เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนองไทยเดิม ตอนที่ ๘ เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนอง “แขกมอญบางขุนพรหม”

เพลงแขกมอญบางขุนพรหม

เพลงแขกมอญบางขุนพรหมเป็นเพลงไทยเดิมสำเนียงแขกปนมอญ ซึ่งแต่ดั้งเดิมมีเพลงแขกมอญและเพลงแขกมอญบางช้าง ๒ ชั้น ทำนองเก่ามาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา เมื่อถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนกลางจึงเกิดเพลงแขกมอญบางขุนพรหมขึ้นอีกเพลงหนึ่ง

แขกมอญบางขุนพรหมเป็นเพลงเถา (ประกอบด้วยเพลงอัตราจังหวะ ๓ ชั้น (ช้า) ๒ ชั้น (ปานกลาง) และชั้นเดียว (เร็ว) บรรเลงติดต่อกันตามลำดับ) สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิตทรงพระนิพนธ์เพลงแขกมอญบางขุนพรหมขึ้นจากเพลงมอญเก่าอัตราจังหวะสองชั้นชื่อเพลงมอญตัดแตง เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๓ ตั้งชื่อว่า “แขกมอญบางขุนพรหม” เพราะแต่งตามตามแบบแผนของเพลงแขกมอญ คือ เพลงมี ๓ ท่อน ทำนองของเพลงต้องสอดแทรกสำเนียงมอญ และในจังหวะสุดท้ายของแต่ละท่อนต้องมีทำนองซ้ำกัน ส่วน “บางขุนพรหม” เป็นวังที่ประทับของพระองค์ แต่ตามประวัติมีว่าทรงแต่งเพลงนี้ที่พระราชวังบ้านปืน จังหวัดเพชรบุรี

• ทำนองเพลงแขกมอญบางขุนพรหมเถา ดูโน้ตได้จาก http://www.noomlamoon.com/index.php?option=com_content&view=article&id=159&Itemid=126

• ฟังเพลงมอญตัดแตง ๒ ชั้น ที่มาของเพลงแขกมอญบางขุนพรหม (บรรเลงด้วยวงปี่พาทย์มอญ) http://musicthai.patakorn.com/?p=297

• ฟังทำนองเพลงแขกมอญบางขุนพรหมเถา บรรเลงด้วยวงมโหรี (อัตรา ๒ ชั้นเริ่มประมาณนาทีที่ ๖.๒๔ ส่วนอัตราชั้นเดียวเริ่มประมาณนาทีที่ ๙.๐๕) http://www.4shared.com/audio/xlk4GDPq/_online.htm

• ฟังเพลงแขกมอญบางขุนพรหม ๒ ชั้น ไทยผสมสากล http://www.4shared.com/audio/mLRaxBGX/___online.htm

• ฟังเพลงแขกมอญบางขุนพรหม ๒ ชั้นบรรเลงแบบสากล http://www.4shared.com/audio/d23VRUzL/02___Khaek_Mon_Bang_Khun_Prom_.htm

บทร้องเพลงแขกมอญบางขุนพรหมเถา อัตรา ๓ ชั้นและ ๒ ชั้นมาจากเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ส่วนอัตราชั้นเดียวแต่งขึ้นภายหลัง

๓ ชั้น

พลายงามความอาลัยใจละเหี่ย                         ฟังเมียไม่กลั้นน้ำตาได้
พี่นี้เหลือที่จะห่วงใย                                     พี่จะไปบอกพ่อให้ขอน้อง
ถึงกระไรให้ขอพอได้หมั้น                              ป้องกันมิให้ใครเกี่ยวข้อง
ถ้าหากว่าบิดาไม่ปรองดอง                             ถึงจะต้องฟันคอไม่ขอไป

๒ ชั้น  

อย่าวิตกหมกไหม้เลยน้องแก้ว                        ไปแล้วพี่หาลืมปลื้มจิตไม่
จงจำคำสัตย์ของพี่ไว้                                     เสร็จศึกเมื่อไรจะรีบมา
อย่าร้องไห้ไปนักเลยน้องพี่                            พรุ่งนี้ใครเห็นจะผิดหน้า
ว่าพลางทางช่างเช็ดน้ำตา                              แล้วจูบซ้ายย้ายขวาจะลาจร

ชั้นเดียว

ขับลำบรรเลงเป็นเพลงเถา                          เพลงมอญเก่าฟังเสนาะเพราะหนักหนา
ชื่อแขกมอญบางขุนพรหมนามสมญา          ฉันได้มาจากวังบางขุนพรหม

• ฟังครูเหนี่ยว ดุริยพันธ์ ขับร้องเพลงแขกมอญบางขุนพรหมเถา (เพลงนี้เก่ามาก น่าจะบันทึกเสียงเมื่อประมาณ ๖๐ ปีที่แล้ว) http://www.4shared.com/audio/1w0I8eOo/___online.htm

• ฟังเพลงแขกมอญบางขุนพรหมเถาอีกเนื้อร้องหนึ่ง ซึ่งมีความไพเราะในการบรรเลงและขับร้องแบบไทยเดิม http://www.4shared.com/audio/mKesgfrn/__online.htm

มีผู้นำทำนองแขกมอญบางขุนพรหมไปดัดแปลงเป็นทำนองเพลงไทยสากลหลายเพลง แต่ที่ตั้งชื่อบ่งชี้ว่านำทำนองมาจากเพลงแขกมอญบางขุนพรหมมี ๒ เพลง คือเพลง “พรพรหม” และเพลง “พรหมบุปผา”

