ภารกิจหลัก ซึ่งเป็นบทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในฐานะผู้นำยุคการเปลี่ยนแปลง จำเป็นต้องมีกลยุทธ์ในการบริหารหรือในฐานะผู้นำการเปลี่ยนแปลง ดังนี้
1. มีวิสัยทัศน์ ( Vision ) หมายความว่าเกิดจากการรวมของการมองไปข้างหน้า (Foresight)
ความซึ้งใจ (Insight) จินตนาการและการตัดสินใจ ( Imagination and Judgement ) ประกอบกับความตั้งใจดีและการเปิดใจกว้างสำหรับแนวโน้มและการพัฒนาสำหรับอนาคต(ทองหล่อ เดชไทย. 2544: 52)
2. จัดอบรมข้อมูลสารสนเทศ การบริหารยุคใหม่ต้องตัดสินใจโดยอาศัยข้อมูลสารสนเทศ
มากกว่าสามัญสำนึก หากมีข้อมูลมากกว่าจะได้เปรียบในเชิงทางเลือก
3. การวางแผน ( Planning ) เป็นหน้าที่ทางการบริหารที่สำคัญ นอกเหนือหน้าที่จัด
องค์การและการควบคุม เป็นที่สังเกตว่าในบรรดาหน้าที่ทางการบริหารที่นักวิชาการทั้งหลายกำหนดขึ้นนั้น จะเริ่มต้นด้วยหน้าที่ทางการวางแผนเป็นอันดับแรก (วิโรจน์ สารรัตนะ. 2545 : 35) จะเห็นได้ว่าการวางแผนจะช่วยให้ผู้บริหารมีทิศทางในการบริหาร สามารถจัดลำดับความสำคัญในความเร่งด่วน ในการบริหารได้บรรลุตามจุดหมายที่กำหนดไว้
4. การจัดองค์การ ( Organizing ) เป็นกระบวนการจัดระบบการทำงานทั้งหมดภายใน
องค์การ หรือในสำนักงานโดยกำหนดในลักษณะของ ตำแหน่ง งาน วิธีปฏิบัติ ขอบเขต อำนาจหน้าที่ และการประสานงานระหว่างตำแหน่งต่าง ๆ ให้แน่นอนเพื่อให้การทำงานขององค์การดำเนินไปอย่างมีระเบียบแบบแผน ( ภิญโญ สาธร . 2519 : 120 ) จะเห็นได้ว่าหากหน่วยงานได้จัดระบบองค์การได้ดี มีความชัดเจน คล่องตัวในการบริหาร หน่วยงานนั้นจะเกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูง
5. การจูงใจ ( Motivation ) หรือทฤษฎีการจูงใจ ( Motivation theory ) มีวิวัฒนาการมา
สองรูปแบบ คือ รูปแบบเชิงเนื้อหา ( Content models ) และรูปแบบเชิงกระบวนการ (Process models ) กรณีรูปแบบเชิงเนื้อหา เริ่มต้นมาตั้งแต่ยุคทฤษฎีการบริหารเชิงวิทยาศาสตร์ คือ Frederick W. Taylor. Frank Gilberth และ Henry L. Gantt ที่เสนอแรงจูงใจด้วยค่าจ้าง มาถึงยุคของ G.E. Mayo ซึ่งเป็นยุคบริหารทัศนะเชิงพฤติกรรมว่าด้วยเรื่องมนุษยสัมพันธ์ (วิโรจน์ สารรัตนะ. 2545 : 93) จะเห็นได้ว่าการจูงใจมีความสำคัญอย่างยิ่งผู้บริหารสถานศึกษาต้องใช้เทคนิคการสร้างแรงจูงใจในหน่วยงาน โดยให้สมาชิกได้รับการตอบสนองความต้องการด้านต่าง ๆ ซึ่งนำไปสู่ความสำเร็จของงานตามจุดมุ่งหมายที่ต้องการ
6. การควบคุมองค์การ ( Control process ) เป็นกลยุทธ์ที่ผู้บริหารจะต้องควบคุมยุทธศาสตร์ขององค์การหรือหน่วยงาน ให้ดำเนินไปตามจุดหมายและแผนโดยภาพรวมทั้งองค์การ โดยประพฤติปฏิบัติไปในทิศทางที่จะนำให้บรรลุผลตามมาตรฐานหรือจุดหมายดังกล่าว
พฤติกรรมการบริหารจัดการของผู้นำการเปลี่ยนแปลง ต้องเริ่มจากตัวผู้บริหารทุกระดับต้องพัฒนาตนเองให้เข้าใจการเป็นผู้นำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมีกระบวนการและมีชั้นเชิง โดยใช้การกำหนด เป้าหมายขององค์กรและการเปลี่ยนแปลง มีกุศโลบายมีขั้นตอนของการทำงานที่ดี สร้างความคาดหมายความคาดหวังเพื่อให้ทุกคนเกิดกำลังใจ กำหนดความรับผิดชอบกระจายภาระหน้าที่ซึ่งคำนึงถึงผลที่จะเกิดติดตามมา กระจายอำนาจ แบ่งงานไปช่วยกันดำเนินการ จัดสรรงบประมาณที่ประหยัดและเกิดประโยชน์คุ้มค่า หากผู้บริหารใช้กลยุทธ์ไปแก้ปัญหาผิดทางหรือหลงประเด็น แก้ปัญหาไม่ถูกจุด จะไม่สามารถแก้ปัญหาหรือนำพาไปสู่เป้าหมายได้
