นปส.55 (35): ลอดลายมังกร

(35): ลอดลายมังกร

กลับโรงแรมที่พักได้สักพักหนึ่ง ผมกับพี่เล็กก็ออกเดินเที่ยวไปที่ถนนคนเดินเพื่อเลือกซื้อของฝาก พอดีกลับคณะที่ดูโชว์พารณสีกลับมาพอดี พี่อึ่งกับพี่ดวงพร (ภรรยา) ก็จะออกไปซื้อของฝากด้วย พร้อมกับบ่นให้ฟังว่า ในโรงละครร้อนมาก อากาศถ่ายเทไม่สะดวกเพราะเครื่องปรับอากาศเสีย เราเดินไปถนนคนเดินพร้อมๆกัน ไปเลือกซื้อรูปภาพสามมิติที่มีรู้หลากหลายในราคาไม่แพง พี่โต้งให้ช่วยเลือกรูปให้ด้วย หลังจากนั้นผมกับพี่เล็กก็เดินต่อไปตามถนนในชุมชนและไปที่ห้างสรรพสินค้าใกล้ๆกันที่มีสินค้ามากมายหลากหลายและชาวสิบสองปันนามาเดินจับจ่ายใช้สอยกันอย่างคับคั่ง ชาวเมืองไม่ค่อยไปเดินถนนคนเดินจึงมีแต่นักท่องเที่ยวเท่านั้นหลังเลือกซื้อของได้สักพักก็เดินกลับโรงแรมนอนพักผ่อน

พี่อึ่งหรืออนุชิต สังฆสุวรรณ ท้องถิ่นจังหวัดปราจีนบุรี เป็นคนน่ารัก ใจดี น่าคบ อัธยาศัยใจคอดีมาก คุยสนุก ไม่เรื่องมาก ยังไงก็ได้ พี่อึ่งกับผมอยู่หมู่นกเค้าแมวด้วยกัน เป็นคนแต่งเพลงประจำหมู่และอยู่กลุ่ม กป.4 ด้วยกันอีก จึงสนิทกันพูดเล่นแซวกันได้ พี่อึ่งชอบนอนดึกและอ่านหนังสือ พี่ดวงพรแฟนพี่อึ่งก็เป็นคนน่ารัก อัธยาศัยดีเช่นกัน ถือเป็นคู่หวานแหววคู่หนึ่งของรุ่น

วันเสาร์ที่ 26 มิถุนายน 2553 ตื่นแต่เช้าตรู่กำหนด หกโมงครึ่งรับประทานอาหารเช้าที่โรงแรม เวลา07.30 น. เดินทางโดยรถบัสอำลาเชียงรุ่ง (จิ้งหุ่ง) กลับสู่ประเทศไทยตามเส้นทางเดิมที่ลอดอุโมงค์เมื่อผ่านเทือกเขาและข้ามสะพานเมื่อผ่านหุบเหว มีเพื่อนๆ 3 คนที่ไม่กลับทางรถยนต์ขอจ่ายเงินเพิ่มนั่งเครื่องบินจากเชียงรุ้ง-กรุงเทพมหานครเลยคือพี่เก่ง พี่เติมและพี่ผล

พี่เก่งหรือพันตำรวจเอกกฤษฎา สุรเชษฐพงษ์ รองผู้บังคับการ กองบังคับการตำรวจสันติบาล 3 กองบัญชาการตำรวจสันติบาล พี่เก่งเป็นนายตำรวจหนุ่มหน้าตาดี สง่า สุภาพอ่อนโยน เป็นมิตร ยิ้มเก่ง มีอัธยาศัยและความอ่อนน้อมถ่อมตนมาก ให้เกียรติคนอื่น ได้เคยพูดคุยกันพี่เก่งมีหลักการดำเนินชีวิตและแนวทางการทำงานดีมาก

พี่เติมหรือบุญเติม เรณุมาศ นายอำเภอไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ เป็นคนพูดน้อย แต่พูดมีหลักการ ไม่เรื่องมากไม่หยุมหยิม มีน้ำใจ เป็นคนเก่งคนหนึ่ง ในเวลาเรียนผมจะไม่ค่อยได้สนิทกับพี่เติมนักเพราะอยู่คนละกลุ่มกัน พี่เติมจะคอยแนะนำวิธีการตีกอล์ฟให้ผมหลายครั้ง

