Lichenในเมืองเชียงใหม่

เมื่อวานนี้ก่อนไปทำงานได้เดินเล่นชมนกชมไม้ให้สบายใจซะหน่อย  อากาศดีมากๆ (กำลังจะเข้าหน้าหนาวแล้วจ้า^___^)

ก็เห็นไลเคน (Lichen)เติบโตแผ่ขยายสวยงามอยู่ตามต้นไม้ในบ้าน

 ไลเคนที่ต้นมะยม

    ไลเคนและมอส (พี่มอสด้วย 5555)เป็นสิ่งมีชีวิตที่รู้สึกสนใจมากสมัยเรียนชีววิทยา ม.ปลาย  ในสมุดหนังสือสมัยเรียนไม่เหลือแล้วเพราะน้ำท่วมเมื่อปีก่อนเสียหายไปซะหมดแล้ว แต่เห็นเมื่อไหร่ก็ยังสนใจอยู่ วันนี้มาระลึกความรู้กันซะหน่อยดีกว่า อิอิ ค้นได้จากอาจารย์กรู เจอแหล่งความรู้ เลยขออนุญาตคักลอกบางส่วนมาเพื่อเก็บบันทึกเป็นความรู้ไว้อีกทีค่ะ

---

ที่มา : จากหน่วยวิจัยไลเคน ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์             มหาวิทยาลัยรามคำแหง  http://www.ru.ac.th/lichen/aboutlichens/aboutlichen.html

ไลเคนเป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กที่เกาะอาศัยอยู่บนผิวหน้าของสิ่งต่าง ๆ โดยพบทั้งบนวัสดุธรรมชาติ เช่น เปลือกไม้ ใบไม้ ดิน หิน แมลง เป็นต้น และวัสดุก่อสร้าง เช่น คอนกรีต แผ่นป้ายโลหะ ฯลฯ

ไลเคนมีกำเนิดที่แตกต่างจากสิ่งมีชีวิตอื่นคือเกิดจากการอยู่ร่วมกันแบบพึ่งพา
อาศัยของรา (fungi) ซึ่งราในไลเคนเรียกว่า มายคอไบออนท์ (Mycobiont) กับ
สาหร่าย (Algae) โดยเรียกสาหร่ายใน ไลเคนว่า โฟโตไบออนท์ (Photobiont)

สาหร่ายใช้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) จากบรรยากาศ และน้ำในการสังเคราะห์ด้วยแสง เพื่อสร้างสารอินทรีย์ที่เป็นอาหารแล้ว แบ่งให้รา ส่วนราช่วยรักษาความชื้นให้ สาหร่าย และ ปกป้องสาหร่ายจากสภาพ แวดล้อมที่รุนแรง เช่น แสงแดดจัด และ ความร้อน

ไลเคนมีรูปลักษณ์ที่แตกต่างไปจากต้นกำเนิด ทั้งสองโดยสิ้นเชิงและส่วนมากมีขนาด เล็ก จึงไม่ได้รับความสนใจเท่าที่ควร ไลเคนจะเกิดขึ้นได้เมื่อสภาพ แวดล้อมไม่เหมาะสมต่อการเติบโตของทั้งสองฝ่าย โดยทั่วไปเราไม่พบรา จากไลเคนเติบโตอยู่อย่างอิสระตามธรรมชาติแต่เราสามารถพบสาหร่าย เติบโตอยู่ได้เอง

นักพฤกษ์ศาสตร์ประเมินว่ามีไลเคนประมาณ 17,000 - 25,000 ชนิดทั่วโลก ไลเคนพบได้ทั่วไป ตั้งแต่ที่หนาวจัดแถบขั้วโลก (Tundra) จนถึงร้อนและ แห้งแล้งแบบทะเลทราย (Desert) รวมถึงร้อนชื้น (Tropic) เช่น ประเทศไทย แต่ไลเคนไม่สามารถเติบโตได้ ในสถานที่ที่มีมลภาวะทางอากาศ โดยจะเห็นว่า ในเมืองใหญ่ ๆ และในเขตอุตสาหกรรมนั้น ปราศจากไลเคน ด้วยเหตุนี้จึงมี ผู้นิยมใช้ไลเคนเป็นดัชนี (bioindicator) บ่งชี้คุณภาพอากาศ

นอกจากนี้ไลเคนยังสร้างสารธรรมชาติที่แตกต่างไปจากพืชชั้นสูง สารธรรมชาติจากไลเคนหลายชนิดถูกนำมาใช้ประโยชน์อย่างกว้างขวางมา เป็นเวลานานและยังมีอีกหลายชนิดที่มีศักยภาพ ในการนำมาใช้ประโยชน์ได้อีกมาก

