เรียนรู้ไปด้วยกัน กับ ป้า ข.ไข่

..ตั้งใจฟัง เป็นผู้ฟังที่ดี..ไม่ตัดสิน..ไม่ตีความ

เรียนรู้ไปด้วยกัน กับ ป้า ข.ไข่

        อีกแล้วค่ะ ท่านผู้ชม..วันนี้มีป้าข.ไข่... การลงเยี่ยมบ้านเป็นหนึ่งในงานที่มีอยู่หลายภารกิจของเราคะ  เช่นกัน.วันนี้ขณะขับรถตากแดด..กินลม.ชมวิว..ในการเยี่ยมผู้ป่วยรายหนึ่ง  พี่ไก่ พยาบาล PCUวัดจันทร์ (ที่ไม่ใช่พี่ก.ไก่) ก็พูดถึงป้า ข.ไข่ ว่าเมื่อเช้านี้ ป้าข.ไข่ มาอนามัย.. มาด้วยอาการแพ้ยาหน้าบวม ผิวไหม้ หน้าตาซึมเศร้า  พูดถึงโรคและการรักษาก็ร้องไห้ท่าเดียว.ชักชวนยังไงก็ไม่ยอมมา รพ.อ๊ะ..เลี้ยวขวาเลยค่ะพี่.. แล้วเราทุกคนในรถก็มุ่งหน้าสู่บ้านป้า ข.ไข่  ขับรถลัดเลาะ เลี้ยวซ้าย เลี้ยวขวา..ดูท่าการเดินทางมาโรงพยาบาลจะยากสำหรับป้า ข.ไข่ จริง ๆ 

......รถจอดหน้าบ้าน..เราเข้าไปหา พี่ไก่.. แนะนำทีม..ป้ายกมือไหว้..ร้องไห้.

 “ป้าหมอเป็นห่วง.เลยแวะมาเยี่ยมหาหา..เป็นอย่างไรบ้าง”ป้าร้องไห้เหมือนเขื่อนแตก..

"โธ่ ๆ แม่คุณ."

ป้า ข.ไข่ เป็นหญิงสูงวัย สามีตาย..ลูกแต่งงาน....แยกบ้านไปแต่ก็ยังอาศัยอยู่ในรั้วเดียวกันป้าบอก 

"มันไม่ดูแลป้า..มันไม่ยอมไปส่งป้าที่รพ...รถยนต์ก็มี..เมื่อเช้าก็ให้ป้านั่งมอเตอร์ไซด์ ไปหาหมอ..หมอป้าแย่..แย่จะแย่แล้ว " ร้องไห้

เอ๊ะ ๆ เราฟังอย่างตั้งใจ..และไม่ตัดสินว่า..(ลูกนี้แย่จัง – หรือ..อือ..ป้าเรื่องมาก)

เราฟังได้สักพักใหญ่ ป้าดูท่าจะดีขึ้น จึงคุยเรื่องสำคัญที่ทำให้เรามาเยี่ยมในครั้งนี้

ป้า ข.ไข่ แพ้ยาหน้าบวม ผิวไหม้ ดำ ..ตามตัวมีผื่นขึ้นเต็มไปหมด ท่าทางอ่อนเพลียมาก ๆ ..และที่หนักกว่าการเจ็บป่วยทางกาย..ก็คือ การเจ็บป่วยทางใจ ที่ทำให้ป้าร้องไห้ ป้าอยากตายเคยคิดฆ่าตัวตายไม่ใช้แค่ครั้งเดียว.หลายครั้ง..  วัน ๆ จมอยู่กับความทุกข์..ที่ยังทนอยู่เพราะห่วงหลาน  ที่ไม่อยากไปไหนป้าบอกว่า

"อายเค้า..เสื้อผ้าก็เก่า อยากได้เสื้อผ้าใหม่ ๆ สักชุด..ผ้าถุง เสื้อ..จะใส่ไปหาหมอ"..คราวนี้ร้องไห้หนัก 

เราถามต่อ.. เป็นยังไงคะป้า

"..ไม่มีเงิน..ของตังค์ลูกขอ 50 ก็ให้ 50 ขอ 100 ก็ให้ 100 ไม่เคยถามเลยว่าแม่เป็นอย่างไง"

 "วัน ๆ ไม่มีใครคุยด้วย จะถามก็ไม่มี..สมบัติก็ไม่มีที่ดินก็ยกให้ไปหมดแล้ว ลูกบอกจะสร้างบ้านต้องเอาที่เข้าธนาคาร ชั้นก็เซ็นไป เซ็นมา เป็นของมันไปหมด..ไม่มีเงินไม่มีสมบัติมันก็ไม่ดูแล"

..ความน้อยเนื้อต่ำใจพรั่งพรูมาเป็นชุด ๆ .. เราบอกให้ป้าพูดไปเรื่อย ๆ...เราตั้งใจฟัง แบบเดิม เป็นผู้ฟังที่ดี..ไม่ตัดสิน..ไม่ตีความ  ข้อนี้สำคัญนะ

