ในช่วงระหว่างการทำงาน ณ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์ ภาระงานที่สำคัญของอาจารย์อย่างหนึ่งก็คือ การทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม ผมจึงได้รวบรวมข้อมูลและเขียนบทความที่เกี่ยวข้องกับประเพณี อัฐมีบูชา ซึ่งเป็นประเพณีที่สำคัญอย่างหนึ่งของจังหวัดอุตรดิตถ์ เพื่อเผยแพร่และสืบทอดวัฒนธรรมและประเพณีอันดีงามอย่างนี้ตลอดไปครับ
อัฐมีบูชา ณ เมืองทุ่งยั้ง
ชุมชนทุ่งยั้ง อำเภอลับแล เป็นชุมชนที่มีความเก่าแก่ ชุมชนหนึ่ง จากตำนานที่เล่าสืบต่อกันมาว่า ชื่อหมู่บ้านทุ่งยั้งใต้นี้ ถือกำเนิดมาครั้งก่อนพุทธกาล เชื่อว่ามีการเสด็จมาของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเมื่อมาถึงทุ่งนาที่กว้างใหญ่พระองค์ทรงหยุดทอดพระเนตรออกไปสู่ทุ่งนาดังกล่าว จึงเป็นสาเหตุที่ใช้ชื่อเรียกชุมชนที่อยู่ละแวกนี้ว่า “ทุ่งยั้ง”
ชุมชนทุ่งยั้งเป็นชุมชนที่เก่าแก่และมีประวัติศาสตร์ที่มีความเชื่อถือและขนบธรรมเนียม ประเพณีที่เป็นศูนย์กลางความเคารพศรัทธาอยู่หลาย ๆ อย่างด้วยกันประกอบด้วย
งานอัฐมีบูชา จัดว่าเป็นวันสำคัญทางพุทธศาสนาของชาวทุ่งยั้ง เป็นการจัดงานช่วงของวันวิสาขบูชา ซึ่งจะมีการจัดงานถวายพระเพลิงพระพุทธเจ้า หรือที่เรียกกันว่า “อัฐมีบูชา” ซึ่งถือได้ว่าในปัจจุบันมีแห่งเดียวของประเทศ ซึ่งจะจัดหลังจากวันวิสาหกิจบูชา คือวันที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพพานได้ 10 วัน
การจัดงานมีมาตั้งแต่สมัยดั้งเดิม โดยชาวบ้านจะนำไม้ไผ่มาสานจำลองเป็นพระพุทธรูป เมื่อถึงวันวิสาขบูชาหลังจากที่มีการเวียนเทียนเสร็จเรียบร้อยแล้วก็จะมีเผาหรือถวายพระเพลิงพระบรมรูปจำลองที่ได้ร่วมกันทำนั้น ซึ่งก่อนที่จะมีการถวายพระเพลิงก็จะจัดให้มีการเทศน์และกล่าวสรุปประวัติวันวิสาขบูชา ภายหลังได้เปลี่ยนให้มีการจัดงานทั้งหมด 10 วัน
โดยมีการบำเพ็ญกุศลนับเริ่มตั้งแต่วันวิสาขบูชา รูปแบบเมรุก็เปลี่ยนให้เป็นแบบทรงไทย ซึ่งแต่เดิมเป็นแบบอินเดียซึ่งมีการทำบุญ 7 วัน ตามจำนวนลูกของท้าวสามล ได้แก่ มลิวรรณ์ ถันวิลา มลุลี ยี่สุ่นเทศ เกษเมือง เรืองยศ และรจนา โดยวันที่ 8 จะมีการจัดงานสลากภัต ส่วนในวันที่ </span>9 ของการจัดงานก็จะมีการเลี้ยงพระ และวันที่ 10 จะเป็นการจัดงานอัฐมีบูชา ถวายพระเพลิงพระบรมศพพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจำลอง ประกอบการแสดงแสง สี เสียง ซึ่งเป็นความร่วมมือร่วมใจในการจัดงานของชาวทุ่งยั้งอย่างแท้จริง เพื่อสืบทอดประเพณีอันดีงามอันนี้ให้สืบต่อไปตราบจนชั่วลูกสืบหลาน
<p>
บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย ปภังกร ใน มรดกไทย
thang...