พี่ผลหรือผล ดำธรรม นายอำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี เป็นนายอำเภอหนุ่ม สมาร์ท ยิ้มเป็นมิตร ไม่ค่อยคุย แต่ก็มีอัธยาศัยใจคอดี เป็นนักเรียนนายอำเภอรุ่น 49 เหมือนพี่เติม พี่ผลเคยเป็นนายอำเภอวังเจ้า เคยเห้นแต่ไม่ได้รู้จักกันอย่างเป็นทางการ ทราบว่าตอนอยู่วังเจ้าก็มีผลงานดีมากได้รับคำชมจากผู้ว่าฯ

ช่วงเวลายาวนานที่ต้องนั่งอยู่บนรถบัส เป็นช่วงเวลาอันทรหดของพวกเรา หลายคนนั่งเหม่อมองทอดสายตาชมวิวทิวทัศน์อันเขียวชอุ่มสองข้างทางที่ผ่าน หลายคนก็หลับตาพักผ่อนนอนต่อ มีการแวะป่าข้างทางเพื่อทำธุระส่วนตัว เพราะไม่ได้มีปั๊มน้ำมันบริการห้องน้ำมากมายเหมือนถนนในเมืองไทย ผ่านพิธีตรวจคนเข้าเมืองและด่านศุลกากรที่ด่านชายแดนจีน-ลาว (บ่อหาน-บ่อเตน) ช่วงด่านชายแดนจีนรวดเร็ว บริการสะดวก แต่พอมาถึงด่านลาวกลับช้ามากรอตั้งนาน ได้ข่าวว่าเครื่องคอมพิวเตอร์เสีย จากนั้นก็ขึ้นรถบัสแล่นไปตามถนนที่แปรสภาพมาเป็นลาดยางสองเลนแคบๆคดโค้งไปตามไหล่เขา แวะพักเข้าห้องน้ำที่บ้านน้ำฟ้าแล้วเดินทางต่อ จนเที่ยงวันก็ถึงร้านอาหารเฮือนลาวที่แขวงหลวงน้ำทา

ใช้เวลารับประทานอาหารราว 1 ชั่วโมงก็เดินทางต่อจนสี่โมงเย็นก็ถึงเมืองห้วยซาย แขวงบ่อแก้ว สัญญาณโทรศัพท์เมืองไทยแผ่พลังมาถึง เริ่มได้ยินเสียงโทรศัพท์พูดคุยกันตั้งแต่รถยังไม่จอด มองลอดหน้าต่างทอดสายตามข้ามโขงไปฝั่งตรงข้าม ท้องฟ้าสว่างใส เมฆขาวเป็นปุย แดดเรืองรอง ฝั่งโน้น (เมืองไทย) เมื่อมองทางฝั่งลาวก็สวยงามไม่น้อย แค่มองสายตาก็รู้สึกอบอุ่นแล้ว ใครจะว่าอย่างไรก็ช่าง แต่ผมคิดว่าอยู่แผ่นดินไทยดีที่สุดแล้ว พอรถบัสมาถึงจุดจอดใกล้ท่าเรือ อยู่ๆฝนห่าใหญ่ก็พรั่งพรูลงมาหนัก เราต้องนั่งรออยู่ในรถเกือบครึ่งชั่วโมงจึงหยุด ท้องฟ้ากลับมาแจ่มใสอีกครา

สัมภาระกระเป๋าเดินทางถูกยกและขนย้ายขึ้นเรื่อพร้อมกับเจ้าของที่ต้องเดินไปขึ้นเรือหางยาวข้ามฟากกลับสู่มาตุภูมิ กระแสน้ำโขงเชี่ยวกราก ไม่มีเสื้อชูชีพแจกให้ ถึงท่าเรือบั๊กเชียงของ ผ่านพิธีการตรวจคนเข้าเมืองฝั่งไทย เงินลาว 250 กีบต่อ 1 บาท ค่าเรือหางยาวข้ามฟากคิด 10,000 กีบ (เงินไทย 40 บาท) และคิดค่าโดยสารกระเป๋าอีก 3,000 กีบ (เงินไทย 10 บาท) ได้กระเป๋าก็ลากขึ้นมาที่ถนนขึ้นรถตู้เข้าตัวเมืองเชียงราย

