ประสบการณ์เชิงปฏิบัติการในการประเมินระดับกลุ่ม
เมื่อประมาณช่วงปลายปีที่แล้วได้รับโอกาสดีๆๆจากอาจารย์สิริพรรณ อาจารย์คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ให้ไปแลกเปลี่ยนประสบการณ์จากการทำงานในเรื่องการประเมินระดับกลุ่มและการทำกิจกรรมกลุ่มบำบัดในการช่วยเหลือผู้ป่วยยาเสพติดให้กับรุ่นน้อง (จริงๆแล้วอาจเป็นรุ่นหลาน...) ที่คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ได้ฟัง จึงทำให้ต้องปัดฝุ่นตัวเอง วิชาความรู้ที่เล่าเรียนมาอาจเลือนลางไปบ้างจึงพยายามไปรวบรวมข้อมูลและไม่อยากให้เลือนหายไป...จึงขอมาแบ่งปันให้กับผู้ที่สนใจ หวังว่าจะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อยนะคะ....
ประสบการณ์เชิงปฏิบัติการในการประเมินระดับกลุ่ม
Social Assessment & Social Diagnosis
- Social Assessment การประเมินทางสังคม
- Social Diagnosis การวินิจฉัยทางสังคม
การประเมิน คือ การรวบรวมข้อมูลเพื่อวิเคราะห์
- Assessment คือ ขั้นต้นของการประเมินข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องที่จะทำ ประเมินเบื้องหลังข้อมูลพื้นฐานซึ่งได้จากแหล่งที่มาของข้อมูล
- Evaluation คือ การประเมินผลการทำงาน เป็นการตรวจสอบการทำงานทั้งหมด
กระบวนการให้ความช่วยเหลือ
Evaluation
Assessment Planning Action Termination
การวินิจฉัยทางสังคม
-ปี 1917 Mary Richmon เขียนเรื่อง Diagnosis เป็นหนังสือที่เกี่ยวกับสังคมสงเคราะห์เล่มแรก ดูเรื่อง สภาวะแวดล้อมทางสังคมและบุคลิกภาพที่เกี่ยวข้อง เป็นสาเหตุหรือเป็นผลจากบุคคลอื่นที่ส่งผลต่อปัญหา ( ชื่อเป็นการวินิจฉัยแต่รายละเอียดเป็นประเมิน)
-ปี 1936 Functional School ใช้การประเมิน ดังนี้
Diagnosis เน้นหาคำตอบ What / Why
Evaluative เน้นหาคำตอบ how
วัตถุประสงค์ของการประเมิน
- เพื่อให้เกิดความเข้าใจในสถานการณ์ของClient
- เพื่อประเมินความสัมพันธ์ของ Client ครอบครัว และสิ่งแวดล้อม
- เพื่อเป็นพื้นฐานของการวางแผนว่าควรทำอะไร เพื่อช่วยให้ Client ทำหน้าที่ให้ดีขึ้น หรือ เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในสภาวะแวดล้อมที่ดีขึ้น
เป้าหมายของการประเมิน
- เข้าใจสภาพปัญหา รู้ถึงปัญหาความต้องการที่แท้จริง
- นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ได้อย่างถูกต้อง
- กำหนดกระบวนการทำงานได้อย่างเหมาะสม
- เกิดทางเลือกการทำงาน ( Intervention)
ประโยชน์ของการประเมิน
การประเมินเป็นเครื่องมือที่จะช่วยในการวางแผนการทำงาน พิจารณาส่วนที่มีการพัฒนาด้านต่างๆ เช่น วุฒิภาวะ อารมณ์ สติปัญญา และส่วนที่เป็นปัญหาที่ต้องเปลี่ยนแปลง เพื่อให้นำส่วนที่ดีมาช่วยพัฒนาจุดด้อย
ระดับการประเมินปัญหาของผู้ใช้บริการ
- ระดับจุลภาค ได้แก่ บุคคล , ครอบครัว , กลุ่ม , ชุมชน
- ระดับมัชฌิมภาค ได้แก่ องค์กร และกลุ่มที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ
- ระดับมหภาค ได้แก่ ชุมชนต่างๆ, สังคม
ประสบการณ์ในการประเมินระดับกลุ่มในกลุ่มผู้ป่วยยาเสพติดสถาบันธัญญารักษ์
แนวทางในการให้ความช่วยเหลือผู้ป่วย
โดยสรุป...