ประเภทของไลเคน

ไลเคนแต่ละชนิดเกิดจากราหนึ่งชนิดจับคู่กับสาหร่ายอีกชนิดหนึ่งเท่านั้น ความหลากหลายของ ชนิดไลเคน ขึ้นอยู่กับชนิดของราเป็นสำคัญ ราที่ก่อ ให้เกิดไลเคนมีประมาณ 13,500 ชนิด ส่วนสาหร่ายในไลเคน มีประมาณ 100 ชนิด 40 สกุล เท่านั้น ผลของการอยู่ร่วมกันของสาหร่ายและราทำให้เกิดโครงสร้าง ซึ่งมีลักษณะเฉพาะของไลเคน เรียกว่า ทัลลัส (Thallus) แบ่งไลเคนออกเป็น 4 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ

1. ครัสโตส (Crustose)   มีลักษณะคล้ายฝุ่นผงอัดตัวกันเป็นแผ่นบาง ๆ
มีชั้นผิวด้านบนด้านเดียว ส่วนด้านล่างแนบสนิทกับวัตถุที่เกาะ

 

2. โฟลิโอส (Foliose) มีลักษณะคล้ายแผ่นใบ มีชั้นผิว 2 ด้าน ด้านบน
สัมผัสอากาศ ด้านล่างมีส่วนที่คล้ายราก แต่เกิดจากเส้นใยของรา เรียกว่า
ไรซีน (Rhizine) ใช้เกาะกับวัตถุ

 

3. ฟรูติโคส (Fruticose) หรือพวกพุ่มกอ มีลักษณะเป็นกิ่งก้านหรือเส้นสาย
มีลักษณะคล้าย รากฝอย กับรากแขนงแต่อยู่ในอากาศ

4. สะแควมูโลส (Squamulose) มีลักษณะเป็นเกล็ดเล็กๆคล้ายเกล็ดปลา

 

---

สำรวจไลเคนแล้วเจอของแถมด้วยเป็นแมลงชนิดนึง คล้ายผีเสื้อ ตัวเล็กมากๆ (ขนาดเทียบกับปลายปากกา)

 

 พอใช้ปลายปากกาเขี่ยจะขอดูตัวซะหน่อย เค้าดีดตัวเด้งดึ๋ง บินหายไปเลย @__@

ค้นในอาจารย์กรูเหมือนเดิม โดยค้นจาก http://bugguide.net/node/view/21675

เค้าเรียกว่า Moths หรือผีเสื้อกลางคืน (แต่เราเจอตอนประมาณ 8 โมงเช้า) เป็นชนิด Geometrid Moths (wingspan 8 to 65 mm)

Classification

Kingdom Animalia (Animals)

Phylum Arthropoda (Arthropods)

Class Insecta (Insects)

Order Lepidoptera (Butterflies and Moths)

No Taxon Moths

ขอบคุณอาจารย์กรู (http://www.google.co.th) น้ำท่วมเชียงใหม่อีกกี่ครั้งก็ไม่สนใจ แต่...อย่าท่วมเลยจะดีที่สุด 555 ขี้ค้านเพี้ยว!!! (คำเมือง แปลว่า ขี้เกียจเก็บล้างทำความสะอาด)^__^

 

 

[ธนิตย์ สุวรรณเจริญ]

ภาพชัดเจนดี ขอบคุณความรู้เรื่องไลเคนส์ครับ..เป็นสื่อการเรียนรู้ได้เลย

[กิติยา เตชะวรรณวุฒิ]

[ธารเมฆ]

ขอบคุณคุณครูทั้งสองท่านค่ะที่แวะมาอ่าน

หนาวนี้น่าจะมีไลเคนอีกมาก แล้วจะถ่ายภาพมาให้ชมอีกค่ะ^__^

[หยั่งราก ฝากใบ]

สวัสดีค่ะ

ตอนเรียนม.ปลาย เพื่อน ๆ ชอบล้อ ๆ กับคนที่มักขอลอกการบ้านเพื่อนและเรียกว่า "ไลเค่น" ค่ะ

ไม่ค่อยยุติธรรมเลยเนอะ....

ขอบคุณภาพงดงามค่ะ

(^___^)

นี่เป็นวัชพืชค่ะ ไม่หวังพึ่งพาใคร แต่คนก็ไม่ค่อยรัก...วัชพืช ไม่รู้เป็นไง

[ธารเมฆ]

สวัสดีค่ะ คุณคนไม่มีราก

จริงด้วยค่ะ วัชพืช ไม่หวังพึ่งพาใคร แต่คนก็ไม่ค่อยรัก...วัชพืช ไม่รู้เป็นไง

แถมยังมีคำพูดเปรียบเปรยไว้อีกนะคะว่า ดอกหญ้าริมทาง น่าสงสารจัง...