เชียงของอยู่ห่างจากเชียงรายมากพอควร ใช้เวลาเดินทางบนถนนสองเลนลัดเลาะขึ้นลงเนินเลียบแนวเขา ผ่านทุ่งนา ฟ้าใส ใบไม้เขียวชอุ่มแต่ด้วยอารามเร่งรีบ เพราะเกรงว่าจะตกเครื่องบินกัน ก็ไม่ได้สนใจมากนัก รถตู้ขับเร็วมากพอควร หกโมงเย็นก็ถึงร้านอาหารชื่อดังในตัวเมืองเชียงราย แต่เราไม่มีเวลาละเมียดละไมชิมรสชาติอาหาร ต้องกินกันอย่างเร่งรีบภายในครึ่งชั่วโมง ลิ้นแทบจะไม่ได้รับรู้ความอร่อยของอาหารที่พี่ตุ้มอุตส่าห์สั่งและเตรียมไว้ต้อนรับเราในฐานะเจ้าของบ้าน หลังจากนั้นก็รีบขึ้นรถตู้เดินทางต่อไปสนามบินเชียงราย นั่งเครื่องบินเที่ยวสองทุ่มเดินทางกลับสู่กรุงเทพฯ โดยสายการบินไทย เที่ยวบินที่ TG 135 (ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ) และเดินทางต่อด้วยรถบัสกลับสู่วิทยาลัยมหาดไทย อ.บางละมุง จ.ชลบุรีเกือบเที่ยงคืน

ผมไม่ได้กลับพร้อมคณะ จึงให้พี่สมชายขับรถมารับกลับตากเพราะวันอาทิตย์ที่ 27 ต้องอยู่ประชุมชี้แจงการฝึกภาคปฏิบัติให้กลุ่มนักบริการปฐมภูมิในโครงการหมออนามัยติดปีกที่จะต้องฝึกภาคปฏิบัติกันแล้ว และอยู่ประชุมคณะกรรมการสหกรณ์ออมทรัพย์สาธารณสุขตากจำกัดในวันจันทร์ที่ 28 ซึ่งผมส่งใบลาไว้แล้ว พี่เวงกับพี่ไพจิตร (ภรรยา) ก็จะกลับบ้านที่เวียงป่าเป้าก่อนเหมือนกัน ผมจึงชวนกลับด้วยกันโดยผมไปส่งพี่เวงที่บ้านก่อน บ้านพี่เวงที่เวียงป่าเป้าอยู่ห่างจากอำเภอวังเหนือ ลำปางแค่ 13 กิโลเมตร

ช่วงนั่งรถมากับพี่เวงก็ได้พูดคุยแลกเปลี่ยนทัศนะจากการดุงานกัน พี่เวงอยู่กลุ่มทำรายงานเดียวกับผม ทำให้ได้แนวคิดมุมมองในการวิเคราะห์การดุงานหลายเรื่องจากพี่เวง ที่เราเห็นคล้ายๆกันคือถ้าถนนที่เข้าอำเภออุ้มผางทำแบบเดียวกับถนนที่ไปสิบสองปันนาคือเจาะอุโมงค์ลอดภูเขา ทำสะพานข้ามหุบเหว ระยะทาง 270 กิโลเมตรเดินทางกว่า 5 ชั่วโมงกับโค้งไม่น้อยกว่า 1,119 โค้งนั้น ถ้าตัดตรงได้จะลดเวลาเดินทาง ลดอุบัติเกตุ ลดการสิ้นเปลืองพลังงานไปมากมายมหาศาล ผมกับพี่เวงคิดกันว่า ถ้ามีเอกชนมาลงทุนทำถนนแบบมอเตอร์เวย์ลอดภูเขาข้ามเหวได้แล้วเก็บค่าผ่านทาง ก็อาจจะเป็นไปได้ ส่วนคนที่ไม่อยากจ่ายเงินค่าผ่านทางก็ไปตามถนนปกติที่มีอยู่

