Healing Environment
สิ่งแวดล้อมช่วยในการเยียวยา
Healing Environment
"คนไข้ไม่ได้ทำ Ultrasound เลยตั้งแต่ท้องมา ฝากท้องตั้งแต่ 12 สัปดาห์แล้ว ทำไม สอ.ไม่ส่งเข้ามานะ" "ทำไมได้ตรวจเลือดครั้งเดียว" "หัวนมบอดทำไมไม่แก้กันตั้งแต่ ANC" "น้ำหนักน้อยจะมาว่าที่ห้องคลอดไม่ได้นะต้องเริ่มที่ ANC โน่นแหละ" ฯลฯ
"ทำไมต้องตรวจปัสสาวะคนไข้ทุกครั้ง" "แผ่นตรวจปัสสาวะหมดจะเบิกทีต้องรอตอนเบิกยาประจำเดือน" " ไม่ทราบว่าคนท้องต้องตรวจเบาหวานด้วยนี่คะ" "เคยส่งคนไข้มาไม่เห็นว่าได้ทำอะไรเลยไม่ได้ส่งมาอีก" ฯลฯ
"ถ้าเป็นเด็กในเขตรับผิดชอบโรงพยาบาลตามได้หมดค่ะ ถ้ามีพัฒนาการผิดปกติจะส่งพบแพทย์ประเมินแล้วก็ส่งต่อเลยค่ะ ถ้านอกเขตรับผิดชอบพื้นที่ดูเอง"" ไม่ทราบระบบการดูแลของสอ.เท่าไหร่ค่ะ" "นมแม่ 6 เดือนตามได้แต่ในพื้นที่นอกเขตอยู่ที่ สอ. ค่ะ"
ในระบบการดูแลสุขภาพโรงพยาบาลชุมชน สถานีอนามัยจะเป็นเครือข่ายให้กับโรงพยาบาลอำเภอ โรงพยาบาลอำเภอจะเป็นเครือข่ายโรงพยาบาลจังหวัดโดยมีการแบ่งระดับการรักษาตามศักยภาพตามที่พื้นที่จะสามารถดูแลได้ โดยต้องมีการเชื่อมโยงและประสานงานกันอย่างมีระบบ แต่จากการที่ได้มีโอกาสได้ไปเรียนรู้ระบบงานอนามัยแม่และเด็กมาช่วงหนึ่ง ซึ่งจะว่าไปแล้วถือว่าตนเองโชคดีมากที่ได้ปฏิบัติทั้ง 3 จุดบริการทำให้ได้ข้อมูลพื้นฐานอยู่บ้าง โดยเริ่มที่งานห้องคลอดต่อมาไปที่งานอนามัยแม่และเด็กกลุ่มเวชปฏิบัติครอบครัวและชุมชน ซึ่งได้ดูแลหญิงตั้งครรภ์และเด็กวัย 0-5 ปี ทำให้รับทราบข้อมูลมาทุกส่วนเมื่อได้นำข้อมูลทั้งหมดมามองดูภาพรวมแล้วพบว่ามีการแยกส่วนของงานค่อนข้างชัดเจนโดนเริ่มแยกตั้งแต่สถานที่บริการ ระบบบริการ และระบบการติดตาม ไม่มีจุดหลักในการเชื่อมต่อภายในโรงพยาบาลที่ชัดเจนอาจด้วยปัจจัยหลายอย่างที่เข้ามาเกี่ยวข้องตั้งแต่อาคารสถานที่จำกัด บุคลากรที่ไม่เพียงพอ ทักษะความรู้ของเจ้าหน้าที่และอื่นๆที่ยังมองไม่เห็น จึงได้นำข้อมูลเหล่านี้ปรึกษากับทีมคุณภาพของโรงพยาบาลเพื่อวางแผนการจัดการระบบ
เด็กเล็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 5 ปีและหญิงตั้งครรภ์เฉพาะหมู่บ้านในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลรับบริการที่อาคารบริการแม่และเด็กซึ่งเป็นอาคารชั้นเดียวขนาด 4x6 เมตร ปรับมาจากเรือนพักญาติเดิม อายุของอาคารจะอ่อนกว่าอายุของโรงพยาบาลสักเล็กน้อยก็ประมาณ 30 ปีกว่าๆ
สถานที่นั่งรอของญาติในวันรับบริการก็จะเป็นใต้ต้นไม้ ศาลาข้าง ที่มีอยู่ในโรงพยาบาลและใกล้พอจะเรียกชื่อได้ยิน ถ้าวันฝนตกก็จะเป็นใต้โรงจอดรถหรืออาคารข้างๆ