เพลงพรพรหม

เพลงพรพรหม คำร้องโดยแก้ว อัจฉริยะกุล ทำนองโดย เอื้อ สุนทรสนาน ดัดแปลงทำนองเพลงแขกมอญบางขุนพรหม ๒ ชั้น                                                                                                                    

“(ช) รักประคองน้องนางไม่ห่างเลย ชื่นประทินรำเพย หอมเอยผมนางพลางดม
(ญ) หอมกลิ่นบุปผาลอยลม ใช่ประทินกลิ่นผม พี่ขาอย่าดมผสมไป
(ช) แม้ได้ดอมคงหอมซาบซ่าน
(ญ) หอมไม่นานขี้คร้านคลาย
(ช) น้องอย่าแคลงอย่าแหนงอย่าหน่าย
(ญ) ลิ้นผู้ชายสุดหมายอาลัย
(ช) พี่รักสลักใจ พรหมประทานมาให้ พี่ก็รักดังดวงใจ น้องเอ๋ยจงให้แอบอิง
(ญ) พูดแต่ปากยากหลายมักกลายเป็นลม น้อยหรือว่าเป็นเพราะพระพรหม ฝืนใจข่มไม่ท้วงติง
(ช) เจ้าอย่าอาลัยพี่น่ะปองใจจริง หมายหลักพักพิง เจ้ารักพี่จริงหรือไร
(ญ) น้องเป็นหญิงพูดจริงรักจริง
(ช) ขอเชยยอดหญิงอย่ากริ่งหัวใจ
(ญ) รักอย่าเร่าร้อนจงผ่อนฤทัย
(ช) ขอเพียงลูบไล้ด้วยใจภักดี
(ญ) อย่าเพิ่งชมมันจะตรมนะพี่ โปรดถนอมจอมชีวี ถึงวันเถิดพี่อย่าอาวรณ์
(ช) คอย

(ญ) คอย
(ช) ชื่นใจ

(ญ) ชื่นใจ
(ช) พระพรหมท่านให้เรามา บุญ

(ญ) บุญ
(ช) ช่วยพา

(ญ) ช่วยพา
(ช) สองเราจึงมารื่นรมย์
(ญ) ยอม

(ช) ยอม
(ญ) อดใจ

(ช) อดใจ
(ญ) ถึงวันคงได้ชื่นชม คง

(ช) คง
(ญ) ไม่ตรม

(ช) ไม่ตรม
(ญ) เพราะว่าพระพรหมให้พร น้องกลัวนักรักเราจะเศร้าอาวรณ์ น้องกลัวรักพามาซ่อน พี่ก็ซ้อนดวงใจภิรมย์
(ช) โธ่พุ่มพวงช่างหวงกระไร เจ้าจะให้ใครชม ขอพี่ภิรมย์ชื่นชมสมใจ
(ญ) น้องรักพี่ สิงใจปอง แม้รักน้อง ต้องเหลือ เยื่อใย
(พร้อม) ต่างรู้ใจกัน รู้ผูกพันกันไป อย่าได้ร้างจางใจ สมดังที่ได้พรพรหม”

·       เอื้อ สุนทรสนาน – เพ็ญศรี พุ่มชูศรี (สังคีตสัมพันธ์) http://www.youtube.com/watch?v=oKy-3L40iKY http://www.4shared.com/audio/9rDUSn0w/_-_.htm

·       เอื้อ สุนทรสนาน – รุ่งฤดี แพ่งผ่องใส http://www.youtube.com/watch?v=EMK-2D95BlM&feature=related

·       ธนา – จุฑามาศ รวมดาว http://www.4shared.com/audio/2KyXl_bS/_2_-_12_-__-_.htm

·       ชรินทร์ นันทนาคร – อรวี สัจจานนท์ http://www.4shared.com/audio/3U6JRTbt/049__.htm  http://www.youtube.com/watch?v=1JmMVg_1N3k

เพลงพรหมบุปผา

เพลงพรหมบุปผา บุญสม อยุธยา แต่ง ทำนองแขกมอญบางขุนพรหม ๒ ชั้น

“เดินลดเลี้ยวเที่ยวชม เดินดมบุปผาชาติ

งามหนักหนาดารดาษ งามสุดผุดผาดหลายอย่างมี

อบหวนอวลกลิ่นสุมาลี  อบหวนอวลกลิ่นสุมาลี  กลิ่นหอมตระหลบอบสวนศรี ดอกมาลีรื่นอุรา

มวลพยอมหอมหยดย้อย ดอกน้อยน้อยห้อยระย้า

บ้างกลิ่นหอมคร่อมหลังคา พันกิ่งกรรณิกาดูช่างน่าเด็ดดอม

โน่นแน่ะดอกมณฑาคว้ากิ่ง ชมพัดช่อพริ้งตัดกิ่งลั่นทม

ดอกกาหลงกลิ่นส่งรื่นรมย์ หมายดูดอมดมบุญไม่สมเจ้าเอย”

·       พร ภิรมย์ ขับร้องประกอบดนตรีไทย http://www.4shared.com/audio/ZmdDBufb/19-_.htm http://www.4shared.com/audio/4UutP_6Z/__-__.htm

วิพล นาคพันธ์

๒๗ พฤษภาคม ๒๕๕๔