พี่เวงหรือเชวงศักดิ์ ใจคำ นายอำเภออุ้มผาง เป็นผู้ใหญ่ใจดี คุยเก่ง คุยสนุก ยิ้มง่าย สุภาพอ่อนโยน ไม่ถือตัว เป็นคนนอบน้อม อัธยาศัยใจคอดี ชอบฟังเพลงฝรั่งยุคเก่าๆ มีประสบการณ์ทำงานและประสบการณ์ชีวิตมาก พี่เวงทำงานโดยมีประชาชนเป็นตัวตั้งแก้ปัญหาเรื่องต่างๆในอุ้มผางได้และทำงานโดยแสวงหาความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ผมสนิทกับพี่เวงมากขึ้นเรื่อยๆ ได้แนวคิดการทำงานและแลกเปลี่ยนประสบการณ์กันบ่อยๆเพราะนั่งรถกลับตากด้วยกันหลายครั้ง

ผมจึงกลับตากโดยผ่านทางอำเภอวังเหนือ อำเภอแจ้ห่ม เส้นทางสายนี้ดูเปลี่ยวในยามค่ำคืนแต่ไม่น่ากลัว ถนนลาดยางสองเลน แทบไม่มีรถยนต์วิ่ง ถนนตรงแจ้ห่มมีสัญญาณสีเหลืองสะท้อนแสงติดตามแนวขอบถนนทั้งสองข้าง ทำให้ขับรถยามค่ำคืนได้สะดวกมาก เกือบสี่ทุ่มผมถึงบ้านพ่อตาแม่ยายที่ลำปาง ได้ลงไปสวัสดีพูดคุยธุระกันพักหนึ่ง ก็กลับตากอีกระยะทางราว 185 กิโลเมตร ถึงบ้านเกือบเที่ยงคืนเช่นกัน

การดูงานแผ่นดินลาว เป็นแต่เพียงการใช้เป็นทางผ่านจึงไม่ได้ข้อมูลที่ลงลึกชัดเจนนัก มีการค้าชายแดนระหว่างประเทศที่ไม่เป็นตลาดใหญ่ทั้งสองฝั่ง พื้นที่แขวงบ่อแก้วด้านตรงข้ามกับอำเภอเชียงแสนได้ให้จีนเช่าที่ดิน 90 ปีเพื่อทำศูนย์บันเทิงครบวงจรรับนักท่องเที่ยวจากไทยไปเล่นคาสิโนและพื้นที่ระยะ 5 กิดลเมตรจากชายแดนบ่อหาร-บ่อเตน ก็ได้ให้จีนเช่าเพื่อจัดทำบ่อนคาสิโนและพัฒนาเมืองใหม่และใช้พื้นที่ภูเขาปลูกยางพารา ส่วนเรื่องการบริหารและการจัดการทรัพยากรน้ำ การอนุรักษ์วัฒนธรรมและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและการวางแผนพัฒนายุทธศาสตร์เพื่อการท่องเที่ยวยังไม่เด่นชัดนัก

ส่วนการดูงานแผ่นดินจีน ได้ประเด็นสำคัญที่น่าสนใจ หลายประการ คือ

- การวางแผนพัฒนายุทธศาสตร์เพื่อการท่องเที่ยว รัฐบาลจีน ได้มีการวางแผนพัฒนาเมืองทั้งเมืองโดยการเก็บความเป็นเมืองเก่าไว้บางส่วนและการสร้างเมืองใหม่ มีการจัดสรรปันส่วนพื้นที่ให้มีการพัฒนาในแต่ละด้านทั้งด้านการสร้างเมืองใหม่เป็นศูนย์กลางความทันสมัย การอนุรักษ์หมู่บ้านวัฒนธรรม การสร้างแหล่งท่องเที่ยวใหม่เพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวโดยการให้สัมปทานแก่พ่อค้านายทุนโดยรัฐไม่ต้องลงมือทำเอง เช่นการสร้างวัดหลวงไทลื้อ (สัมปทาน 20 ปี) การจัดสรรและพัฒนาทรัพยากรน้ำในแม่น้ำล้านช้าง การใช้พื้นที่ภูเขาเพาะปลูกยางพารา การคงสถานที่ท่องเที่ยวธรรมชาติ การพัฒนาแหล่งซื้อขายสินค้าเฉพาะอย่างที่เป็นเอกลักษณ์ของจีนให้นักท่องเที่ยวเช่นยาสมุนไพรและการแพทย์แผนจีน หัตถกรรมเครื่องหยก เป็นต้น ทั้งนี้ ทั้งสิ่งเก่าและสร้างใหม่ จะอยู่ในเส้นทางการท่องเที่ยวที่ถูกกำหนดไว้ให้ไกด์ต้องพานักท่องเที่ยวเข้าไปชม