วันที่มีคลีนิคส่งเสริมสุขภาพเด็กดีก็จะนั่งอัดกันให้ได้มากที่สุดถ้ามาสายก็ต้องหาพื้นที่ด้านล่างอยู่ไปก่อนถ้าใครเสร็จต้องรีบออกมาจากพื้นที่เพื่อแบ่งให้ผู้รับบริการคนอื่นต่อไปพร้อมกันนั้นก็จะมีเสียงเรียกเป็นระยะว่าระวังรถนะสำหรับเจ้าตัวเล็กที่พอวิ่งได้แล้วเนื่องจากว่าบ้านน้อยจะตรงทางโค้งของถนนที่จะวิ่งขึ้นสู่ตึกบริการของโรงพยาบาล
เมื่อมีงานกลุ่มเวชปฏิบัติครอบครัวและชุมชนขึ้นทีมผู้บริหารมองว่างานน่าจะต้องอยู่รวมพื้นที่เดียวกันเพื่อความสะดวกต่อการประสานงานและปฏิบัติงาน อาคารส่งเสริมสุขภาพแต่เดิมเป็นห้องโถงว่างสำหรับการทำกิจกรรมเช่นคลินิกพิเศษ ออกกำลังกายและมีส่วนงานบริการกายภาพบำบัด ได้ปรับปรุงโครงสร้างภายในให้มีบริการงานตรวจรักษาสำหรับพื้นที่รับผิดชอบของโรงพยาบาล และส่วนบริการคลินิกส่งเสริมสุขภาพเด็กดีซึ่ง ณ จุดนี้เองได้จัดมุมให้กับเด็กๆ มีเบาะที่สีสันสวยงามและหลากหลายและนุ่มพอที่จะทำให้เด็กเดินวิ่งได้อย่างปลอดภัยและกว้างพอให้ผู้ปกครองและเด็กๆได้ทำกิจกรรมร่วมกัน ทุกคนสามารถอยู่ในพื้นที่ดียวกันได้
เมื่อสถานที่มีความพร้อมกิจกรรมการส่งเสริมพัฒนาการเด็กจึงทำได้มากขึ้น ผู้ปกครองสามารถชั่งน้ำหนักวัดส่วนสูงบุตรได้ด้วยตนเองและยังแบ่งปันให้กับเพื่อนที่มารับบริการรายใหม่ช่วยสอนและแนะนำ
ได้อย่างถูกต้องโดยไม่ต้องรอเจ้าหน้าที่ 
เข้ากลุ่มส่งเสริมการเล่านิทานให้ลูกฟัง แนะนำการใช้สมุดสีชมพูเพื่อเฝ้าระวังพัฒนาการเด็กด้วยผู้ปกครองเอง ด้วยสิ่งแวดล้อมที่สะดวกและสบายไม่ต้องรีบร้อนเหมือนเมื่อก่อนส่งผลให้ผู้ปกครองมีความสุขและยินดีที่จะได้รับข้อมูลเหล่านี้เพราะนั่นหมายถึงพัฒนาการที่ดีของลูกน้อยนั่นเอง
งานฝากครรภ์ในโรงพยาบาลจะให้บริการเฉพาะหญิงตั้งครรภ์ในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลเท่านั้นแต่สำหรับหญิงตั้งครรภ์ของสถานีอนามัยเครือข่ายถูกส่งต่อเข้ารับบริการในจุดบริการผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาล ซึ่งการบริการที่ได้รับจะได้รับบริการตรวจเลือดและ Ultrasound ที่บางครั้งไม่ได้ครบทุกรายเนื่องจากภาระงานของจำนวนผู้ป่วยที่รอรับบริการ 150 – 200 คนต่อวันอยู่แล้วเมื่อมีกลุ่มหญิงตั้งครรภ์เข้ามารับบริการเพิ่มก็ต้องรออยู่ในระบบตามลำดับบริการแม้จะมีสรีระร่างกายที่ค่อนข้างอึดอัดในการนั่งนานๆก็ต้องอยู่ในภาวะจำยอม นอกจากนั้นแล้วเมื่อหญิงตั้งครรภ์มีภาวะเสี่ยงที่ต้องได้รับการคัดกรองเพิ่มเติมจากการให้บริการพื้นฐาน เช่น ธาลัสซีเมีย ดาวน์ซินโดรม เบาหวานขณะตั้งครรภ์ ครรภ์เป็นพิษ โลหิตจาง น้ำหนักไม่ขึ้น ผ่าตัดคลอด