ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง

กลุ่มตัวอย่างที่ดีจะต้องเป็นตัวแทนของประชากร

ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง

ประชากร คือ สมาชิกทั้งหมดที่อยู่ในกรอบที่เกี่ยวข้องกับปัญหาวิจัย

กลุ่มตัวอย่าง คือ สมาชิกส่วนหนึ่งของประชากร และกลุ่มตัวอย่างที่ดีนั้นจะต้องเป็นตัวแทนของประชากร โดยความจำเป็นของการใช้กลุ่มตัวอย่างคือมีความเป็นไปได้ในการเก็บข้อมูล  มีความประหยัดและมีประสิทธิภาพ

หลักการสุ่มกลุ่มตัวอย่าง

• สมาชิกเป็นตัวแทนที่ดีของประชากร
• มีคุณลักษณะสำคัญเหมือนประชากร  
• สมาชิกทุกหน่วยมีโอกาสได้เป็นกลุ่มตัวอย่างเท่ากัน  
• กลุ่มตัวอย่างต้องมีขนาดใหญ่เพียงพอ

เทคนิคการสุ่มกลุ่มตัวอย่าง

1. อาศัยหลักความน่าจะเป็น (probabilistic sampling) คือ สมาชิกทุกหน่วยมีโอกาสเป็นกลุ่มตัวอย่างเท่ากัน
2. ไม่อาศัยหลักความน่าจะเป็น (non-probabilistic sampling) คือ สมาชิกมีคุณสมบัติที่จะเป็นผู้ให้ข้อมูลได้ตรงปัญหาวิจัย  สามารถแบ่งได้เป็น

• สุ่มอย่างง่าย คือ  ประชากรเป็นเอกพันธ์  สมาชิกทุกหน่วยมีโอกาสเท่าเทียมกัน  ใช้การจัดฉลาก ใช้ตารางเลขสุ่ม
• สุ่มเป็นระบบ คือ ประชากรเป็นเอกพันธ์  ประชากรเรียงในบัญชีตามธรรมชาติ / ระบบใด ๆ กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างที่ต้องการ  หาระยะห่างโดยนำประชากรตั้งหารด้วยขขนาดตัวอย่าง  กำหนดเลขที่เริ่มต้นของตัวอย่าง  กำหนดกลุ่มตัวอย่างทั้งหมดเป็น a,a+i,a+2i,...จนครบ
• สุ่มแบบยกกลุ่ม คือ ประชากรอยู่เป็นกลุ่มโดยธรรมชาติในกลุ่มหนึ่งมีความหลากหลายภายในกลุ่ม แต่ระหว่างกลุ่มในประชากรมีความเหมือน ๆ กัน นักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 1 ของโรงเรียนแห่งหนึ่งมี 10 ห้อง ถ้าจัดเข้าห้องตามลำดับการมารายงานตัวห้องละ 30 คน เต็มห้องแล้วขึ้นห้องใหม่  แต่ละห้องมีความหลากหลายในเพศและสติปัญญา  ระหว่างห้องเรียนมีความคล้ายคลึงกัน ใช้สุ่มห้องเรียนมา 3 ห้อง ได้นักเรียน 90 คน แต่ละห้องมีความหลากหลายในเพศ และสติปัญญา  ระหว่างห้องเรียนมีความคล้ายคลึงกัน  การสุ่มแบบยกกลุ่มอาจใช้การสุ่มอย่างง่ายหรือการสุ่มแบบเป็นระบบร่วมด้วย  โดยเปลี่ยนหน่วยการสุ่มจากคน มาเป็นห้อง
• สุ่มแบบแบ่งชั้น คือ  ประชากรมีความเป้นวิวิะพันธ์โดยธรรมชาติที่แบ่งเป็นชิ้นหรือพวก  แต่ละชั้นมีความเป็นเอกพันธ์ต่างชั้นมีความเป็นวิวิธพันธ์  ในการสุ่มต้องการได้ตัวแทนประชากรทุกชั้น  หลังจากจัดชั้นแล้วจึงหาวีธีสุ่มอย่างง่ายหรือเป็นระบบก็ได้
• สุ่มแบบหลายชั้น คือ ถ้าปปะชากรมีขอบเขตกว้าง อาจวางแผนสุ่มกลุ่มตัวอย่างจาำกแต่ละพื้นที่  เช่น ถ้าต้องการได้นักเรียน ป.6 ของประเทศไทย อาจจะต้องแบ่งเป็น 6 เขต ตามภูมิภาค แต่ละภาคสุ่ม 1-2 จังหวัด แต่ละจังหวัดสุ่มอำเภอแบบแบ่งชั้นจังหวัดละ 2  อำเภอ แต่ละอำเภอสุ่มมา 2 โรงเรียน เป็นต้น