- การบริหารและการจัดการทรัพยากรน้ำ มีการพัฒนาแหล่งน้ำโดยเฉพาะแม่น้ำล้านช้างในการเพาะปลูก การเดินเรือและการสร้างเขื่อนเพื่อกักเก็บน้ำไว้ใช้

- การอนุรักษ์วัฒนธรรมพื้นเมืองและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ พบว่า มีการอนุรักษ์ไว้เฉพาะบางส่วนเพื่อการท่องเที่ยวแต่ไม่ได้อนุรักษ์ไว้มากนัก ในส่วนที่อนุรักษ์ไว้จะมีการจ่ายค่าตอบแทนให้แก่ผู้อยู่อาศัยในหมู่บ้านเพื่อให้สามารถอยู่ได้ ส่วนเรื่องทรัพยากรธรรมชาติมีการทำถนนโดยการสร้างสะพานข้ามหุบเหวและเจาะอุโมงค์ลอดภูเขา ส่วนพืชพรรณบนภูเขาไม่ได้มีการอนุรักษ์เนื่องจากถูกปรับเปลี่ยนไปเป็นป่ายางพาราเกือบทั้งหมด ซึ่งอาจส่งผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและการกัดเซาะหน้าดินในระยะยาวได้

- การค้าชายแดนระหว่างประเทศ รัฐบาลจีนให้ความสำคัญมากโดยใช้พื้นที่ชายแดนของจีน พม่า ไทย ลาว เป็นแหล่งระบายสินค้าราคาถูกมาขาย และมีการขยายพื้นที่รอยต่อที่ไม่ติดกับประเทศไทยโดยการเช่าที่ดินจากรัฐบาลลาวยาวนานถึง 90 ปีในแขวงบ่อแก้วเพื่อทำศูนย์อัครมหาบันเทิงครบวงจร และเช่าที่ระยะ 5 กิโลเมตรจากด่านบ่อหานเพื่อสร้างเมืองและตลาดการค้า ศูนย์การค้าและความบันเทิง

ในการจัดทำรายงานกลุ่ม ก็ได้ข้อเสนอแนะจากการพูดคุยเก็บประเด็นกันมาตลอดระยะเวลาในการดูงานเพราะนั่งรถตู้และรถบัสคันเดียวกันตลอด กลุ่มได้ให้ข้อเสนอแนะเชิงสร้างสรรค์ทีได้จากการศึกษาดูงานไว้ดังนี้