ติดเชื้อ ฯลฯ และอีกหลากหลายปัญหาที่เป็นความเสี่ยง ซึ่งไม่ได้มีจุดบริการที่รับผิดชอบโดยตรงที่จะช่วยป้องกันปัญหาและแก้ไขก่อนการคลอด แต่จะไปพบปัญหาเมื่อหญิงตั้งครรภ์เหล่านั้นมาโรงพยาบาลด้วยอาการเจ็บครรภ์คลอดและพบปัญหาเหล่านั้น สร้างความตกใจและความเสี่ยงต่อแม่และเด็กในครรภ์รวมไปถึงเจ้าหน้าที่ห้องลอด แพทย์ และโรงพยาบาลจังหวัดที่ต้องเตรียมกับกับสถานการณ์ฉุกเฉินเหล่านี้เป็นระยะๆ โรงพยาบาลจึงได้ตั้งหน่วยบริการฝากครรภ์ในโรงพยาบาลขึ้นสำหรับการบริการหญิงตั้งครรภ์ทั้งระดับอำเภอ โดยแยกระบบบริการจาก OPD มาทั้งหมดและเพิ่มระบบการคัดกรองความเสี่ยง ดูแลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยงสูง และมีระบบจัดการภาวะเสี่ยงก่อนการเจ็บครรภ์คลอดที่เหมาะสม ประสานงานและเชื่อมต่อข้อมูลไปยังระบบบริการเฉพาะด้านตามเครือข่ายที่กำหนดเตรียมความพร้อมให้กับมารดาและครอบครัวตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ในการดูแลสุขภาพตนเองและทารกในครรภ์ เตรียมตัวก่อนคลอด การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ในระยะแรกการบริการยังจัดให้ ณ บ้านน้อยหลังเดิมและมีงานกายภาพบำบัดใช้พื้นที่ร่วมกัน
ถ้าเดินอาคารผ่านอาจเห็นผู้สูงอายุหรือผู้ป่วยที่ใช้ไม้คำยันนั่งปะปนอยู่กับหญิงตั้งครรภ์บ้างและมีคำร้องขอจากหญิงตั้งครรภ์ถึงความร้อน ความแคบ และความรู้สึกไม่ปลอดภัยเกิดขึ้น
ทีมผู้บริหารจึงได้ต่อเติมอาคารบริการใกล้ๆกับห้องคลอดและวางแผนให้ระบบริการงานห้องคลอดและงานบริการฝากครรภ์รวมอยู่ด้วยกันภายใต้ชื่อหน่วยบริการสูติกรรมแยกพื้นที่ออกเป็นห้องบริการฝากครรภ์ ห้องรอคลอด ห้องคลอด ห้องหลังคลอด มีการจัดสิ่งแวดล้อมในงานบริการที่ส่งเสริมความสะดวกสบายต่อผู้รับบริการ
และให้เจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติงานฝากครรภ์และงานห้องคลอดเป็นทีมเดียวกันเพื่อเกิดความต่อเนื่องในการดูแลหญิงตั้งครรภ์และครอบครัว ทราบข้อมูลพื้นฐานและภาวะเสี่ยง วางแผนแก้ปัญหาก่อนที่หญิงตั้งครรภ์จะเข้ามาคลอด สร้างความไว้วางใจให้กับหญิงตั้งครรภ์และครอบครัวเนื่องจากได้พบกับเจ้าหน้าที่มาตั้งแต่ตั้งครรภ์ดังนั้นการให้คำแนะนำในการปฏิบัติตัวขณะรอคลอด ขณะคลอด และหลังคลอด รวมถึงการติดตามนมแม่ 6 เดือนก็เป็นสิ่งที่ปฏิบัติได้ง่ายขึ้น เจ้าหน้าที่ก็รู้จักผู้รับบริการ ผู้รับบริการก็รู้จักเจ้าหน้าที่ ความมั่นใจในความปลอดภัยและระบบการดูแลที่ชัดเจน หลังการเปิดบริการได้ประมาณสองอาทิตย์ มีกลุ่มหญิงตั้งครรภ์ที่เคยมารับบริการที่อาคารบ้านน้อยมารับบริการที่อาคารใหม่บอกว่าอยู่สบายอย่างนี้รอทั้งวันก็ไม่ว่า บางคนนั่งรอจนหลับไป และมีบางคนบอกว่าเห็นสถานที่แล้วรู้สึกมั่นใจที่จะมาใช้บริการ
