หลักและกระบวนการบริหารการศึกษา
ปัญหา ปัจจุบันระเบียบวิธีการปฏิบัติงาน เอกสารทางวิชาการ หลักสูตรกลวิธีในการจัดการเรียนรู้ การวัดผลและประเมินผลได้เปลี่ยนแปลงไป ครูต้องปรับเปลี่ยนวิธีการดำเนินงานให้สอดคล้องกับยุคสมัย
แนวทางการนำความรู้ที่ได้รับไปปรับใช้ ปัญหาที่เกิดขึ้นในองค์กรหลายอย่างมาจากวิธีการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษาทำให้การดำเนินงานขององค์กรล่าช้า หรือไม่บรรลุตามวัตถุประสงค์ขององค์กร เกิดความขัดแย้งไม่สามัคคีภายในองค์กรหลายที่มากล่าวว่าหลักการบริหารที่ดีคือทำให้เกิดความขัดแย้งเพื่อที่จะให้ปกครองง่ายซึ่งขัดกับหลักในการบริหารงานครองตน ครองคน ครองงาน พระมหาบุญมี มาลาวชิโร
ครองตน
ครองคน
ครองงาน
หรือการใช้หลักธรรมาภิบาลในการบริหาร
การสร้างธรรมาภิบาล (Good Governance)
ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี
ว่าด้วยการสร้างระบบริหารกิจการบ้านเมืองและสังคมที่ดี พ.ศ.2542
ระบุว่าธรรมาภิบาลมีองค์ประกอบ 6 ประกอบ คือ
1. หลักนิติธรรม ได้แก่
การตรากฏหมาย กฎ ข้อบังคับต่าง ๆ ให้ทันสมัยและเป็นธรรม
เป็นที่ยอมรับของสังคม ไม่เลือกปฏิบัติ
และสังคมยินยอมพร้อมใจปฏิบัติตามกฎหมายและกฎข้อบังคับเหล่านั้น
โดยถือว่าเป็นการปกครองภายใต้กฎหมาย มิใช่ตามอำเภอใจ
หรือตามอำนาจของตัวบุคคล
2. หลักความโปร่งใส
ได้แก่ การสร้างความไว้วางใจซึ่งกัน
โดยมีการให้และการรับข้อมูลที่สะดวกเป็นจริง ทันการณ์
ตรงไปตรงมา มีที่มาที่ไปที่ชัดเจนและเท่าเทียม
มีกระบวนการตรวจสอบความถูกต้องชัดเจนได้
3. หลักการมีส่วนร่วม
ได้แก่ การเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมรับรู้
และร่วมคิด
ร่วมเสนอความเห็นในการตัดสินใจปัญหาสำคัญของประเทศในด้านต่าง ๆ เช่น
การแจ้งความเห็น การไต่สวนสาธารณะ การประชาพิจารณ์
การแสดงประชามติ นอกจากนี้ยังรวมไปถึงการร่วมตรวจสอบ
และร่วมรับผิดชอบต่อผลของการกระทำนั้น
4.
หลักความรับผิดชอบตรวจสอบได้ ได้แก่
ความรับผิดชอบที่ตรวจสอบได้เป็นการสร้างกลไกให้มีผู้รับผิดชอบ
ตระหนักในหน้าที่ ความสำนึกในความรับผิดชอบต่อสังคม
การใส่ใจปัญหาสาธารณะของบ้านเมือง และกระตือรือร้นในการแก้ปัญหา
ตลอดจนการเคารพในความคิดเห็นที่แตกต่าง
และความกล้าที่จะยอมรับผลจากการกระทำของตน
5. หลักความคุ้มค่า
ได้แก่ การบริหารจัดการและการใช้ทรัพยากรที่มีจำกัด
ให้เกิดประโยชน์คุ้มค่า เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ส่วนรวม
6.
หลักคุณธรรม ได้แก่ การยึดมั่นในความถูกต้องดีงาม
สำนึกในหน้าที่ของตนเอง มีความซื่อสัตย์สุจริต
จริงใจ ขยัน อดทน มีระเบียบวินัย
และเคารพในสิทธิของผู้อื่น
การประยุกต์ใช้หลักธรรมาภิบาลในการบริหาร
ปัจจุบันการบริหารงานในภาครัฐได้รับความสนใจจากประชาชนเป็นอย่างมาก
ในเรื่องของความโปร่งใสในการดำเนินงาน
ดังนั้นการนำหลักธรรมาภิบาลมาใช้ในหน่วยงานของรัฐ
ก็เพื่อให้ประชาชนเกิดความเชื่อถือศรัทธาว่าปัญหาต่าง ๆ
ที่เกี่ยวกับการทุจริต คอรัปชั่นของหน่วยงานภาครัฐจะลดลง
ซึ่งสิ่งที่จำเป็นในการบริหารงานของหน่วยงานในภาครัฐ
ได้แก่
1.
ภาระรับผิดชอบตรวจสอบได้
2.
ความโปร่งใส
3. การปราบปรามการทุจริตและการประพฤติมิชอบ
4.
การสร้างการมีส่วนร่วม
5.
การสร้างกรอบทางกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม
6.
การตอบสนองที่ทันการ
7.
ความเห็นชอบร่วมกัน
8.
ประสิทธิภาพและประสิทธิผล
9.
