ระบบศาสตร์

แนวคิดเชิงระบบ, systems thinking & practices

ระบบศาสตร์ หรือ System thinking and practices เป็นศาสตร์ที่เกิดหลังวิทยาศาสตร์ (Science) หลายศตวรรษ และเริ่มมีการใช้อย่างกว้างขวางโดยนักคิดเชิงระบบและวิศวกรมาเมื่อประมาณ 50 ปีนี้เอง (de Wit, 1982) หรือประมาณช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สองเป็นต้นมา ระบบศาสตร์มีความเกี่ยวข้องกับคำศัพท์สามคำ ได้แก่ ระบบ (Systems) แบบจำลองระบบ (Models) และการใช้แบบจำลองระบบ (Simulation) ซึ่งจะกล่าวถึงใน blog นี้ โดยเฉพาะระบบเกษตรและชนบท การสร้างแบบจำลองระบบเกษตรและระบบชนบท และการใช้แบบจำลองคอมพิวเตอร์ระบบเกษตรและชนบทในการพัฒนาและการแก้ปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพ แนวทางระบบศาสตร์นี้ใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและได้ผลเป็นที่น่าพอใจมากในวงการวิศวกรรม และส่งแรงกระตุ้นให้นักวิทยาศาสตร์เกษตรและสาขาวิชาการอื่นเริ่มให้ความสนใจและเริ่มทดลองใช้งานแนวทางนี้ในวงการเกษตรและวงการธุรกิจ อย่างไรก็ตาม วงการเกษตรและวงการธุรกิจแตกต่างจากวงการวิศวกรรมในประเด็นที่มีมนุษย์และสิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์เข้ามาเกี่ยวข้อง