กากฝรั่ง
คำประทับใจที่ได้ยินมาจาก คุณหมอแพร จิตตินันทน์ จากโรงพยาบาลบางใหญ่เมื่อหลายปีก่อน ยังเก็บมาไว้เตือนใจตัวเองอยู่ถึงทุกวันนี้ครับ
ได้มีโอกาสสืบค้น จึงรู้ว่า คำนี้อาจมีที่มาจากท่านอาจารย์นิธิ ที่ได้เขียนไว้ในมติชนรายวันเมื่อ 15 กันยายน 2543 เรื่อง "มหาวิทยาลัยกากฝรั่ง" เสียดายที่ไม่สามารถหาต้นฉบับอ่านได้ เลยได้แต่ตีความเอาตามความเห็นของผมเอง
"กากฝรั่ง" คือฝรั่งที่ถูกรีดน้ำ รีดเนื้อออกไปจนเกือบหมดแล้ว กากที่เหลือ ใช้ประโยชน์อะไรไม่ได้มากนัก ประโยชน์ที่หลงเหลืออยู่คงมีแค่ "เค้าลาง" ของฝรั่ง
ผมไม่ได้เสนอว่าฝรั่ง ดีไปกว่า กล้วย หรือละมุด หรือลำไย
หมายถึงว่าบทความนี้ มิได้ปรารถนาจะเปรียบเทียบ ฐานคิด องค์ความรู้ วัฒนธรรมการทำงาน แบบตะวันตก ว่าดีกว่า/เลวกว่า แบบตะวันออก หรือแบบไทย
สิ่งที่อยากจะเทียบคือ "ความเป็นฝรั่ง" ที่ยังมีน้ำมีเนื้อ กับ "กากฝรั่ง" ที่เป็นส่วนปราศจากน้ำเนื้อ
คำ "บัณฑิตกากฝรั่ง" นี้โดนใจผมเป็นอย่างมาก
บัณฑิตกากฝรั่ง ในความเห็นของผมไม่จำเป็นต้องเป็นนักเรียนนอก แต่เป็นบัณฑิตที่ลอยอยู่กลางๆ กลวงๆ เรียน-เลียน องค์ความรู้ และวิธีคิดแบบฝรั่ง แต่ก็เข้าใจมันได้ไม่เต็มที่ ในขณะเดียวกันก็ไม่สามารถเชื่อมโยงความรู้ความสามารถของตัวเองเข้ากับบริบทและปัญหาของสังคมไทย
อันที่จริง ผมเห็นเพื่อนร่วมงานและครูหลายคนที่ศึกษาเล่าเรียนแบบฝรั่ง จน "กลาย" เป็นฝรั่ง คือเป็นฝรั่งที่มีน้ำมีเนื้อ ในที่นี้ผมหมายถึง มีวิธีคิด มีฐานคิดแบบฝรั่ง และมีวัฒนธรรมในการทำงานแบบฝรั่ง ท่านเหล่านี้เป็นที่ยอมรับจากภาควิชา/มหาวิทยาลัยในต่างประเทศที่ท่านสำเร็จมา แต่พอกลับมาทำงานแบบเมืองไทย เจอกับฐานคิด วัฒนธรรมการทำงานแบบไทย ต้องทำงานกับเพื่อนร่วมงานไทย ภายใต้โครงสร้างและบริบทของสังคมไทย ที่ไม่เหมือนฝรั่งบ้านไหนๆ ท่านเหล่านี้กลับไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ตามที่ใจท่านปรารถนาได้ หลายท่านลงเอยด้วยการอพยพไปทำงานต่างประเทศ
ผมคิดว่าเป้าหมายในการมาเรียนต่างประเทศ มิใช่ต้องการแปรสภาพตัวผมเอง ให้กลายเป็นฝรั่ง น่าแปลกที่ยิ่งมาเรียนต่างประเทศนาน ผมยิ่งอยากเข้าใจสังคมไทยให้มากขึ้น อยากเข้าใจวัฒนธรรมไทย ให้มากขึ้น อยากมีรากที่หยั่งลึกในผืนดินไทย แต่ในขณะเีดียวกัน ก็เข้าใจและรู้ทันวิธีคิด วิธีทำงานแบบฝรั่ง
ผมเขียนบันทึกข้ามปีตั้งแต่ห้าทุ่มกว่าของวันที่ 31 ธันวาคม 2551 จนถึงหนึ่งนาฬิกาของปีใหม่
เลยถือโอกาสนี้ตั้งเป้าหมายในปีหน้าไว้เสียเลยว่า "จะฝึกฝนตัวเองในบรรลุเป้าหมายที่ไกลกว่าการเป็นกากฝรั่ง"
มีความสุขปีใหม่นะครับ
ความเห็น (5)
กากฝรั่ง....คำนี้สะใจดีค่ะ
ขอโทษที ลืมอวยพรปีใหม่ค่ะ
เราทำงานในมหาวิทยาลัยเดียวกันค่ะ อาจารย์
"จะฝึกฝนตัวเองในบรรลุเป้าหมายที่ไกลกว่าการเป็นกากฝรั่ง"
ขออวยพรให้สมดั่งตั้งใจเทอญ
ขอบพระคุณ อ.อรุณรัตน์ อ.พันธุ์ทิพย์ และ krutoi นะครับที่กรุณาเข้ามาแสดงความเห็น
สวัสดีปีใหม่ทุกท่านครับ