1. จัดระบบการจัดการการท่องเที่ยวที่บูรณาการทั้งฝ่ายขายและฝ่ายพัฒนาต้องร่วมช่วยกันกำหนดเส้นทางท่องเที่ยวและระบบสนับสนุนการท่องเที่ยว สร้างเอกลักษณ์และจุดขายแหล่งท่องเที่ยวพร้อมทั้งเรื่องเล่า (Story telling) ของแหล่งท่องเที่ยวแต่ละแหล่ง และให้วิถีชีวิตของประชาชนเข้ามาอยู่ในเส้นทางการท่องเที่ยวเช่น กำหนดจุดท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ เชิงวัฒนธรรม กำหนดเส้นทางคมนาคม การพัฒนาร้านอาหารที่สามารถรับซื้อวัตถุดิบจากเกษตรกรในพื้นที่ มีมัคคุเทศก์ที่มีความสามารถเป็นตัวแทนของคนไทยในการนำเสนอและต้อนรับนักท่องเที่ยว
2. พัฒนาเมืองหรืออำเภอรอยต่อของประเทศโดยการวางแผนทั้งระบบให้เกิดประโยชน์ทั้งด้านการค้าชายแดนและการท่องเที่ยวระหว่างประเทศพร้อมทั้งมีระบบสนับสนุน การกระจายอำนาจการตัดสินใจให้ผู้บริหารในพื้นที่และให้ภาคเอกชนมีส่วนร่วมในการลงทุน ทำให้เมืองชายแดนเกิดความเจริญเพื่อจะลดปัญหาชายแดนลงไปได้
3. เปลี่ยนวิธีการบริหารจัดการลงทุนในโครงการขนาดใหญ่โดยภาครัฐมาเป็นการให้ภาคเอกชนมาสัมปทานลงทุน มอบให้ภาครัฐและประชาชนมาร่วมช่วยกันควบคุมกำกับให้มีประสิทธิภาพ ประสิทธิผลและโปร่งใสเป็นธรรม จะทำให้สามารถระดมทุนมาดำเนินการโครงการใหญ่ๆได้รวดเร็วและงบประมาณภาครัฐไม่รั่วไหลเพราะไม่ต้องตั้งงบประมาณมาดำเนินการเอง
4. พัฒนาระบบคมนาคมขนส่งและลอจิสต์ติกโดยเฉพาะการขนส่งมวลชนที่ให้ความประหยัดในระยะยาวในลักษณะ “รัฐออกหน้า พ่อค้าออกเงิน ประชาชนร่วมมือ”
5. รัฐบาลมีการวางแผนยุทธศาสตร์ในระดับประเทศในภาพรวมให้ลำดับความสำคัญของการลงทุนในแต่ละพื้นที่ตามความเป็นจริง ไม่ใช่ตามคำร้องขอของนักการเมือง หรือกระจายงบให้ทั่งถึงกันเป็นเบี้ยหัวแตก ทำให้ไม่สามารถลงทุนในโครงการขนาดใหญ่ได้ โดยเน้น “ความแตกต่างที่เป็นเอกลักษณ์” ของแต่ละเมือง ไม่ใช่ทำตามๆกันไป
6. สร้างความร่วมมือระหว่างประเทศที่มีความสัมพันธ์ฉันท์มิตรเพื่อให้เกิดการพัฒนาร่วมกันในพื้นที่รอยต่อของประเทศให้เกิดประโยชน์แก่ประชาชนและประเทศชาติให้มากที่สุดในลักษณะ Win-Win
7. คัดเลือกผู้ว่าราชการจังหวัดที่มีความสามารถ “เก่ง รู้ลึก รู้รอบ ฟังคนอื่น นำเสนอดี” โดยให้มีวาระการทำงานที่ต่อเนื่องภายใต้ระบบการประเมินผลงานโดยภาครัฐและประชาชน
8. พัฒนา “ประชาธิปไตยเชิงเนื้อหาที่เน้นเป้าหมาย” โดยประชาชน เพื่อประชาชน ไม่ใช่ “ประชาธิปไตยที่เน้นแต่รูปแบบ” เน้นนักการเมือง เน้นการเลือกตั้ง และนำหลักธรรมาภิบาลมาถือปฏิบัติอย่างจริงจัง
9. พัฒนาระบบการศึกษาของชาติ ที่เน้น “การเรียนรู้” มากกว่า “การท่องจำคำตอบ” ส่งเสริมให้คนในชาติเกิดการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องในลักษณะ “ทุกคนเป็นครู ทุกที่เป็นห้องเรียน” เพื่อให้คนไทย “คิดเป็น ทำเป็น คิดได้ ทำได้” เพื่อที่จะได้ช่วยกันพัฒนาประเทศชาติและท้องถิ่นของตนให้ “สมดุล มั่นคง ยั่งยืน” ดั่งเป้าหมายของหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

[JJ]

มาคาวระท่าน ครับ

[Dr. Phichet Banyati]

เรียนอาจารย์JJด้วยความเคารพ

ส่งความสบายดีไปหานะครับ ขอบคุณครับ