เมื่อระบบงานอนามัยแม่และเด็กในโรงพยาบาลมีความพร้อมของสถานที่ สิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการปฏิบัติงาน ระบบการทำงานที่ชัดเจน สิ่งเป็นความท้าทายต่อไปคือการจัดระบบบริการที่ต่อเนื่องเข้าสู่ชุมชน สถานีอนามัยเครือข่าย อสม. ภาคีเครือข่าย ชมรมสายใยรักแห่งครอบครัว
ซึ่งในระยะเริ่มต้นนี้การสร้างต้นแบบเป็นแนวคิดหนึ่งของโรงพยาบาลและได้เลือกชุมชนในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลสร้าง แม่ต้นแบบขึ้น มีการประชาสัมพันธ์โครงการสร้างแม่ต้นแบบผ่านทางอสม. และกลุ่มแม่นมในชุมชนในการค้นหาหญิงตั้งครรภ์ที่มีความสมัครใจที่จะเป็นแม่ต้นแบบ โรงพยาบาลจะเข้าไปให้การดูแลทั้งในโรงพยาบาลและที่บ้าน ดูแลสุขภาพของมารดาและทารกในครรภ์ให้แข็งแรง ส่งเสริมพัฒนาการและเริ่มบูรณาการงานแพทย์แผนไทยเข้ามามีส่วนร่วมตั้งแต่การเลือกรับประทานพืชสมุนไพรพื้นบ้านที่จะช่วยสร้างเม็ดเลือดแดงเพิ่มเติมจากอาหารพื้นฐานคือ เนื้อ นม ไข่ สมาธิบำบัด ออกกำลังกายแบบโยคะเพื่อยืดขยายเชิงกรานให้พร้อมสำหรับการคลอด เตรียมเต้านม หัวนม ฝึกการนวดลดความเจ็บปวดขณะที่รอคลอดโดยใช้ทักษะการนวดในงานแพทย์แผนไทยที่ถูกต้องโดยเน้นการปฏิบัติจากสามี หรือญาติที่สามารถให้การดูแลได้ตลอดระยะเวลาที่รอคลอดด้วยการที่มองเห็นว่าในภาวะที่หญิงตั้งครรภ์เผชิญกับความเจ็บปวดอยู่นั้นถ้ามีบุคคลที่รักหรือบุคคลที่แม่มีความไว้วางใจอยู่ใกล้ชิดและคอยดูแลจะช่วยบรรเทาความเจ็บปวดและพร้อมสำหรับการคลอดมากขึ้น ถ้าแม่มีความพร้อมทั้งทางร่างกายและจิตใจแล้วเราเชื่อว่าแม่และเด็กจะสามารถผ่านการคลอดมาได้อย่างปลอดภัย
หลังกำเนิดชีวิตน้อยๆในโรงพยาบาลแล้วและถึงเวลาที่แม่และลูกกลับเข้าบ้าน พบกับครอบครัว ปู่ย่า ตายาย ป้าน้าอาที่รอคอยสมาชิกใหม่ ประสบการณ์การเลี้ยงดูเด็กเล็กที่ถ่ายทอดกันมารุ่นต่อรุ่นจนกระทั่งถึงปัจจุบันก็ยังคงมีการใช้อยู่ซึ่งนับว่าไม่ใช่เรื่องผิดเพียงแต่เราน่าจะมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ดั้งเดิม หลักการทางการแพทย์แผนปัจจุบันและหลักการแพทย์แผนไทยมาผสมผสานและจัดรูปแบบที่สามารถเป็นที่ยอมรับได้ของผู้เฒ่าผู้แก่และคนรุ่นปัจจุบันเกิดเป็นการดูแลหญิงหลังคลอดแบบแพทย์แผนไทย ( เข้าอู่อยู่ไฟสปาไทยบ้านเฮา ) อาหารหลังคลอดกลุ่มพืชสมุนไพรพื้นบ้าน ส่งเสริมใช้สมุนไพรที่ช่วยการหลั่งของน้ำนมให้เร็วขึ้น การนวด อบ ประคบ การจัดสิ่งแวดล้อมที่ถูกต้องหลังคลอดที่บ้าน