การจัดการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

                         
    ปัจจุบันการจัดการเรียนการสอนที่เน้นหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนั้นได้มีการนำมาใช้จริงในโรงเรียนซึ่งดู                                
เหมือนจะเป็นเพียงเชิงนโยบายเท่านั้น   หากหยั่งรากลึกแล้ว นักเรียนยังไม่สามารถนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้                                    
ในชีวิตจริง คือไม่ได้เป็น "วิถี" ในการดำรงชีวิต เป็นเพียง "พิธี" เท่านั้น ซึ่งพิจารณาได้จากพฤติกรรมของนักเรียนในปัจจุบัน                                    
ที่ไร้ระเบียบวินัยมากขึ้น  คิดไม่เป็น  หาจุดเด่นของตนเองไม่ได้  ในระดับมหาวิทยาลัยเสนอแนวคิดโดยผู้ช่วยศาสตราจารย์                                      
อำนาจ  เย็นสบาย  รองอธิการบดีมหาวิทยาลัยศรีนทรวิโรฒ    ได้ให้ความเห็นว่า   หากการจัดการศึกษาของประเทศยังเป็น                                    
แบบนี้อีกต่อไป ประเทศไทยจะต้องเกิดปัญหาอย่างแน่นอน เนื่องการจัดการศึกษาที่ตกต่ำลงเรื่อยๆ  โดยท่านได้ยกประเด็น                                    
วิกฤติเศรษฐกิจในปี 2540 ทางมหาวิทยาลัยได้ผลิตบัณฑิตจำนวนมากที่มี  ความรู้  ความสามารถ ทางด้านเศรษฐศาสตร์แต่                                    
เหตุใดปัญหาจึงได้เกิดขึ้น และในปัจจุบันพฤติกรรมของคนไทยที่เปลี่ยนไปในทางที่แย่ลง แต่ด้วยหลักปรัชญาเศรษฐกิจ                                    
พอเพียง ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงประทานให้แก่ชาวไทยนั้น ดูเหมือนจะเป็นหนทางที่จะสามารถแก้ไขได้โดย                                    
นำมาใช้ในการจัดการศึกษา  เริ่มจากการทำโครงการต้นแบบ  โพธิวิชชาลัย   มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ  ที่  จ.สระแก้ว                                    
เกิดจากการร่วมมือจากหลายฝ่าย  ได้แก่    ภาควิชาการ   ,   ภาคประชาชน   ,   ภาคธุรกิจ  และ ประชาสังคม/สื่อ   ทั้งนี้อาศัย                                    
ระยะเวลาในการวางแผนและดำเนินการลงมือสร้างหลักสูตร และมหาวิทยาลัย  การดำเนินงานร่วมมือกันนั้นมีปัญหามาก                                    
ตั้งแต่ระดับพื้นที่ ถึงแม้จะเป็นเรื่องยาก แต่รับรองได้ว่าทำได้  ถึงแม้โครงการนี้ไม่ได้รับงบประมาณจากภาครัฐ แต่เงินส่วน                                    
ใหญ่ที่นำมาดำเนินการนั้นได้มาจากการบริจาคทั้งสิ้น ซึ่งทางเดียวที่ทำได้คือต้อง"พิสูจน์" ให้ได้ว่าโครงการต้นแบบที่ทำอยู่                                    
นี้สามารถแก้ไขสิ่งที่เป็นปัญหาอยู่ในปัจจุบันนี้ คือทำให้   คน ชุมชน สิ่งแวดล้อม อยู่ด้วยกันได้อย่างสมดุล สันติ โดยใช้หลัก                                    
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง  และด้วยแนวคิดที่ว่า  "เราจะเป็นองค์กรที่แข็งแรงได้อย่างไรหากชุมชนยังอ่อนแออยู่"                                      
    โรงเรียนนวลนรดิศวิทยาคม  รัชมังคลาภิเษก  เป็นประธานกลุ่มโรงเรียนรัชมังคลาภิเษก ทั้ง 33 โรงเรียนได้เห็น                                
ความสำคัญยิ่งในการดำเนินตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โดยพยายามให้เป็น "วิถี" ในการดำรงชีวิต  โดยมุ่งพัฒนา                                    
ที่หลักสูตรสถานศึกษา  ที่ถือว่าเป็นหัวใจของวิชาการ ที่ใช้เป็นแนวทางในการจัดการศึกษา  เน้นกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน                                     
รายวิชาชุมนุมที่ใช้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวทางหลักในการจัดตั้งวัตถุประสงค์และการจัดการเรียนการสอน                                    
จัดทำเป็น  "ฐานการเรียนรู้"  ซึ่งถือว่าเป็นแหล่งการเรียนรู้ภายในโรงเรียนที่สร้างขึ้น โดยใช้บริบทที่มีอยู่ให้มากที่สุด และ                                    
ที่สำคัญต้องเข้าใจการนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้  มีขั้นตอนดังต่อไปนี้                                     
    1.  ต้องมีความรู้ความเข้าใจในหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงอย่างแท้จริง                                
    2. ใส่ใจและวิเคราะห์ ในสิ่งต่างๆ รอบตัวโดยใช้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ( เป็นเรื่องที่ยาก )                                
    3.  ตระหนักและใส่ใจ โดยการหาความรู้เพิ่มเติมให้ตนเอง และ พัฒนาตนเองตลอดเวลา                                
    4. ให้ใช้เป็นวิถีในการดำรงชีวิตจริง  โดยทำให้เกิดเป็นนิสัยในชีวิตให้ได้                                
                                    
    การนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้นั้น   ต้องมีเหตุผล ความพอประมาณ มีภูมิคุ้มกันที่ดี โดยมีเงื่อนไข                                
ความรู้และคุณธรรม   ซึ่งการนำไปใช้ในการดำรงชีวิตจริงต้องครบทั้ง 5 ส่วนขาดส่วนใดส่วนหนึ่งไม่ได้จะไม่สมดุล เช่น                                    
เช่นถ้าใช้แต่เหตุผล  ก็ไม่ถูกต้อง ต้องพิจารณาทั้ง 5 ส่วนประกอบกัน ถึงจะเป็นการนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไป                                    
ใช้ในชีวิตได้อย่างถูกต้อง  อีกทั้งต้องเรียนรู้พร้อมกับการปฏิบัติ ถึงจะสามารถปรับวิสัยทัศน์ของครูและนักเรียนที่นำหลัก                                    
การดังกล่าวไปใช้ได้ในชีวิตจริง และใช้มากขึ้น จนกลายเป็น  "วิถี"  หรือเป็นนิสัยนั่นเอง                                    
    แนวทางการขยายผลหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ดร.นิพนธ์    เสือก้อน  ได้ให้แนวคิดดังต่อไปนี้                                
                                    
    เริ่มให้ติด        *    เป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญมาก เป็นจุดเริ่มของการนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจ                    
                พอเพียงไปใช้                    
    คิดทบทวน        *    วิเคราะห์จุดแข็ง , จุดอ่อน  สิ่งที่เป็นพื้นฐาน/บริบทขององค์กร และมองว่า                    
                จะทำอะไรต่อไป                    
    เชิญชวนปฏิบัติ        *    สร้างแนวร่วม เชิญชวนให้ครูนักเรียนทำด้วยคามจริงใจ ( ความรัก )                    
                                    
    ติดขัดแก้ไข        *    ทำไป/แก้ไขไป ( ลองผิด ลองถูก/R&D )                    
                                    
    ขยายผลงาน        *    ขยายผลงานที่ดำเนินการให้ลงสู่การปฏิบัติจริงและสำเร็จ                    
                                    
    สานหุ้นส่วน        *    เชิญชวนเสนอแนวคิดใหม่ๆให้ผู้อื่นใช้/แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน                    
                                    
    ก้าววนต่อเนื่อง        *    ทำอย่างต่อเนื่อง                    
                                    
    ขั้นตอนดังกล่าว เป็นขั้นตอนการขยายผลการนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการจัดการศึกษา ซึ่ง                                
หลอมรวมแล้วก็คือ ขั้นตอนการทำงานอย่างมีคุณภาพนั่นเอง หรือ PDCA และทุกขั้นตอนมีทฤษฏีรองรับ ในตัวอย่างการ                                     
จัดทำฐานการเรียนรู้  จำเป็นอย่างยิ่งที่การเขียนแผนการจัดการเรียนรู้ในกลุ่มสาระต่างๆ จะนำฐานการเรียนรู้ต่างๆ ไปใช้                                    
เป็นแหล่งการเรียนรู้   ซึ่งถือเป็นเรื่องที่สำคัญเช่นกัน  แต่ด้วยหลักการทั้งหมดไม่สามารถบริหารจัดการได้หากปราศจาก                                     
การบริหารงานในกลุ่มงานต่างๆ ทั้ง 4 ฝ่าย โดยมีการวางแผนการปฏิบัติงานที่แยบยล สอดคล้องวิสัยทัศน์  จัดทำโครงการ                                    
ที่สอดรับกัน เตรียมพร้อมถึงเตรียมการประเมินภายในและภายนอก ซึ่งจะเป็นเรื่องง่าย  ปกติ เป็นปัจจุบัน  ทั้งนี้ก็อยู่ที่ฝีมือ                                    
ของผู้บริหารที่จะประสานสัมพันธ์ให้ครูร่วมมือร่วมใจกันทำงานได้มากน้อยแค่ไหน                                    
                การประชุมสัมมนาวิชาการการจัดการเรียนรู้สู่วิถีปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง                    
                วันที่  7   กุมภาพันธ์   2551 โรงเรียนนวลนรดิศวิทยาคม  รัชมังคลาภิเษก