โดยสรุป บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาในฐานะผู้นำการเปลี่ยนแปลง หรือผู้มีวิสัยทัศน์และใช้กระบวนทัศน์ทางเทคโนโลยี หรือผู้นำทางเทคโนโลยี (E–Leadership) มีความสำคัญอย่างยิ่งและควรมีลักษณะ 10 E ดังนี้ 1. Envision ต้องสร้างวิสัยทัศน์อย่างชัดเจน มีความคิดสร้างสรรค์ จินตนาการที่ กว้างไกล โดยเน้นการบูรณาการเทคโนโลยีในการบริหารและจัดการ 2. Enable ต้องมีความสามารถในการบริหารจัดการ ใช้เครื่องมือเทคโนโลยีเป็นเครื่องมือ ในการจัดการคุณภาพของสถานศึกษา 3. Empowerment ต้องเข้าใจและหยั่งรู้ความสามารถของบุคคลในโรงเรียนหรือ สถานศึกษาได้เป็นอย่างดี สามารถขับเคลื่อนให้การปฏิบัติงานเป็นไปตามเป้าหมาย 4. Energize ต้องหมั่นจุดพลังและประกายไฟอยู่ตลอดเวลา อย่าให้มอด คอยกระตุ้นให้ เกิดพลังในการทำงาน การปฏิบัติงานเป็นไปอย่างมีความสุข 5. Engage ต้องตั้งใจและจดจ่อต่อการทำงาน โดยมุ่งมั่นอย่างแรงกล้า เพื่อให้งาน ประสบความสำเร็จ 6. Enhance ต้องยกระดับผลการปฏิบัติงานให้เกิดความเจริญก้าวหน้าอย่างต่อเนื่อง เป็นไปตามมาตรฐาน 7. Encourage ผู้บริหารยุคดิจิตอลจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องสร้างแรงจูงใจให้บุคลากรหรือ ผู้ร่วมงานปฏิบัติงานอย่างมีความสุข 8. Emotion ต้องมีคุณภาพทางอารมณ์ สามารถหยั่งรู้จิตใจผู้ร่วมงาน อ่านใจคนได้ สุขุม รอบคอบ สามารถควบคุมอารมณ์ได้เป็นอย่างดี 9. Embody ต้องเน้นการทำงานที่เป็นรูปธรรม ช่วยให้การสื่อสารประสบความสำเร็จ และเกิดความผิดพลาดน้อย 10. Eagle เปรียบประดุจนกอินทรีย์ ที่มองไกลและเน้นในภาพรวมกว่าการมอง รายละเอียด หรือผู้นำควรมองเป้าหมายและผลงานเป็นหลัก นวัตกรรมการบริหารการจัดการคุณภาพ หนึ่งในเครื่องมือที่สำคัญของผู้นำการเปลี่ยนแปลงก็คือการจัดการคุณภาพ ชื่อก็บอกความสำคัญอยู่แล้วว่าในวงการศึกษา คือ การทำให้นักเรียนมีคุณภาพ ที่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งหลายต้องการนั้นต้องมีการจัดการโดยเฉพาะ เริ่มตั้งแต่การสร้างวงจรคุณภาพนั้นมาในทุกระบบงาน หรือวาง PDCA P ในการจัดการคุณภาพนั้น ต้องการให้ทุกระบบมีการวางวัตถุประสงค์และกระบวนการทำงานที่จะทำให้เกิดผลลัพธ์หรือคุณภาพตามความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จึงน่าจะแปลว่าการวางระบบมากกว่า เพราะเมื่อวางระบบได้ดี มีวิธีปฏิบัติในกระบวนการที่สนับสนุนให้ทุกคนในระบบทำตรงกัน D ก็จะทำให้ทุกคนทำงานโดยมีคุณภาพใกล้เคียงกัน หรือมีการผลิตซ้ำคุณภาพ ส่วนการประเมินทบทวนระบบ (C หรือ S) และการปรับปรุงระบบ (A) ก็จะทำให้เกิดการพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่อง
อ้างอิง
“บทบาทของผู้บริหารในฐานะผู้นำการเปลี่ยนแปลง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
http://www.oknation.net/blog/print.php?id=354842
ไม่มีความเห็น