ได้มีนักวิชาการได้นำเสนอบทบาทของนักพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ไว้ดังนี้
Nadler และ Lippitt กล่าวว่านักพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ต้องมีบทบาท ดังต่อไปนี้
1. เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการเรียนรู้ (Learning Specialist)
- เป็นผู้อำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ (Facilitator of Learning) ต้องมีความรู้ความเข้าใจในกระบวนการเรียนรู้แบบผู้ใหญ่ (Adult Learning) การนำเสนอข้อมูลต่างๆ การใช้เทคนิคในการสอน และการประเมินผล
- เป็นผู้ออกแบบโปรแกรมในการเรียนรู้ (Designer of Learning Programs)
- เป็นผู้พัฒนากลยุทธ์การสอน (Developer of instructional Strategies)
2. เป็นผู้จัดการด้านการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ (Manager of HRD)
- เป็นผู้กำกับดูแลโปรแกรมการพัฒนา (Supervisor of HRD Program)
- เป็นผู้พัฒนาบุคลากรด้านพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ (Developer of HRD Personnel)
- เป็นผู้จัดเตรียมสิ่งอำนวยความสะดวกและด้านการเงิน (Arrange of facilitator and finance)
- เป็นผู้รักษาความสัมพันธ์ (Maintainer of relations)
3. เป็นผู้ให้คำปรึกษา (Consultant)
- เป็นผู้เชี่ยวชาญ (Expert)
- เป็นผู้ให้การสนับสนุน (Advocate)
- เป็นผู้กระตุ้นการเรียนรู้ (Simulator)
- เป็นผู้ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง (Change Agent)
Pace กล่าวไว้ว่า นักพัฒนาทรัพยากรมนุษย์นั้น มีบทบาทดังนี้
1. บทบาทด้านการวิเคราะห์ (Analytical Role) ต้องวิเคราะห์สิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวกับคนในองค์กร เช่น
- เป็นผู้วิเคราะห์ความต้องการ (Need Analysis)
- เป็นนักวิจัย (Researcher)
- นักประเมินผล (Evaluator)
2. บทบาทด้านการพัฒนา (Developer Role) เป็นรากฐานที่สำคัญในการวางแผน เช่น
- เป็นนักออกแบบโปรแกรม (Program Designer)
- เป็นนักพัฒนาอุปกรณ์ (Materials Developer)
3. บทบาทด้านการเปลี่ยนแปลงหรือการพัฒนา (Instrumental Role) เป็นบทบาทที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในองค์กร ประกอบไปด้วย
- เป็นผู้สอนหรือผู้อำนวยความสะดวก (Instructor Role)
- เป็นผู้ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกับองค์กร (Organization Change Agent)
- เป็นนักการตลาด (Marketer) หากจะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง จะต้องสร้างภาพพจน์ของงานด้านพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้แก่พนักงานและบุคคลภายนอกเกิดการยอมรับ
4. บทบาทด้านการประสานความต้องการ (Mediation Role) บทบาทนี้ค่อนข้างต้องเกี่ยวข้องกับผู้อื่นในองค์กร ต้องประสานความต้องการด้านการวางแผนกลยุทธ์องค์กร การวางแผนกำลังคนให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ขององค์กร โดยต้องมีทักษะในการแก้ปัญหา มีทักษะในการจูงใจผู้คน มีความเป็นผู้นำ และเป็นผู้ประสานงานในสถานการณ์ที่ยุ่งยากได้เป็นอย่างดี เพื่อให้การประสานความต้องการนี้ประสบความสำเร็จ ต้องประกอบด้วย
- เป็นผู้จัดการด้านพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ (Manager of HRD) มีหน้าที่ในการวางแผน (Planning) การจัดองค์กร (Organizing) การจัดการด้านพนักงาน (Staffing) การสั่งการ (Directing) และการควบคุมงาน (Controlling)
- เป็นผู้แนะนำด้านอาชีพแก่บุคคล (Individual career development advisor)
- เป็นผู้บริหารโปรแกรม (Program Administrator)
จากแนวคิดของนักวิชาการทั้ง 3 ท่าน ที่กล่าวถึงบทบาทของนักพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ไปแล้วนั้น ผู้เขียนเองในฐานะที่ทำงานด้านนี้มาเป็นระยะเวลาหนึ่ง มีความเห็นสอดคล้องกับนักคิดและหลักการดังกล่าว แต่ไม่มีบทบาทไหนที่เรียกว่า เป๊ปซี่ “ดีที่สุด” เพียงแต่คุณต้องเลือกหรือผสมผสานนำมาปรับใช้ให้เข้าและเหมาะสมกับองค์กรของคุณ
เป็นนักพัฒนาทรัพยากรมนุษย์...ไปพัฒนาคนอื่น อย่าลืมพัฒนาตนเองนะจ๊ะ... นัก HR ทั้งหลาย