ไรน้ำนางฟ้า "สัตว์น้ำที่อยากให้คุณได้คุ้นเคย"
ไรน้ำนางฟ้าเป็นอาหารสัตว์น้ำที่มีโปรตีนสูง
“ไรน้ำนางฟ้า”
สัตว์น้ำที่อยากให้คุณได้คุ้นเคย
พวกเราลองมาเรียนรู้และศึกษา
“ไรน้ำนางฟ้า” (fairy shrimps)
ซึ่งที่จริงมีอยู่ในธรรมชาติมานานแล้วคนอีสานเรียกว่า “แมงอ่อนช้อย”
หรือ “แมงหางแดง” หรือ “แมงแงว” หรือ “แมงน้ำฝน”
ชาวบ้านนำไรน้ำนางฟ้ามาประกอบอาหารเช่นเดียวกับลูกอ๊อดของกบ
ผู้ค้นพบไรน้ำนางฟ้าคือ ศาสตราจารย์ ดร.ละออศรี เสนาะเมือง เมื่อปี
พ.ศ. 2536
โดยได้พบตัวอย่างไรน้ำนางฟ้าเพศเมียที่หนองน้ำแห่งหนึ่งในจังหวัดหนองบัวลำภู
หลังจากนั้นได้พยายามติดตามเก็บตัวอย่างติดต่อกันหลายปี จนกระทั่งปี
พ.ศ. 2541 จึงได้ตัวอย่างทั้งสองเพศที่โตเต็มที่
จากการตรวจสอบลักษณะทางสัณฐานวิทยาโดยละเอียดและเปรียบเทียบกับตัวอย่างไรน้ำนางฟ้าสกุลเดียวกันที่มีการตั้งชื่อแล้วทั่วโลก
58 ชนิด จึงพบว่าไรน้ำนางฟ้าดังกล่าวเป็นชนิดใหม่ของโลก
ที่มาของการตั้งชื่อเนื่องจากไรน้ำนางฟ้าชนิดใหม่นี้มีลักษณะรูปร่างและสีสันสวยงามมาก
มีลักษณะการว่ายน้ำและแหล่งที่อยู่อาศัยที่เป็นลักษณะเฉพาะ
เป็นไรน้ำนางฟ้าชนิดแรกที่มีการค้นพบในประเทศไทย
เดิมไม่เคยมีรายงานว่าพบสัตว์กลุ่มนี้ในไทยมาก่อน
อีกทั้งเป็นสัตว์ประจำถิ่น (endemic
species) ที่พบในประเทศไทยเท่านั้น ศาสตราจารย์ ดร.ละออศรี
เสนาะเมืองผู้ค้นพบ และรองศาสตราจารย์ ดร.ปริญญา จินดาประเสริฐ
อธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่นสมัยนั้น
จึงได้นำความกราบบังคมทูลขอพระราชทานพระราชานุญาตอัญเชิญพระนามาภิไธยของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี
ตั้งเป็นชื่อวิทยาศาสตร์ของไรน้ำนางฟ้าชนิดใหม่นี้ว่า
"ไรน้ำนางฟ้าสิรินธร (Streptocephalus sirindhornae
Sanoamuang, Murugan, Weekers & Dumont, 2000)"
เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ผู้ค้นพบ และแก่มหาวิทยาลัยขอนแก่นสืบไป
โดยได้รับพระราชทานพระราชานุญาตเมื่อวันที่ 11 กันยายน 2541
และชื่อไรน้ำนางฟ้าสิรินธร ได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการแล้ว โดย
ได้ลงตีพิมพ์ผลงานวิจัยเรื่อง “Streptocephalus
sirindhornae, new species of freshwater fairy shrimp
(Anostraca) from Thailand” ในวารสารวิชาการระดับนานาชาติ (Journal of
Crustacean Biology 20: 559-565, 2000)
เรียบร้อยแล้ว
ความเห็น
ขอบคุณที่อ.เป็นสมาชิกด้วย ดีใจที่เห็นเรื่องนี้ค่ะ
วันนี้เก่งมาเปิดคลินิคให้คำปรึกษากับสายสนับสนุนวิทยาศาสตร์ค่ะ
พวกเขาน่ารักมากค่ะ อ.เก่ง
ทราบว่าไรน้ำนางฟ้าได้มีผู้สนใจที่จะทำการเพาะเลี้ยงเพื่อเป็นอาชีพหลักและอาชีพเสริม
ที่คาดว่าจะเป็นรายได้ที่ดีอีกทางเลือกหนึ่งของคนไทยในอนาคตได้
ไม่ทราบว่ามีเหตุปัจจัยอะไรบ้างที่ทำให้กลุ่มคนเหล่านั้นตัดสินใจที่เข้ามาศึกษาและเรียนรู้เพื่อนำไปสู่ธุรกิจนี้
