แผนการสอนที่ 13 เพศศึกษา เรื่องข้างหลังภาพ

เรื่อง ข้างหลังภาพ

สาระสำคัญ           บุคคลแต่ละคนมีความคิด พฤติกรรม ค่านิยมที่อาจจะเหมือนกันหรือต่างกับคนอื่น ซึ่งเกิดจากกระบวนการหล่อหลอมและประสบการณ์ที่แตกต่างกัน ดังนั้น เราจึงควรเรียนรู้ที่จะเปิดใจรับฟัง เคารพความแตกต่าง และไม่ควรด่วนตัดสินคนที่คิดต่างจากเรา รวมทั้งเรียนรู้ที่จะกล้าเป็นตัวของตัวเองในการเสนอความคิดของตัวเองแม้ว่าจะเป็นความคิดเห็นที่แตกต่างไปจากกลุ่ม

จุดประสงค์          1. แสดงความมั่นใจในการสื่อสารเพื่อบอกความคิดเห็นของตนเอง และเปิดใจรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น

                                2. ระบุค่านิยมเรื่องเพศ 2 เรื่อง ที่ส่งผลต่อพฤติกรรมทางเพศของคนในสังคม

อุปกรณ์และสื่อ

1. ภาพ 6 ภาพ ได้แก่

• ภาพหญิงชายวัยรุ่นเดินจับมือกัน

• ภาพผู้ชายผู้หญิงอยู่ด้วยกันสองต่อสอง

• ภาพผู้ชายร้องไห้

• ภาพเด็กผู้หญิงวัยรุ่นท้อง

• ภาพคนรักเพศเดียวกัน

• ภาพข่าวผู้หญิงทำแท้ง

2. กระดาษฟลิบชาร์ท / กระดาษกาว / ปากกาเคมี

ขั้นตอนการดำเนินกิจกรรม

1. ผู้ดำเนินกิจกรรมชี้แจงวัตถุประสงค์ของกิจกรรมนี้ว่าเพื่อฝึกการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นโดยยึดหลักการพูดคุยด้วยการเคารพความคิดเห็นผู้อื่น รวมทั้งให้ผู้เรียนมีโอกาสสำรวจค่านิยมความเชื่อของตนว่ามีที่มาที่ไปอย่างไร

2. นำภาพที่เตรียมไว้แสดงให้ผู้เรียนดูทีละภาพ และถามความเห็นสั้นๆ โดยให้ทุกคนยกมือว่า รับได้ หรือรับไม่ได้ และนับคะแนน

3. แบ่งกลุ่มผู้เรียนเป็นกลุ่มย่อย 6 กลุ่ม แจกภาพให้ 1 ภาพต่อ 1 กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มแลกเปลี่ยนความคิดเห็นต่อพฤติกรรมในภาพที่ได้รับ โดยมีกติกาดังนี้

• ให้ทุกคนในกลุ่มแสดงความคิดเห็นของตนเองที่มีต่อพฤติกรรมในภาพ และอธิบายว่าตนเองใช้อะไรเป็นเกณฑ์ในการตัดสินว่า รับได้ หือรับไม่ได้

• ขณะที่คนหนึ่งพูด ทุกคนในกลุ่มต้องฟังจนจบก่อนจึงค่อยพูด

• หาอาสาสมัครในกลุ่มจดบันทึกความคิดเห็นลงในกระดาษฟลิบชาร์ท

• ให้เวลาแสดงความคิดเห็นในกลุ่ม 10 นาที

1. ระหว่างที่แต่ละกลุ่มระดมความคิดเห็น ให้ผู้ดำเนินกิจกรรมสังเกตปฏิกิริยาของแต่ละกลุ่ม จดบันทึกเมื่อสังเกตเห็นที่คิดต่างจากผู้อื่นในกลุ่มว่าใช้หลักคิดอย่างไร

2. เมื่อหมดเวลาระดม ให้แต่ละกลุ่มออกมานำเสนอความคิดเห็นของกลุ่ม (กลุ่มละ 2 นาที)

