KM ในโครงการผู้บริหารสถานศึกษาต้นแบบ

จากที่นั่งฟังการนำเสนอโครงการพัฒนาสถานศึกษาเครือข่ายสู่การบริหารที่ส่งเสริมการปฏิรูปการเรียนรู้   ณ  ห้องสิปนนท์ เกตุทัต  เมื่อวันที่ 15 มิย. 48      และด้วยข้อจำกัดเรื่องเวลา  จึงอยากจะขอแสดงความคิดเห็นต่อโครงการในวันนั้นในพื้นที่นี้แทนครับ

1. ก่อนอื่น  ต้องย้ำครับว่า  "เรากำลังจะจัดการความรู้"    แต่ต้องระวังนะครับ  เผลอนิดเดียว  "ความรู้มันจะจัดการเรา"  อย่าไปติดเครื่องมือครับ   กลับไปค้นคิด  สร้างวิธีการที่เหมาะกับโรงเรียนของท่าน   ไม่จำเป็นต้องมี "ธารปัญญา" หรือ  "บันไดแห่งการแลกเปลี่ยนเรียนรู้" ก็ได้  หากท่านรู้สึกว่าเข้าใจยาก   ที่สำคัญ  คือ  การแลกเปลี่ยนความรู้ปฏิบัติ (tacit knowledge) ที่อยู่ในครูซึ่งทำงานได้ดี   ให้เกียรติครูคนนั้น  ได้มาเล่าวิธีการ  ความเชื่อ  ความรู้สึกที่ทำให้ตัดสินใจทำอย่างนั้น  จนกระทั่งงานสำเร็จ   เรื่องราวเหล่านี้  มีคุณค่าต่อการเรียนรู้มากเลยครับ

2. มีกิจกรรม "ตลาดนัดความรู้"  ในทุกโครงการ   ซึ่งเป็นตลาดนัดระหว่างโรงเรียนที่มีผู้บริหารต้นแบบ  กับ โรงเรียนในเครือข่าย (ที่อยู่ใกล้ๆกัน)   และเนื้อหาของจะแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกัน   โดยเอาเรื่อง "รูปแบบการบริหาร  หรือ รูปแบบผู้บริหารโรงเรียน  เป็น "หัวปลา" (เป้าหมาย)    เดินเรื่อง 

ในจุดนี้  ดูเหมือนว่า  ตัวเอกของเรื่องจะถูกเล็งไปที่  "ผู้บริหารโรงเรียน"    เพื่อที่จะถอดชุดความรู้ของการเป็น "ผู้บริหารที่ดี"     แต่เกรงว่า   หัวปลาดังกล่าวเป็นเรื่องที่ค่อนข้างกว้าง   แต่กลุ่มเครือข่ายแต่ละจุดมีเพียงไม่กี่โรงเรียน  ดังนั้น  "ขุมความรู้" ที่ได้จะเป้นภาพกว้างๆ   ซึ่งมองตัวงานเล็กๆในทางปฏิบัติค่อนข้างยาก  

โดยส่วนตัวผมยังชอบ  โมเดลที่พูดคุยเรื่องงานเล็กๆ   หรือความรู้เล็กๆ   แต่สำคัญกับความสำเร็จมาก    ยกตัวอย่างเช่น  จับเรื่อง "การเรียนการสอน"  มาเป็นหัวปลา  คนที่จะมาแลกเปลี่ยนหลักๆ  คือ   "ครูผู้สอน"   แล้วให้  ผู้บริหารแต่ละโรงเรียนเป็นผู้สังเกตการณ์   โดยคูรที่มาต้องคัดคนที่มีประสบการณ์ที่ดีมาเล่าเรื่องแลกเปลี่ยนกัน    ตรงนี้ผู้บริหารก็จะได้ idea ในเชิงปฏิบัติไปมากทีเดียว    แต่อย่าลืมรวบรวมเรื่องเล่าดีๆ  เหล่านี้เป็น  "ขุมความรู้"  ด้วยนะครับ

ในเรื่อง KM  ผมเชื่อว่าผู้บริหารที่เก่ง   คือคนที่สามารถทำให้  ครูเล็ก  ครูน้อย  เริ่มจากในโรงเรียนตนเองก่อน  แล้วค่อยๆขยายไปโรงเรียนใกล้ที่รู้จักดีก่อน    ครูเข้ามาแลกเปลี่ยนความรู้เชิงปฏิบัติอย่างสมัครใจ    และทำอย่างเนื่องสม่ำเสมอ    เพราะถ้าเกิดเหตุการณ์แบบนี้  ชุดความรู้เล็กๆ  ของการพัฒนาวงการศึกษาก็จะถูกรวบรวมและเป็นแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญที่เรายังไม่เคยมีเลย