ปัจจัยด้านการเพาะเลี้ยง เพราะสามารถเลี้ยงได้ในน้ำจืด
ไม่เหมือนกับไรน้ำเค็มหรืออาร์ทีเมียร์
ซึ่งต้องเลี้ยงในน้ำเค็มเท่านั้น
อาหารที่ใช้เลี้ยงง่ายเนื่องจากเป็นอาหารตามธรรมชาติ
โดยเฉพาะสาหร่ายสีเขียวทำให้ประหยัดต้นทุนค่าอาหาร อีกทั้งไรน้ำนางฟ้า
โดยเฉพาะไรน้ำนางฟ้าไทยที่โตเร็ว ออกไข่เร็ว
มีโปรตีนสูงจึงเหมาะแก่การเป็นอาหารอนุบาลของสัตว์น้ำ
และสัตว์น้ำสวยงามที่ช่วยเร่งสีสัน
และในอนาคตน่าจะใช้เป็นอาหารสัตว์น้ำเศรษฐกิจได้โดยเฉพาะอาหารกุ้ง ปลา
ฯลฯ
ปัจจัยด้านการเพาะเลี้ยง เพราะสามารถเลี้ยงได้ในน้ำจืด
ไม่เหมือนกับไรน้ำเค็มหรืออาร์ทีเมียร์
ซึ่งต้องเลี้ยงในน้ำเค็มเท่านั้น
อาหารที่ใช้เลี้ยงง่ายเนื่องจากเป็นอาหารตามธรรมชาติ
โดยเฉพาะสาหร่ายสีเขียวทำให้ประหยัดต้นทุนค่าอาหาร อีกทั้งไรน้ำนางฟ้า
โดยเฉพาะไรน้ำนางฟ้าไทยที่โตเร็ว ออกไข่เร็ว
มีโปรตีนสูงจึงเหมาะแก่การเป็นอาหารอนุบาลของสัตว์น้ำ
และสัตว์น้ำสวยงามที่ช่วยเร่งสีสัน
และในอนาคตน่าจะใช้เป็นอาหารสัตว์น้ำเศรษฐกิจได้โดยเฉพาะอาหารกุ้ง ปลา
ฯลฯ
ได้เคยทราบข่าวเกี่ยวกับไรน้ำนางฟ้ามาบางพอสมควร
ถ้าหากสนใจจะทำการเพาะเลี้ยง น่าจะเริ่มต้นอย่างไรก่อนถึงจะดี
และไม่ทราบว่าจะต้องมีเงินทุนมากน้อยขนาดไหน
ขั้นแรกต้องเข้ามาศึกษาและทำความเข้าใจเกี่ยวกับข้อมูลของไรน้ำนางฟ้าก่อน
ซึ่งมีอยู่ 3 วิธีที่คุณจะสามารถหาความรู้เกี่ยวกับไรน้ำนางฟ้าคือ
1.หนังสือการเพาะเลี้ยงไรน้ำนางฟ้า 2. วีดีโอการบรรยายและสาธิต
เทคนิคและวิธีการเพาะเลี้ยงไรน้ำนางฟ้า 3.
เข้ารับการอบรมการเพาะเลี้ยงไรน้ำนางฟ้า
ซึ่งสามารถดูรายละเอียดข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
http://www.champa.kku.ac.th/atrc
สำหรับเรื่องต้นทุนเกี่ยวกับการเพาะเลี้ยงขึ้นอยู่กับความพร้อมของแต่ละบุคคล
เช่น กรณีมีต้นทุนน้อยสามารถเลี้ยงในกะละมังขนาด 20-50 ลิตร
ยกตัวอย่างคุณราชัญ หาญกล้า อ.โกสุมพิสัย จ. มหาสารคาม
ที่เลี้ยงโดยใช้กะละมัง
ซึ่งปัจจุบันสามารถเลี้ยงไรน้ำนางฟ้าและสามารถเก็บไข่ได้หลายสิบล้านฟองต่อเดือน
หรือหากท่านมีเงินทุนมากขึ้นก็อาจขนายมาเลี้ยงในบ่อคอนกรีตหรือถังไฟเบอร์กลาส
และหากท่านมีพื้นที่มากและมีงบประมาณมากก็สามารถเลี้ยงในบ่อดินขนาด
1-2 ไร่ เช่นคุณลุงสุวิน อ.โกสุมพิสัย จ.มหาสารคาม
ที่เลี้ยงไรน้ำนางฟ้าสิรินธรในบ่อดินขนาด 2 ไร่ จำนวน 10 บ่อ
สามารถจำหน่ายตัวไรน้ำนางฟ้าตัวเต็มวัยและไข่ไรน้ำนางฟ้าสำหรับผู้ที่สนใจค่ะ
ก็ลองเลือกวิธีที่เหมาะสมกับตัวเองนะคะ
น่าสนใจดี เป็นสัตว์บ้านเรา แถบอีสานยังมีเยอะอีก
ถ้ามีการศึกษาที่ดีจะสร้างชื่อให้แก่ประเทศได้
อยากทราบชื่อวิทย์กับชื่อสามัญไรน้ำนางฟ้าค่ะ
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID
@gotoknowClassStartระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต