กฏหมายอิสลาม ตอน7
การทำพินัยกรรม (اَلْوَصِيَّةُ)
พินัยกรรม (اَلْوَصِيَّةُ) ตามหลักศาสนา : หมายถึง การสละกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สิน ซึ่งจะมีผลบังคับภายหลังจากผู้ทำพินัยกรรมเสียชีวิตลงแล้ว เรียกการสละกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนี้ในภาษาอาหรับว่า อัล-วะศิยะฮฺ (اَلْوَصِيَّةُ) เพราะความดีที่ผู้ทำพินัยกรรมได้ทำไว้ในโลกนี้จะส่งผลไปถึงเขาในโลกหน้า
ข้อแตกต่างระหว่างการทำพินัยกรรมกับการให้ประเภทอื่น ๆ คือการทำพินัยกรรม จะมีผลบังคับภายหลังจากผู้ทำพินัยกรรมเสียชีวิตแล้ว ขณะที่การให้ประเภทต่าง ๆ จะมีผลบังคับขณะที่ผู้กระทำยังมีชีวิตอยู่
การทำพินัยกรรมเป็นสิ่งที่อนุมัติในศาสนาอิสลาม โดยปรากฎในอัล-กุรฺอาน ว่า
|=ÏGä. öNä3øn=tæ #sÎ) u|Øym ãNä.ytnr& ßNöqyJø9$# bÎ) x8ts? #·öyz èp§Ï¹uqø9$# Ç`÷yÏ9ºuqù=Ï9 tûüÎ/tø%F{$#ur Å$rã÷èyJø9$$Î/ ( $)ym n?tã tûüÉ)FßJø9$# ÇÊÑÉÈ
ความว่า “การทำพินัยกรรมให้แก่บิดามารดาและบรรดาญาติที่ใกล้ชิดโดยชอบธรรมนั้นได้ถูกกำหนดขึ้นเหนือพวกเจ้าแล้ว เมื่อความตายได้มายังคนหนึ่งคนใดในพวกเจ้า หากเขาได้ทิ้งทรัพย์สมบัติไว้ ทั้งนี้เป็นหน้าที่เหนือผู้ยำเกรงทั้งหลาย”
(สูเราะฮฺอัล-บะเกาะเราะฮฺ อายะฮฺที่ 180)
เมื่ออายะฮฺอัล-กุรฺอานที่บัญญัติเกี่ยวกับมรดกได้ถูกประทานลงมา อายะฮฺนี้จึงได้ถูกยกเลิก ทำให้ฮุก่มของการทำพินัยกรรมที่เป็นวาญิบเปลี่ยนเป็นสิ่งที่ควรกระทำ (มุสตะหับ) เท่านั้น โดยอยู่ในอัตรา ของกองมรดก หลังจากใช้จ่ายไปในเรื่องจัดการศพและชำระหนี้สินของผู้ตายเรียบร้อยแล้ว
มีอัล-หะดีษรายงานโดยท่านสะอฺด อิบนุ อบีวักก็อศ (ร.ฎ.) ว่า : ท่านนบี ( ) ได้มาเยี่ยมฉันเนื่องจากการเจ็บป่วยของฉัน ฉันได้กล่าวว่า :
"يَارَسُوْلَ الله ، أَنَا ذُوْ مَالٍ وَلاَ يَرثُنِى إِلاَّ ابْنَةٌ لِيْ وَاحِدَةٌ ،
أَفَأَتَصَدَّقُ بِثُلُثَىْ مَا لِيْ قَالَ : لاَ ، قُلْتُ ، أَفَأتَصَدَّقُ بِشَطْرِه ،
قَالَ : لاَ ، قُلْتُ : أَفَأَتَصَدَّقُ بِثُلُثِه
قَالَ : اَلثُّلُثُ ، اَلثُّلُثُ كَثِيْرٌ ،
إِنًّكَ إِنْ تَذَرَوَرَثَتَكَ أَغْنِيَاءَ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَذَرَهُمْ عَالَةً يَتَكفَّفُوْنَ النَّاسَ"
“โอ้ ท่านศาสนทูตแห่งอัลลอฮฺ ฉันเป็นผู้มีทรัพย์สิน และไม่มีผู้ใดสืบมรดกฉัน นอกจากบุตรสาวของฉันเพียงคนเดียวเท่านั้น ฉันจะบริจาคทาน จากทรัพย์สินของฉันได้หรือไม่? นบี ( ) ตอบว่า : “ไม่ได้” ฉันกล่าวว่า : ฉันจะบริจาคทานครึ่งหนึ่งของทรัพย์สินนั้น นบี ( ) ตอบว่า : “ไม่ได้” ฉันกล่าวว่า : ฉันจะบริจาคหนึ่งในสามของทรัพย์สินนั้น นบี ( ) กล่าวว่า หนึ่งในสาม, หนึ่งในสามก็มากแล้ว เพราะแท้จริงการที่ท่านทิ้งทายาททั้งหลายของท่านในสภาพที่พวกเขามีอันจะกิน (ร่ำรวย) ย่อมดีกว่าการที่ท่านทิ้งให้พวกเขาเป็นผู้ขัดสนที่แบมือขอผู้คน”
(รายงานโดยบุคอรี มุสลิม )
องค์ประกอบของการทำพินัยกรรม
การทำพินัยกรรมนั้นจะต้องมีองค์ประกอบดังต่อไปนี้
