กระบวนการวางแผนเชิงกลยุทธ์ (1)
กระบวนการวางแผนเชิงกลยุทธ์
1. การศึกษาสถานภาพขององค์การ ประกอบด้วย
1.1 การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกขององค์การ (External Environment) เกี่ยวกับโอกาส (Opportunities : O) และอุปสรรค (Treats : T) การดำเนินงานของหน่วยงาน ประกอบด้วย
1) สภาพแวดล้อมภายนอกที่เกี่ยวข้องโดยตรง (Task Environment) เช่น ชุมชน ผู้ปกครอง นักเรียน สภาพการดำเนินงานของหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้อง
2) สภาพแวดล้อมภายนอกทั่วไป (General Environment) ที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจในการดำเนินงานขององค์การโดยรวม ประกอบด้วย 4 ด้าน “STEP” ดังนี้
(1) ด้านเศรษฐกิจ (Economic Component : E) วิเคราะห์สภาพเศรษฐกิจ ได้แก่ อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ผลผลิตมวลรวมภายในประเทศ ดุลการชำระเงิน อัตราดอกเบี้ย อัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ อัตราการว่างงาน การจ้างงาน การลงทุนภาคเอกชน ดัชนีราคา ราคาน้ำมันดิบ
(2) ด้านสังคม วัฒนธรรม (Sociocultural Component : S) วิเคราะห์สภาวะทางสังคมและวัฒนธรรม ได้แก่ ระดับการศึกษาและอัตราการรู้หนังสือของประชากร จำนวนประชากร โครงสร้างของประชากร ขนบธรรมเนียมประเพณี ความเชื่อ ค่านิยมและวัฒนธรรม แบบแผนการดำเนินชีวิตและพฤติกรรม การประกอบอาชีพ คุณภาพชีวิต ลักษณะของชุมชนและการตั้งถิ่นฐาน การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การกระจายรายได้และความเป็นธรรมในสังคม โครงสร้างพื้นฐาน ระบบสาธารณูปโภค สาธารณูปการ การคมนาคม การติดต่อสื่อสาร
(3) ด้านเทคโนโลยี (Technological Component : T) วิเคราะห์สภาพการเปลี่ยนแปลงด้านเทคโนโลยีที่มีผลต่อการดำเนินงาน ได้แก่ การผลิตคิดค้นเทคโนโลยีต่าง ๆ ความรู้และวิทยาการแขนงต่าง ๆ การใช้เทคโนโลยีเพื่อการสื่อสาร ความก้าวหน้าในการวิจัยและพัฒนาในสาขาที่เกี่ยวข้อง การเสริมสร้างประสิทธิภาพการผลิตและการให้บริการโดยใช้อุปกรณ์อัตโนมัติต่าง ๆ
(4) ด้านการเมือง – กฎหมาย (Political Component : P) วิเคราะห์นโยบายและกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ของภาครัฐ ที่น่าจะมีผลกระทบต่อการดำเนินงานขององค์การ ได้แก่ นโยบายของรัฐบาล แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กฎหมาย มติคณะรัฐมนตรีและกฎระเบียบต่าง ๆ ความมั่นคงของรัฐบาล บทบาทของกลุ่มผลประโยชน์และกลุ่มพลังทางการเมือง ความขัดแย้งและความรุนแรงทางการเมือง พฤติกรรมทางการเมือง
วิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอก โดยสอบถามผู้ที่เกี่ยวข้องกับองค์การและเก็บข้อมูลจากหลาย ๆ แหล่ง เช่น ข้อมูลจากระบบข้อมูลและสารสนเทศของหน่วยงานทางการศึกษา จากชุมชน ผู้ปกครอง คณะกรรมการสถานศึกษา ผู้บริหารสถานศึกษา คณะครู – อาจารย์ และนักเรียน นักศึกษา
1.2 การวิเคราะห์สถานภาพภายในขององค์การ (Organizational Analysis) เพื่อตรวจสอบขีดสมรรถนะขององค์การที่จะบ่งบอกถึงจุดแข็ง (Strengths : S) และจุดอ่อน (Weaknesses : W) ในด้านต่าง ๆ โดยการวิเคราะห์แยกเป็นประเด็นต่าง ๆ เก็บข้อมูลจากหลายแหล่ง จากประเด็นในการวิเคราะห์ ประกอบด้วย 6 ด้าน ย่อว่า 2S + 4M มีดังนี้
1) ด้านโครงสร้างและนโยบาย (Structure and Polity : S1) วิเคราะห์โครงสร้างขององค์การมีความเหมาะสมหรือไม่ จัดโครงสร้างองค์การในแนวราบ (horizontal) และในการตั้งสายบังคับบัญชา (Hierarchy) เหมาะสมหรือไม่ นโยบายต่าง ๆ มีความเหมาะสมหรือไม่ การนำไปใช้และการติดตามประเมินผล
2) ด้านผลผลิตและการบริการ (Products and Service : S2) เป็นไปตามความต้องการของลูกค้าหรือไม่มากน้อยเพียงใดมีผลลัพธ์ที่เป็นผลกระทบต่อสังคมอย่างไร
3) ด้านบุคลากร (Man : M) วิเคราะห์เกี่ยวกับคุณภาพ ได้แก่ การศึกษา ความรู้ ความสามารถ ทักษะ ประสบการณ์ ขวัญกำลังใจ โอกาสความก้าวหน้า ค่าตอบแทน สวัสดิการ การพัฒนาบุคลากร การบรรจุแต่งตั้ง โยกย้าย การประเมินผลงาน การพิจารณาความดีความชอบ วินัยและการลงโทษ
4) ด้านการเงิน (Money : M2) เกี่ยวกับสถานะทางการเงิน วงเงินงบประมาณที่ได้รับอนุมัติ การบริหารงบประมาณ การติดตามประเมินผลการใช้งบประมาณ
5) ด้านวัสดุอุปกรณ์ (Materials : M3) เกี่ยวกับเครื่องมือ อุปกรณ์ สิ่งอำนวยความสะดวก อาคาร สถานที่
6) ด้านการจัดการ (Management : M4) เกี่ยวกับการนำนโยบายมาปฏิบัติ แผนพัฒนาและแผนปฏิบัติการ การอำนวยการ การประสานงาน การควบคุม
1.3 การกำหนดจุดตำแหน่งขององค์การ โดยผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายได้มีส่วนร่วมอภิปรายอย่างกว้างขวาง จนเป็นที่ยอมรับทั้งในด้านประเด็นต่าง ๆ ของโอกาส (O) อุปสรรค (T) จุดแข็ง (S) และจุดอ่อน (W) รวมทั้งน้ำหนักคะแนนความมากน้อย เพื่อจัดกลุ่มของสถานภาพขององค์การ มี 4 รูปแบบ
1) แบบที่องค์การมีโอกาสและมีจุดแข็งในการดำเนินงาน
2) แบบที่องค์การมีโอกาสแต่มีจุดอ่อนในการดำเนินงาน
3) แบบที่องค์การมีอุปสรรคแต่มีจุดแข็งในการดำเนินงาน
4) แบบที่องค์การมีอุปสรรคและมีจุดอ่อนในการดำเนินงาน
อ้างอิงจาก
เจริญวิชญ์ สมพงษ์ธรรม. (2554). การบริการและประเมินโครงการ = Project Management and
Evaluation. มปท. : มนตรี.
ความเห็น (1)
ผม อยากเห็นการประสบความสำเร็จ ที่เกิดขึ้น โดยใช้แผนนี้ ได้จริง
ผม อยากเห็นการประสบความสำเร็จ ที่เกิดขึ้น โดยใช้แผนนี้ ได้จริง