ภูมิปัญญาไทย การสานปลาตะเพียนใบลาน

เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม  2555  ได้ประสานงานพบปะพูดคุยกับภูิมิปัญญาไทยเรื่องการสานปลาตะเพียนใบลาน ภูมิปัญญาไทยได้เล่าให่้ฟังถึงเรื่องประวัติความเป็นมาของปลาตะเพียนไทยซึ่งเป็นเครื่องหมายแสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ ว่า การสานปลาตะเพียนใบลานนั้น  เริ่มมีการทำครั้งแรกในอยุธยา ประมาณ 100 กว่าปีมาแล้ว  ซึ่งสมัยก่อนชาวไทยกลุ่มนี้  ได้อาศัยอยู่ในเรือ  ตามแม่น้ำลำคลองและมีอาชีพพายเรือขายเครื่องเทศ  ถ้วยชาม  หม้อไหและของเล่นอื่นๆ  คนไทยจึงเรียกคนกลุ่มนี้ว่า “ชาวเรือแขกเทศ” และชาวเรือแขกเทศกลุ่มนี้  ได้เริ่มทำขึ้น  เพราะชีวิตส่วนใหญ่อยู่ในเรือมีความผูกพันกับชีวิตในน้ำและสิ่งแวดล้อม   มีความคุ้นเคยกับรูปร่างหน้าตาปลาตะเพียนจากของจริงเริ่มสานโดยใช้วัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น  เช่น ใบมะพร้าว  ใบตาล  และใบลาน เป็นต้น  และได้ยึดเป็นอาชีพสืบทอดต่อ ๆ กันมา  โดยนำมาสานแล้วทาสีสันให้สะดุดตาเด็ก ๆ  นำมาแขวนให้เด็กอยากได้ไขว่คว้าตามประสา  เพื่อเด็กเกิดความเพลิดเพลิน  และต่อมาได้มีความเชื่อกันว่า ปลาตะเพียนนั้นให้เด็กดูแล้วดี  จะทำให้เด็กมีความมานะพากเพียร  มีความก้าวหน้า ความอุดมสมบูรณ์  ต่อมาได้นิยมให้กันในโอกาสต่าง ๆ เช่น งานแต่ง  ขึ้นบ้านใหม่  เพราะเชื่อว่าปลาตะเพียนนั้นเป็นสิ่งที่ดี  เป็นสิริมงคล  ถ้านำไปแขวนที่บ้านหรือร้านค้า  จะทำให้ก้าวหน้า  ร่ำรวย  สมบูรณ์  และเจริญรุ่งเรืองยิ่งๆขึ้นอีกด้วย  ปลาตะเพียนสานเป็นงานประดิษฐ์ที่เกิดจากภูมิปัญญาของคนไทย   เดิมมักใช้ใบลานมาทำเป็นเส้นแผ่นยาว ๆ บาง ๆ มาตากแดด  2 - 3 นาที  แล้วมาสานเป็นรูปปลาตะเพียน   เนื่องจากใบลานมีโครงสร้างที่แข็งแรง แล้วลงสีให้สวยงาม  จากนั้นก็นำมาประกอบเป็นโมบาย สมัยก่อนคนไทยมีอาชีพทำนากันเป็นส่วนใหญ่  ในคูคลองก็จะมีปลาตะเพียนเป็นจำนวนมาก  ปลาตะเพียนสานจึงเป็นสัญลักษณ์แห่ง ความอุดมสมบูรณ์   เนื่องจากช่วงที่ ปลาโตเต็มที่นั้น  เป็นช่วงเดียวกับช่วงเวลาที่ข้าวตกรวง  นอกจากนี้ผู้ใหญ่มักจะแขวนปลาตะเพียนสานไว้เหนือเปลเด็ก   เพื่อเป็นการอวยพรให้เด็กสุขภาพแข็งแรงอีกด้วย  ปลาตะเพียนสาน มี  2  ชนิด  คือ ชนิดลวดลายและตกแต่งสวยงาม  ซึ่งประดิษฐ์ขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 และอีกชนิดหนึ่งเป็นเพียงสีใบลานตามธรรมชาติ

หากใครสนใจอยากเรียนรู้และอยากได้ปลาตะเพียนใบลานไปแขวนประดับบ้านติดต่อได้ที่ร้านศาลาปลาไทย ตั้งอยู่ถนนอู่ทอง  ร้านตั้งอยู่ติดถนนมองเห็นได้ง่ายที่ร้านจะมีพี่เล็กและพี่อ้นประจำอยู่ที่ร้านพี่ทั้งสองคนใจดีมากค่ะ หรือติดต่อที่เบอร์โทรศัพท์  085-1929857 และ 085-3723640 ถ้าได้เข้าไปชมที่ร้านของที่ร้านสวยมากคะ รับประกันค่ะ