องค์กรแห่งการเรียนรู้แบบเสมือน (Visual Learning Organization)
หลังจากที่มีโอกาสได้เข้าไปอ่านบันทึกเกี่ยวกับ UKM17 ที่ท่านอาจารย์หมอ JJ (รศ.นพจิตเจริญ ไชยาคำ) ได้บันทึกไว้นั้นก็พบว่าเป็นข้อมูลที่สามารถนำไปใช้เพื่อพัฒนามหาวิทยาลัยไทยได้อย่างดียิ่ง
ซึ่งหัวข้อที่ท่านอาจารย์หมอ JJ ได้สรุปไว้เป็นข้อ ๆ นั้นไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการพัฒนาอาจารย์ การพัฒนานักศึกษาและการพัฒนาหลักสูตรนั้นมีความหลากหลายและครอบคลุม
แต่ทว่า ผมก็ย้อนคิดถึงตัวเองที่เมื่อก่อนเคยได้มีโอกาสไปประชุมหลาย ๆ ครั้ง มีหนึ่งอย่างที่ผมยังติดค้างคาใจก็คือ ไม่สามารถพูดหรืออธิบายรายละเอียดในหัวข้อต่าง ๆ นั้นได้อย่างเต็มที่
ถึงแม้นว่ามีโอกาสได้พูด ก็ถือว่าน้อยมาก ในหนึ่งรอบ ต่อรอบของการแบ่งกลุ่มย่อย เต็มที่ก็ได้ประมาณ 15 นาที และบางครั้งถ้าไปเจอใครคุยเก่ง ๆ ก็จะหาเวลานำเสนอได้โดยาก
ซึ่งอันนี้ยังไม่นับรวมถึงตอนเริ่มแรกหรือใหม่ ๆ ที่ได้ไปเข้าร่วมประชุม ผมนั้นไม่กล้าพูดเลย พูดน้อยมากหรือบางครั้งเดินทางไปไกลแสนไกลไม่ได้ปริปากพูดเลยก็มี
ดังนั้นผมจึงคิดย้อนมาถึงผู้ที่เข้าร่วมประชุมทุก ๆ ท่านในครั้งนี้ซึ่งเป็นบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถมาก น่าจะเกิดอาการเดียวกับผมบ้างก็คือ "ยังพูดได้ไม่เต็มที่" หรือยังไม่สามารถใส่รายละเอียดในหัวข้อต่าง ๆ ได้เต็มที่ ดังนั้น ถ้าหากเราสามารถกระตุ้นหรือเชิญชวนให้ทุก ๆ ท่านได้มีโอกาสแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันต่อไม่ว่าจะช่องทางใด ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ถอดความรู้ในสิ่งที่ได้ไป หรือได้ถ่ายทอดถึงสิ่งที่ยังค้างคาใจที่ยังไม่ได้พูดนั้นออกมาทาง G2K แห่งนี้ได้ เราก็จะสามารถเก็บเกี่ยวความรู้และความคิดของผู้เข้าร่วมประชุมได้มากและกว้างขวางขึ้น
เพราะเชื่อได้ว่าเมื่อทุก ๆ ท่านกลับไปปฏิบัติหน้าที่ตามปกติของตน ก็จะมีการทำบันทึกการประชุม หรือต้องสรุปการประชุมให้ผู้บริหารที่ส่งมาเข้าร่วมประชุมนี้ได้ฟัง ถ้าหากเราสามารถนำ Data ต่าง ๆ ที่แต่ละท่านกลับไปสรุปแล้วนำเสนอต่อผู้บริหารในมหาวิทยาลัยของตน มาบันทึกไว้ให้เป็น "คลังความรู้ Online" ณ ที่ใดที่หนึ่ง ซึ่งอาจจะเป็น G2K แห่งนี้ก็ได้ ทั้งคนที่ไปและโดยเฉพาะคนที่ไม่ได้ไปก็จะได้ร่วมเรียนรู้ (Participatory Learning) แล้วก่อตั้งเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้แบบเสมือนขึ้นมาได้ (Visual Learning Organization)
