ไรน้ำนางฟ้า "สัตว์น้ำที่อยากให้คุณได้คุ้นเคย"
“ไรน้ำนางฟ้า”
สัตว์น้ำที่อยากให้คุณได้คุ้นเคย
พวกเราลองมาเรียนรู้และศึกษา
“ไรน้ำนางฟ้า” (fairy shrimps)
ซึ่งที่จริงมีอยู่ในธรรมชาติมานานแล้วคนอีสานเรียกว่า “แมงอ่อนช้อย”
หรือ “แมงหางแดง” หรือ “แมงแงว” หรือ “แมงน้ำฝน”
ชาวบ้านนำไรน้ำนางฟ้ามาประกอบอาหารเช่นเดียวกับลูกอ๊อดของกบ
ผู้ค้นพบไรน้ำนางฟ้าคือ ศาสตราจารย์ ดร.ละออศรี เสนาะเมือง เมื่อปี
พ.ศ. 2536
โดยได้พบตัวอย่างไรน้ำนางฟ้าเพศเมียที่หนองน้ำแห่งหนึ่งในจังหวัดหนองบัวลำภู
หลังจากนั้นได้พยายามติดตามเก็บตัวอย่างติดต่อกันหลายปี จนกระทั่งปี
พ.ศ. 2541 จึงได้ตัวอย่างทั้งสองเพศที่โตเต็มที่
จากการตรวจสอบลักษณะทางสัณฐานวิทยาโดยละเอียดและเปรียบเทียบกับตัวอย่างไรน้ำนางฟ้าสกุลเดียวกันที่มีการตั้งชื่อแล้วทั่วโลก
58 ชนิด จึงพบว่าไรน้ำนางฟ้าดังกล่าวเป็นชนิดใหม่ของโลก
ที่มาของการตั้งชื่อ
เนื่องจากไรน้ำนางฟ้าชนิดใหม่นี้มีลักษณะรูปร่างและสีสันสวยงามมาก
มีลักษณะการว่ายน้ำและแหล่งที่อยู่อาศัยที่เป็นลักษณะเฉพาะ
เป็นไรน้ำนางฟ้าชนิดแรกที่มีการค้นพบในประเทศไทย
เดิมไม่เคยมีรายงานว่าพบสัตว์กลุ่มนี้ในไทยมาก่อน
อีกทั้งเป็นสัตว์ประจำถิ่น (endemic
species) ที่พบในประเทศไทยเท่านั้น ศาสตราจารย์ ดร.ละออศรี
เสนาะเมืองผู้ค้นพบ และรองศาสตราจารย์ ดร.ปริญญา จินดาประเสริฐ
อธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่นสมัยนั้น
จึงได้นำความกราบบังคมทูลขอพระราชทานพระราชานุญาตอัญเชิญพระนามาภิไธยของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี
ตั้งเป็นชื่อวิทยาศาสตร์ของไรน้ำนางฟ้าชนิดใหม่นี้ว่า
"ไรน้ำนางฟ้าสิรินธร (Streptocephalus sirindhornae
Sanoamuang, Murugan, Weekers & Dumont, 2000)"
เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ผู้ค้นพบ และแก่มหาวิทยาลัยขอนแก่นสืบไป
โดยได้รับพระราชทานพระราชานุญาตเมื่อวันที่ 11 กันยายน 2541
และชื่อไรน้ำนางฟ้าสิรินธร ได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการแล้ว โดย
ได้ลงตีพิมพ์ผลงานวิจัยเรื่อง “Streptocephalus
sirindhornae, new species of freshwater fairy shrimp
(Anostraca) from Thailand” ในวารสารวิชาการระดับนานาชาติ (Journal of
Crustacean Biology 20: 559-565, 2000)
เรียบร้อยแล้ว
ความเห็น (8)
ขอบคุณที่อ.เป็นสมาชิกด้วย ดีใจที่เห็นเรื่องนี้ค่ะ วันนี้เก่งมาเปิดคลินิคให้คำปรึกษากับสายสนับสนุนวิทยาศาสตร์ค่ะ พวกเขาน่ารักมากค่ะ อ.เก่ง
ประภัศร สมพงษ์
ทราบว่าไรน้ำนางฟ้าได้มีผู้สนใจที่จะทำการเพาะเลี้ยงเพื่อเป็นอาชีพหลักและอาชีพเสริม ที่คาดว่าจะเป็นรายได้ที่ดีอีกทางเลือกหนึ่งของคนไทยในอนาคตได้ ไม่ทราบว่ามีเหตุปัจจัยอะไรบ้างที่ทำให้กลุ่มคนเหล่านั้นตัดสินใจที่เข้ามาศึกษาและเรียนรู้เพื่อนำไปสู่ธุรกิจนี้
วาสนา ศิริแสน
ปัจจัยด้านการเพาะเลี้ยง เพราะสามารถเลี้ยงได้ในน้ำจืด ไม่เหมือนกับไรน้ำเค็มหรืออาร์ทีเมียร์ ซึ่งต้องเลี้ยงในน้ำเค็มเท่านั้น อาหารที่ใช้เลี้ยงง่ายเนื่องจากเป็นอาหารตามธรรมชาติ โดยเฉพาะสาหร่ายสีเขียวทำให้ประหยัดต้นทุนค่าอาหาร อีกทั้งไรน้ำนางฟ้า โดยเฉพาะไรน้ำนางฟ้าไทยที่โตเร็ว ออกไข่เร็ว มีโปรตีนสูงจึงเหมาะแก่การเป็นอาหารอนุบาลของสัตว์น้ำ และสัตว์น้ำสวยงามที่ช่วยเร่งสีสัน และในอนาคตน่าจะใช้เป็นอาหารสัตว์น้ำเศรษฐกิจได้โดยเฉพาะอาหารกุ้ง ปลา ฯลฯ
วาสนา ศิริแสน
ปัจจัยด้านการเพาะเลี้ยง เพราะสามารถเลี้ยงได้ในน้ำจืด ไม่เหมือนกับไรน้ำเค็มหรืออาร์ทีเมียร์ ซึ่งต้องเลี้ยงในน้ำเค็มเท่านั้น อาหารที่ใช้เลี้ยงง่ายเนื่องจากเป็นอาหารตามธรรมชาติ โดยเฉพาะสาหร่ายสีเขียวทำให้ประหยัดต้นทุนค่าอาหาร อีกทั้งไรน้ำนางฟ้า โดยเฉพาะไรน้ำนางฟ้าไทยที่โตเร็ว ออกไข่เร็ว มีโปรตีนสูงจึงเหมาะแก่การเป็นอาหารอนุบาลของสัตว์น้ำ และสัตว์น้ำสวยงามที่ช่วยเร่งสีสัน และในอนาคตน่าจะใช้เป็นอาหารสัตว์น้ำเศรษฐกิจได้โดยเฉพาะอาหารกุ้ง ปลา ฯลฯ
สายใจ แสงกล่ำ
ได้เคยทราบข่าวเกี่ยวกับไรน้ำนางฟ้ามาบางพอสมควร ถ้าหากสนใจจะทำการเพาะเลี้ยง น่าจะเริ่มต้นอย่างไรก่อนถึงจะดี และไม่ทราบว่าจะต้องมีเงินทุนมากน้อยขนาดไหน
ภัทยา ภาคมฤค
อยากทราบชื่อวิทย์กับชื่อสามัญไรน้ำนางฟ้าค่ะ