- บำบัดแบบรายบุคคลหรือร่วมกับครอบครัว
- บำบัดแบบกลุ่ม
- ค่ายปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ( สำหรับผู้เสพ )
ความรู้ที่จำเป็นสำหรับการทำงานกลุ่ม
- ความรู้ต่างๆที่เกี่ยวข้องกับยาเสพติด เช่น สมองติดยา , ระยะการติดและการเลิกยาผลของสารเสพติดแต่ละชนิด ฯลฯ
- ทฤษฎีพื้นฐานทางสังคมวิทยาและจิตวิทยา
- กิจกรรมบำบัด
- ระบบสวัสดิการสังคม
ปัจจัยที่ควรพิจารณาในการจัดตั้งกลุ่ม
- สถานที่
- ขนาดของกลุ่ม
- การเลือกสมาชิก
- การจัดสมาชิกเข้ากลุ่ม
- ลักษณะกลุ่มเปิด / ปิด
- ระยะเวลาและจำนวนครั้ง
ลักษณะของกิจกรรมกลุ่มแต่ละขั้นตอน
- ขั้นเตรียมการรักษา กลุ่มให้ข้อมูล/ความรู้
- ขั้นบำบัดด้วยยา กลุ่มบำบัดทางสังคม
- ขั้นฟื้นฟูสมรรถภาพ กลุ่มทักษะทางสังคม , กลุ่มเพื่อฟื้นฟูทักษะการเลิกยาและ ป้องกันไม่ให้เสพซ้ำ , กลุ่มจิตบำบัด ฯลฯ
- ขั้นติดตามการรักษา กลุ่มปัญญาสังคม Social Support
กระบวนการทำกลุ่ม( Group Process )
- ขั้นเริ่มต้น
- การสร้างความมั่นคงปลอดภัยในกลุ่ม
- การยอมรับกลุ่ม
- การสร้างความรับผิดชอบ
- ขั้นดำเนินการ
- ขั้นสิ้นสุด ( ยุติ )
ขั้นเริ่มต้น
การสร้างความมั่นคงปลอดภัยในกลุ่ม
การทำความคุ้นเคย ( การสร้างสัมพันธภาพ )
กิจกรรม Warm up
ขอบเขตและระเบียบกลุ่ม ( ตกลงบริการ )
การสร้างความไว้วางใจ
การยอมรับกลุ่ม
การแบ่งปันความรู้สึกส่วนตัว
การให้ข้อมูลย้อนกลับ
การสร้างความรู้สึกเป็นหนึ่งเดียว
การเรียนรู้ต่อการยอมรับตนเองและผู้อื่น
การสร้างความรับผิดชอบ
การประเมินตนเอง
ความรู้สึกเป็นเจ้าของตนเอง
การสร้างความรับผิดชอบ
การให้ความเคารพนับถือ
ความเท่าเทียม
ขั้นดำเนินการ
การทำตามวัตถุประสงค์ของกลุ่ม เช่น
การแก้ไขปัญหา
ระดมพลังกลุ่ม
การตรวจสอบความเป็นจริง
การมีส่วนร่วม ( การเสนอประสบการณ์ การสะท้อนและอภิปราย ความคิดรวบยอด การทดลอง / ประยุกต์ใช้ )
ขั้นยุติกลุ่ม
การให้การสนับสนุน
การยอมรับ/ยืนยันในการพัฒนา
การติดตามผล
ปิดกลุ่ม หรือนัดหมายครั้งต่อไป
ทักษะที่ใช้ในการดำเนินกิจกรรมกลุ่ม
- การสัมภาษณ์ / การสื่อสาร
- การฟัง
- การสังเกต
- การควรคุมอารมณ์
- การจดบันทึก / การรายงาน
- การประเมิน
- การให้ข้อมูลย้อนกลับ
- การเสนอแนะ
- การเป็นตัวแบบ
- การเป็นผู้ประสาน
- การเข้าขัดขวาง
- การเปิดเผยตนเอง
- การยุติ
- ฯลฯ
แนวคิดการทำกิจกรรมกลุ่ม
- แนวคิดการพัฒนา Developmental Approach
- ปฏิสัมพันธ์ของสมาชิกในกลุ่ม Interactionist Approach
- การป้องกันและฟื้นฟู Preventive & Rehabilitative
แนวคิดการพัฒนา
จุดมุ่งหมาย คือ ทำให้สมาชิกปฏิบัติหน้าที่ของตนได้ดีที่สุด
- ขจัดความรู้สึกที่ทำให้ไม่สามารถทำหน้าที่
- ส่งเสริมให้กลุ่มมีพลัง
- แนะนำให้เข้าสู่โลกของความจริง
หน้าที่นักสังคมสงเคราะห์
- พยายามค้นหาความสามารถของสมาชิกแต่ละราย
- สนับสนุนให้สมาชิกมีความเข้มแข็ง
- ให้กลุ่มแสดงออกในสิ่งที่ตนเองต้องการ
- ส่งเสริมให้สมาชิกสนองตอบซึ่งกันและกันรู้จักการให้ – รับ ต่อกันมากขึ้น
ปฏิสัมพันธ์ของสมาชิกในกลุ่ม
- เน้นการเรียนรู้เรื่องระบบความสัมพันธ์ของสมาชิกกับนักสังคมสงเคราะห์
- เน้นให้สมาชิกแก้ปัญหาและทำหน้าที่ของตนเอง
- มองในแง่ของการสนับสนุนซึ่งกันและกัน
หน้าที่นักสังคมสงเคราะห์
- เป็นตัวกลางที่ทำให้สมาชิกทุกคนช่วยกันแก้ปัญหาที่ตนเองหรือกลุ่มเผชิญอยู่
- กระตุ้นให้สมาชิกมีปฏิกิริยาโต้ตอบระหว่างกัน
การป้องกันและฟื้นฟู
- เน้นการแก้ไขฟื้นฟูพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์หรือผิดปกติ
- เน้นการแบ่งงานกันทำ เน้นระเบียบ ข้อตกลงร่วมกัน ฟื้นฟูตนเอง
- กลุ่มเป็นเครื่องมือในการแก้ปัญหา
หน้าที่นักสังคมสงเคราะห์
- เข้าใจทฤษฎีที่เกี่ยวกับบทบาท ความสัมพันธ์ปฏิกิริยาตอบสนองกลับ และการประสานทรัพยากร ทฤษฎีระบบและพฤติกรรมมนุษย์
- ช่วยแนะนำ/แก้ไขเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น
- ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและจัดบริการที่จำเป็นสำหรับสมาชิก
การประเมินผล
- ประเมินผลจาก การสังเกต
- พฤติกรรมของสมาชิกในกลุ่ม
- ความคิดที่แสดงออกของสมาชิก
- ประเมินผลจาก การสัมภาษณ์
- ประเมินผลจาก การใช้เครื่องมือต่างๆ
ประโยชน์ของการทำกลุ่ม
- ช่วยฟื้นฟู
- ป้องกันปัญหา
- เกิดพัฒนาการที่เหมาะสม
- พัฒนาทักษะ
- แก้ไขปัญหา
องค์ประกอบของความสำเร็จการทำกลุ่ม
- การยอมรับความแตกต่างของบุคคล กลุ่ม
- การทำความเข้าใจจุดเด่น จุดด้อย
- สัมพันธภาพ
- ความเข้าใจ Empathy
- การรับรู้คุณค่าในตนเอง
- การประสาน จัดสรรทรัพยากร
ความเห็น (4)
ขอบคุณสำหรับสาระความรู้เรื่องการประเมินระดับกลุ่ม
กำลังสนใจเรื่องการประเมิน จึงค้นคว้าอ่านและอ่าน......
กำลังจะสอบตำแหน่งนักสังคมสงเคราะห์ของสถาบันธัญญารักษ์ค่ะ เลยสนใจของมูลของพี่ ดีจังค่ะ ส่วนใหญ่แล้วที่นี่นักสังคมสงเคราะห์มีหน้าที่อะไรค่ะ
นักสังคมสงเคราัะห์ที่ธัญญารักษ์ปฏิบัติงานหลากหลายค่ะ.....แต่ก็อยู่ในขอบเขตลักษณะงานทางสังคมสงเคราะห์ทั้ง 6 ลักษณะงาน เช่น ประเมิน วินิจฉัย บำบัด ฟื้นฟู การจัดสรรทรัพยากร ชุมชน วิจัย ....ประมาณนี้อะค่ะ ลองทำความเข้าใจความรู้ หลักและวิธีการ กระบวนการทางสังคมสงเคราะห์ และก็อย่าลืมนะคะ "สังคมสงเคราะห์เป็นทั้งศาสตร์และศิลป์" มีศาสตร์อย่างเดียวก็ไม่ได้ มีแต่ศิลป์แต่ไม่มีองค์ความรู้ก็ไม่ได้....ต้องบูรณาการทั้ง 2 อย่าง
ป.ล. ขออภัยด้วยค่ะ...พี่ตอบอะไรมากไม่ได้เพราะมีชื่อในกรรมการออกข้อสอบด้วย...ขอให้โชคดีก็แล้วกันนะคะ...
ขอบคุณนะค่ะ แต่ห่างหายงานสังคมสงเคราะห์มานานแล้วค่ะ ปัจจุบันก็ทำแต่ส่งคนไปบำบัดยาเสพติดที่ธัญญารักษ์และสถานที่ต่างๆ(กรมคุมประพฤติ) ความรู้ไม่ค่อยจะได้ใช้เท่าที่ควรค่ะ จะต้องรื้อใหม่เยอะค่ะ