1. ผู้ทำพินัยกรรม
2. ผู้รับพินัยกรรม
3. ทรัพย์สินที่จะทำพินัยกรรม
4. การเสนอและการตอบรับ
เงื่อนไขในการทำพินัยกรรม
การทำพินัยกรรมนั้นจะต้องมีเงื่อนไข ดังนี้
1. ผู้ทำพินัยกรรมต้องบรรลุศาสนภาวะ มีสติสัมปชัญญะและมีอิสระในการทำพินัยกรรม
2. ผู้รับพินัยกรรมจะต้องมิใช่เป็นผู้สืบมรดกจากผู้ทำพินัยกรรม และมิใช่ผู้ที่สังหารผู้ทำพินัยกรรม
3. ทรัพย์สินที่จะทำพินัยกรรมนั้นต้องระบุชัดเจน และไม่เป็นที่ต้องห้ามในศาสนาอิสลาม
4. การเสนอและการตอบรับนั้นต้องเป็นถ้อยคำที่เข้าใจได้ว่าผู้ทำพินัยกรรมจะมอบทรัพย์สินให้แก่ผู้หนึ่งผู้ใด หลังจากที่ผู้ทำพินัยกรรมได้สิ้นชีวิต
อนึ่งตามหลักศาสนา อนุญาตให้ทำพินัยกรรมได้ไม่เกินหนึ่งในสามของทรัพย์สินทั้งหมด ดังนั้นหากผู้ทำพินัยกรรมได้ทำพินัยกรรมมากกว่าหนึ่งในสามของทรัพย์สินทั้งหมด ย่อมถือว่าการทำพินัยกรรมนั้นเป็นโมฆะ ยกเว้นในกรณีที่ผู้มีสิทธิสืบมรดกยินยอมให้ โดยมีเงื่อนไข ดังนี้
1) การยินยอมนั้นเกิดขึ้นหลังจากผู้ทำพินัยกรรมได้เสียชีวิตแล้ว
2) ผู้ยินยอมนั้นจะต้องเป็นผู้บรรลุศาสนภาวะและมีสติสัมปชัญญะ
การทำพินัยกรรมที่เป็นโมฆะ
สิ่งที่จะทำให้พินัยกรรมเป็นโมฆะ มีดังต่อไปนี้
1. ผู้ทำพินัยกรรมได้เปลี่ยนแปลงหรือยกเลิกพินัยกรรมก่อนเสียชีวิต
2. ผู้รับพินัยกรรมเสียชีวิตก่อนผู้ทำพินัยกรรม
3. ผู้รับพินัยกรรมได้สังหารหรือมีส่วนร่วมในการสังหารผู้ทำพินัยกรรม
4. ผู้รับพินัยกรรมได้คืนสิทธิของตนให้แก่ผู้มีสิทธิสืบมรดก
5. ทรัพย์สินที่ทำพินัยกรรมเกิดชำรุดเสียหาย
6. การทำพินัยกรรมนั้นเป็นการทำให้แก่ผู้มีสิทธิสืบมรดก เนื่องจากมีอัล-หะดีษระบุว่า
"إِنَّ الله أَعْطى كُلَّ ذِيْ حَقٍّ حَقَّه ، فَلاَ وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ"
“แท้จริงอัลลอฮฺได้ทรงประทานสิทธิแก่ผู้มีสิทธิทุกคนแล้ว (ในเรื่องมรดก) ดังนั้นย่อมไม่มีการทำพินัยกรรมให้แก่ผู้มีสิทธิสืบมรดก (อีก)”
(รายงานโดย อัต-ติรมีซียฺ อบูดาวูด)
ความเห็น (4)
นายร็อบใบ มัยหมาด เลขที่ ๒๓ นายบัยฮากี นารีเปน เลขที่๑๙ นายชรินทร์ฤทธิ์ ช่างเรือ เลขที่ ๑๑ นายฮาริส หมาดหนุด เลขที่ ๒๖
กฏหมายอิสลามแตกต่างจากกฏหมายอื่นอย่างไร
ตอบ ๑.ไม่มีสิทธิยกให้ลูกหลาน
๒. มีการแบ่งแบบเท่าเทียมกัน
๓.
ม.๕/๑
นายนิติพร วราชิต ม.5/1 เลขที่ 18 นายณัฐดนัย มังกะลัง ม.5/1 เลขที่ 7 นายพัชรพล นิภา ม.5/1 เลขที่ 8
การทำพินัยกรรมทั่วไป จะมีผลตามที่ ผู้ทำพินัยกรรม 100%
การทำพินัสกรรมอิสลาม จะมีผลแค่ 1/3
นาย พีระพงศ์ อบทอง ม5/1 เลขที่ 20
การทำพินัยกรรมทั่วไป จะมีผลตามที่ ผู้ทำพินัยกรรม 100%
การทำพินัสกรรมอิสลาม จะมีผลแค่ 1/3
น.ส.ฟารีดา หะยีอาลี 5/1 เลขที่31
พินัยกรรมอิสลามจะมีผลแค่1/3 ถือว่ามีความเป็นทำโดยไม่ให้ผู้ที่ทำยกมรดกที่มากเกินไป ถ้าจะยกมรดกให้ใครที่ไม่ใช่ญาติพี่น้องก็มีการจำกัดไว้ถือว่าเป็นการรักษาสิทธิ์ของผู้เป็นญาติได้ส่วนหนึ่งไม่ให้ยกให้ผู้อื่นมากจนเกินไป และป้องกันจากการถูกบังคับให้ยกมรดกได้