รวมไปถึงการสอนนวดกระตุ้นพัฒนาการเด็กหลังคลอด แม่นมในชุมชนและ อสม. เป็นภาคีที่ดีในการช่วยดูแลกลุ่มแม่ต้นแบบเหล่านี้ได้ง่ายเนื่องจากอยู่ในชุมชนเดียวกันดังนั้นจึงได้ส่งเสริมให้ปลูกพืชสมุนไพรที่จะเป็นวัตถุดิบในการผลิตสมุนที่ใช้หลังคลอดและโรงพยาบาลจะรับซื้อสมุนไพรเหล่านั้น การที่กลุ่ม อสม. แม่นมในชุมชนมีความรู้ที่ถูกต้องในการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และอาหารที่ถูกต้องหลังคลอดรวมไปถึงสมุนไพรหลังคลอดที่ถูกต้องจะเป็นการช่วยส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวได้อย่างน้อย 6 เดือน เมื่อเด็กได้รับนมแม่อย่างเต็มที่และมีคุณภาพพัฒนาการที่ดีจะต้องตามมาและได้รับการส่งเสริมที่ถูกต้องจากเจ้าหน้าที่ คำแนะนำในการสังเกตพัฒนาการ การส่งเสริมพัฒนาการโดยการเล่านิทานให้ลูกฟัง งดดูโทรทัศน์ในเด็กอายุไม่ถึง 2 ปี อาหารเสริมตามวัยโดยเน้นที่พืชผักและแหล่งโปรตีนที่ครอบครัวสามารถผลิตได้เองและต้องปลอดสารพิษ
ถึงแม้ว่าผลลัพธ์ในโครงการนี้ใช้ระยะเวลาที่ยาวนานและไม่อาจคาดเดาได้ว่าเด็กๆจะเป็นเช่นไรในอนาคตแต่มีสิ่งหนึ่งที่พวกเราจะสามารถให้ความมั่นใจได้ว่าเราทุกคนทำเพื่อแม่และลูกๆของพวกเขาด้วยความตั้งใจที่จะทำให้พวกเขาปลอดภัย มีครอบครัวที่สมบูรณ์และมีความสุขเด็กๆได้เติบโตมามีความสมบูรณ์ทั้งร่างกายจิตใจ โดยที่เราใช้หัวใจของความเป็นแม่ในการทำงานและยังจะต้องมีเส้นทางเดินอีกยาวไกล
พัชรินทร์ sha-song งานสูติกรรม
คำสำคัญ (Tags): #ช่วยการเยียวยา#สิ่งแวดล้อม
หมายเลขบันทึก: 288541เขียนเมื่อ 18 สิงหาคม 2009 01:07 น. ()ความเห็น (7)
ได้มีโอกาสร่วมงานกับน้องอ้อม ได้เห็นถึงความตั้งใจ ความปิติในแววตาของน้องที่งานสูติกรรมสำเร็จไปครึ่งทางแล้ว เป็นกำลังใจให้สำหรับก้าวต่อไปกับชมรมสายใยรักแห่งครอบครัวในชุมชนที่แม้ว่าจะใช้ระยะเวลาอีกยาวนานแต่ก็ไม่ไกลเกินเอื้อมหากเรายังมีความมุ่งมั่นที่จะทำ/พี่ต๊ะ
สวัสดีค่ะ
เป็นกำลังใจให้พี่อ้อมนะคะ
ฝันไกล...ไปถึง(แน่นอน)ค่ะ
คิดถึงนะคะ...น้องอัจ...
ขอบคุณค่ะ พีต๊ะ และขอขอบคุณสำหรับคำแนะนำที่ช่วยให้อ้อมเดินทางมาได้ และจะพยามทำต่อไปให้ได้ค่ะ / พัชรินทร์
ยินดีด้วย..กับระบบที่ครบวงจร ของงานสูติกรรม บ้านใหม่เค้าสวยดีนะ ..เป็นกำลังใจให้นะตัวเอง../ pee juey
ขอบคุณค่ะน้องอัจ อยู่ไกลกันแต่ได้ใกล้ชิดจาก blog นี่แหละ คิดถึงเช่นเดียวกันค่ะ
ชื่นชมค่ะ เก่งจัง
อาจารย์แม่
อี่แม่ขอเป็นกำลังใจให้ และยินดีให้ความช่วยเหลือทีมงานสูติกรรม โดยเฉพาะน้องนุด น้องอ้อมหารือได้ตลอด 24 ชั่วโมงจ๊ะ /อี่แม่ไพ