3. ผู้ดำเนินกิจกรรมสรุปประเด็นจากความคิดเห็นของแต่ละกลุ่มว่ามีความคิดเห็นแตกต่างกันอย่างไรในแต่ละภาพ และมีหลักคิดอย่างไรบ้างในการพิจารณาว่ารับได้ หรือไม่ได้

4. ผู้ดำเนินกิจกรรมเลือกภาพที่เห็นความแตกต่างอย่างชัดเจนในเรื่องจำนวนผู้รับได้ รับไม่ได้ จากการสำรวจความคิดเห็นเมื่อตอนเริ่มกิจกรรมมาชวนคุยในกลุ่มใหญ่ โดยใช้คำถาม กระตุ้นให้มีการแสดงความคิดเห็นอย่างทั่วถึง ดังนี้

คำถามชวนคิด

• คิดว่าผู้ที่อยู่ในภาพรู้สึกอย่างไร และกำลังเผชิญสถานการณ์อะไรบ้าง

• การใช้ความเชื่อหรือทัศนะในเรื่องเพศของตัวเราไปตัดสินผู้อื่น อาจส่งผลต่อผู้นั้นอย่างไรบ้าง

• ระหว่างการแสดงความคิดเห็นต่อภาพในกลุ่ม เมื่อมีคนที่แสดงความคิดเห็นแตกต่างจากเราหรือจากคนส่วนมาก เรารู้สึกอย่างไร

• คนที่มีความเห็นต่างจากเพื่อนๆในกลุ่ม รู้สึกอย่างไรเมื่อแสดงความคิดเห็นของตนออกไป

• การที่คนเรามีความคิดเห็นต่างกัน มีข้อดีหรือข้อเสีย อย่างไร

• หากเรามีความคิดแตกต่างจากคนส่วนใหญ่ในกลุ่ม เราอยากให้เพื่อนปฏิบัติกับเราอย่างไร

1. ผู้ดำเนินกิจกรรมสรุปประเด็นการเรียนรู้ร่วมกับผู้เรียน และอาจเพิ่มเติมประเด็น ดังนี้

• เป็นเรื่องปกติที่คนส่วนใหญ่มักสะดวกใจจะสื่อสารกับคนที่มีความคิดเห็น พฤติกรรมไปในทางเดียวกับตน และไม่ค่อยอยากฟังคนที่คิดเห็นหรือปฏิบัติต่างจากตนเอง แต่ในความเป็นจริง ความคิดเห็นและพฤติกรรมของคนเราล้วนเป็นผลจากการอบรมสั่งสอนและสิ่งแวดล้อมที่เติบโตมาซึ่งแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล จึงเป็นเรื่องธรรมดาอีกเช่นกันที่เราจะมีความคิดเห็น และพฤติกรรมที่แตกต่างจากคนอื่นแม้จะอยู่ในวัยเดียวกัน เพศเดียวกัน กระทั่งอยู่ในครอบครัวเดียวกันก็ตาม

• ความเชื่อ ค่านิยมในเรื่องเพศของแต่ละคนอาจแตกต่างกัน ทั้งยังสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามวัยและสภาพแวดล้อม การทำความเข้าใจถึงที่มาที่ไปของพฤติกรรม หรือทัศนะความเชื่อของคนอื่นๆ จะทำให้อบยู่ร่วมกับผู้ที่คิดต่างจากเราได้อย่างมีความสุข และไม่ควรตัดสินผู้อื่นด้วยการใช้ความเชื่อ ค่านิยมของตน

• การเรียนรู้ที่จะแสดงออกความเห็นของตนเอง และรู้จักรับฟังความคิดเห็นที่แตกต่าง ยังช่วยสามารถเปิดโลกทัศน์การรับรู้ ต่อยอดความคิด และฝึกการเปิดใจยอมรับ ที่สำคัญ การเคารพความคิดเห็นซึ่งกันและกัน จะช่วยให้การอยู่ร่วมกันในกลุ่มเป็นไปอย่างราบรื่น และสร้างสรรค์