ถ้าหากเราสามารถใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ (Information System) มาเป็นช่องทางในการสื่อสาร ความรู้ ความคิดของผู้ที่เข้าร่วมประชุมทุก ๆ คน ไม่ว่าจะเป็นช่วงเย็นหรือกลางคืนหลังเลิกประชุม ให้ทุก ๆ คนที่อยากพูดแล้วไม่ได้พูด หรือที่พูดแล้วยังรู้สึกว่าพูดไม่ได้ ได้มีโอกาสมาถ่ายทอดความรู้ กลั่นประสบการณ์ที่ประสบพบเจอออกมาให้หมด การประชุมในทุก ๆ ครั้งก็จะได้ความรู้ที่มี "พลัง (Power of Knowledge)" มากยิ่งขึ้น
หรือเมื่อแต่ละท่านกลับไปทำงานแล้ว มีปัญหา หรือมีความก้าวหน้าใด ๆ เกิดขึ้น ก็ใช้ช่องทาง Online นี้เข้ามาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทั้งกับผู้ที่ได้พบกันแบบ F2F (Face to Face) แล้ว รวมถึงผู้ที่พลาดโอกาสที่จะไปเข้าร่วม ก็จะสามารถเปิดโอกาสแห่งการเรียนรู้ให้ได้สำหรับทุก ๆ คน
เมื่อทุก ๆ คนที่ใช้ชีวิตอยู่ในทุก ๆ ที่ สามารถเข้ามาร่วมรู้และร่วมเรียนจากความรู้ ความคิดและประสบการณ์ของผู้ที่ไปเข้าร่วมประชุม UKM17 หรือ UKM ในหลาย ๆ ครั้งที่ผ่านมา ก็เท่ากับว่าเราสามารถสร้าง "องค์กรแห่งการเรียนรู้แบบเสมือน" ขึ้นมาซึ่งไม่จำกัดว่าจะต้องอยู่ในมหาวิทยาลัยใด จังหวัดใดหรือประเทศใด
กำแพงที่กั้นขวางระหว่างมหาวิทยาลัยกับมหาวิทยาลัย หรือกำแพงที่กั้นระหว่างหัวหน้ากับลูกน้องก็จะถูกทำให้เป็นภาพเบลอเปิดโอกาสให้ทุกคนพูดได้ด้วยการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามาช่วย
ผมเชื่อมั่นว่า คนที่ไปยังมีความรู้อีกมากมายที่ต้องการจะถ่ายทอด และคนที่ไม่ได้ไปอีกมากมายก็ยังสนใจและใส่ใจในความรู้ที่ยังมิได้ถูกถ่ายทอดออกมานั้น ณ วันนี้น่าจะเป็นนิมิตหมายที่ดี ที่เราจะใช้ G2K แห่งนี้สร้างให้เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ที่แท้จริง...
ความเห็น (2)
เรียน ท่านอาจารย์ปภังกรณ์
- ขอบพระคุณครับ ที่ได้ สะท้อน ย้อนรอยให้ พวกเราได้เป็นข้อคิด เพื่อให้คิดได้และได้คิด
- ลองอ่านใน Blog ล่าสุด ของ JJ ที่นี่ ครับ http://gotoknow.org/blog/uackku/348192
เรียนท่านอาจารย์ หมอJJ ที่เคารพครับ
ผมติดตามอ่านบันทึกดี ๆ ที่ท่านอาจารย์ได้ถ่ายทอดมาให้พวกเราได้ซึมซาบและซึมซับอยู่เสมอครับ
แต่ต้องขออภัยที่ไม่ได้ทิ้งร่องรอยในการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นไว้ คือ ส่วนตัวผมเองเป็นพวกนอกร่องนอกรอย คือ คิดไม่ค่อยเหมือนชาวบ้านเขา หรือบางครั้งก็ขวานผ่าซากบ้าง ก็เลยต้องสงบเสงี่ยมเจียมตัว สงบปาก สงบคำไว้หน่อยครับ
แต่ถ้าท่านอาจารย์หมอ JJ มีสิ่งใดให้ผมรับใช้ขอให้บอกได้เลยครับโดยมิต้องเกรงใจแต่ประการใด
แค่ท่านอาจารย์หมอให้โอกาสผมได้ทำความดี ผมก็ถือเป็นโอกาสที่ดียิ่งของชีวิตครับ
ปภังกร วงศ์ชิดวรรณ