ความเสมอภาคและความเกี่ยวข้อง
ผู้บริหารยุคใหม่จึงต้องมีการปรับเปลี่ยนวิธีคิก แนวทางในการดำเนินงาน วิธีการปกครองซึ่งเป็นวิธีการที่ยากสำหรับหลายๆคนเพราะส่วนใหญ่คิดว่าตนเองคือผู้ที่มีอำนาจสามมารถกระทำการใดๆตามอำนาจอันชอบธรรมของตนซึ่งเป็นไปตามกลไก ของ MASLOW
MASLOWได้จัดลำดับขั้นความต้องการขอมนุษย์ออกเป็น 5 ประเภท 5 ระดับ ดังนี้คือ (Maslow, quoted in Hoyer and MacInnis. 1997:39)
ระดับที่ 1 ความต้องการทางด้านร่างกาย (Physiological needs)
ระดับที่ 2 ความต้องการความปลอดภัย (Safety needs)
ระดับที่ 3 ความต้องการทางสังคม (Social needs)
ระดับที่ 4 ความต้องการมีเกียรติยศมีศักดิ์ศรีในสังคม (esteem needs หรือ egoistic needs)
ระดับที่ 5 ความต้องการสมหวังในชีวิต (self-actualization หรือ self-fulfillment needs)
ทุกคนต้องการเป็นที่ยอมรับในสังคมแต่ทุกคนไม่ได้เป็นผู้บริหารตามชาติกำเนิดทุกคน (วิธีการได้มาซึ่งผู้นำมีหลายวิธี ซึ่งเสริมศักดิ์ วิศาลาภรณ์. (2522) ได้กล่าวถึงวิธีการได้มาซึ่งผู้นำโดยอาจมาจากผู้นำโดยกำเนิด ซึ่งเป็นผู้นำโดยสืบสายโลหิต หรือการเป็นเจ้าของครอบครอง ผู้นำโดยการแต่งตั้งโดยผู้มีอำนาจแต่งตั้งบุคคลให้ดำรงตำแหน่งตามความเหมาะสมและผู้นำโดยการเลือกตั้งซึ่งมักพบทางการเมือง ส่วนเกรียงศักดิ์ เขียวยิ่ง (2529) ได้กล่าวถึง การได้มาซึ่งผู้นำมี 4 วิธี คือ
ผู้นำโดยธรรมชาติหรือลักษณะอันมากจากกำเนิดของตน
ผู้นำโดยความเห็นชอบของหมู่คณะ
ผู้นำ โดยได้รับการแต่งตั้งจากผู้มีอำนาจเหนือกว่าให้เป็น ผู้นำ
ผู้นำโดยการนำตนเองขึ้นมาเป็น ผู้นำ
นอกจากนี้ ยุล์ค (Yulk. 1998) ได้กล่าวถึงการได้มาของผู้นำว่ามาจากการคัดเลือกและการสอบคัดเลือก ซึ่งการคัดเลือกจะต้องพิจารณาความสามารถในการปฏิบัติงานด้านผู้นำ ความมีทักษะ ตลอดจนความรู้ความสามารถในทางวิชาการ การประเมินผลการปฏิบัติงานที่ผ่านมาอาจให้หัวหน้างาน เพื่อนร่วมงานและผู้ใต้บังคับบัญชาทำการประเมินได้ นอกจากนี้ อาจใช้วิธีการสอบคัดเลือกเพื่อประกอบการพิจารณา ก็ได้)
หลายคนล้วนแต่เคยเป็นผู้ใต้บังคับบัญชามาก่อนทั้งสิ้นในการทำงานจึงต้องรู้จักการเอาใจเขามาใส่ใจเราจึงสำคัญและจำเป็นถ้าผู้บริหารทุกคนมุ่งแต่เอาความคิดของตนเองเป็นใหญ่อาจจะส่งผลในด้านลบให้กับองค์กร
ผู้บริหารจึงต้องเป็นผู้ที่ทันสมัยเข้าใจการเปลี่ยนแปลงปรับเปลี่ยนวิธีในการทำงาน ทันต่อข้อมูลข่าวสารมีการกระจายอำนาจในการทำงานเพื่อความรวดเร็วและลดขั้นตอนในการทำงานการใช้หลักการบริหารจัดการที่ดีนอกจากจะส่งผลให้องค์กรประสบผลสำเร็จตามจุดมุ่งหมายแล้วยังก่อให้เกิดความรัก ความสามัคคีในองค์กรอีกด้วย
สวัสดีค่ะ
แวะมาอ่านการพัฒนาบุคลิกภาพแล้ว
จะได้ทบทวนตัวเองและปรับให้เหมาะสม
ขอบคุณสำหรับบทความดีๆที่นำมาแบ่งปันค่ะ
กำลังหาข้อมูลเรื่องหลักการบริหารค่ะ เลยลองเข้ามาอ่านดู ขอบคุณสำหรับข้อมูลความรู้ที่ดีและมีประโยชน์นะคะ
อ่านแล้วดีมากๆครับ สมัยนี้คุณครูต้องทันเหตุการณ์ ทันเด็ก รวมถึงความมีใจเป็นครูที่แท้จริง นั่นคือสิ่งที่น่าภาคภูมิใจเป็นที่สุด
โอกาสหน้าจะแวะมาอ่านบทความใหม่ๆนะครับ