ป้าดูท่าจะดีขึ้น  คุยชวนป้ามาตรวจป้ารีรอ เราบอกมาหาหนู หนูอยู่ที่ รพ.มารพ.เดี๋ยวเรามาเจอกันนะ..เรานัดหมายวันเวลากัน ในการเยี่ยม เราโชคดีที่วันนี้มี พี่อู๊ดเภสัชกรมาทำให้เราได้เรียนรู้เรื่องยาและบอกว่าอาการแพ้ที่เกิดขึ้น น่าจะเกิดจากแพ้ยามาในระยะหนึ่งแล้วแต่ปัญหาในขณะนี้คือ ป้ารักษาโรคไม่ต่อเนื่องและเปลี่ยนที่รักษาบ่อย

เรื่องการใช้ยา...ป้าจะให้เพื่อนบ้านไปซื้อยามาให้ทานเป็นประจำ เช่น ยาแก้อักเสบ ยาแก้แพ้ ยาแก้ปวด สารพัด เต็มไปหมด

ภาพ ที่เห็น สื่อได้มากกว่าการที่คนไข้คนนึงมาตรวจ แต่ มีเรื่องราวอะไรมากกว่าที่เราเห็น ใช่ไหม

สามวันผ่านไปไวเหมือนโกหก ..วันนี้พี่ไก่มาส่งป้าที่OPD พร้อม จม.เล็ก ๆ  "ตรวจเสร็จแล้วให้เวรแปลเรียกมอไซด์รับจ้างไปส่งป้าที่บ้านด้วย..หมายเหตุ...ไม่ต้องจ่ายตัง..ป้ามีตังจ่าย.." แหม..เรานึกในใจเขียนใส่ในใบ refer ท่าจะเท่ห์ดี  ป้าดูท่าทางแจ่มใสยิ้มได้หวานมากขึ้น วันนี้น้ำตาล 424  Triglyceride 714mg% Cholesterol 456 mg% แล้วป้าก็เปิดใจถึงการรักษาที่ผ่านมากับเรา และสมัครเป็นสมาชิกเบาหวานของเราคนที่ 3,314  เราก็ดีใจยิ้มได้เหมือนที่ป้ายิ้ม ..ระบบบริการเล็ก ๆ ที่มีหัวใจใหญ่ ๆ ..ปัญหาทางใจของป้า...เราไม่รู้ว่าว่าตอนนี้อยู่ระดับใหน แต่ปัญหาทางกายกำลังได้รับการดูแล..คะแต่ไม่ต้องห่วงนะคะ  เวชศาสตร์ครอบครัวจัดให้

บทเรียนที่ได้เรียนรู้

1. การแบ่งระดับการดูแลผู้ป่วย เป็นเรื่องสำคัญเพราะทำให้เราให้การดูแลได้ตามความเหมาะสม ป้า ข.ไข่ เป็นระดับ 3 Intensive Care ที่โรค(ทางกายและใจ)มีความซับซ้อน และเป็นผู้มีอุปสรรคด้านการจัดการส่วนตัว ซึ่งเราต้องปรับระดับการดูแลให้เหมาะสมกับกลุ่มผู้ป่วย โดยการสอน, ติดตาม, ประสานการดูแลต่อเนื่องระหว่างโรงพยาบาล และ PCU

2.  เรียนรู้ในอีกขั้นว่าถึง ป้าข.ไข่ถึงจะไม่สุนทรียสนทนากับเรา แต่เราเป็นผู้ฟังที่ดี ไม่ตัดสิน ไม่ตีความ ตั้งใจฟังจากใจจริง ทำให้เรามีสติ และไม่เป็นผู้สนับสนุนความคิดของป้า.. เพราะถ้าเราทำอย่างนั้น..รอยแผลในใจและความคิดที่ป้าคิดว่า ลูกไม่ดี..จะถูกยืนยันโดยเราว่า..ใช่..และป้าจะเชื่อในสิ่งที่ป้าคิด...ทุกข์ไปอีกนานแสนนาน..เราจะอยู่ในการตอกย้ำทางความคิดของป้า..บาปนะ จะบอกให้

3.  มองหาจุดดีและชื่นชมดังเช่น เราบอกว่าป้าเก่งจังเลย ยอดเยี่ยมมากที่ทำงาน (กวาดถนน) แต่ซื้อที่ดินผืนนี้สร้างบ้านได้ (ผ่อนส่งเป็นเงิน4 แสนกว่าๆ)มีสมบัติให้ลูกหลาน..ใช่เลยค่ะ..สิ่งนี้คือความภาคภูมิใจสูงสุดในชีวิตของป้า ข.ไข่

4.  ทีมค่ะขอบคุณพี่อู๊ด ภญ.รุ่งกานต์ ที่ให้ความรู้ตลอดการเยี่ยมบ้าน ให้แง่คิดดี ๆ ตลอดจนทุ่มเทใจในการทำงาน, พี่ตุ๋มมณีวรรณ ที่ให้ความรู้ผ่านการปฏิบัติในการเข้าถึงใจคน ค้นหาความต้องการ สร้างคุณค่าผ่านคำพูดและคำถาม และนางเอกของเรา พี่ไก่ พยาบาล PCU ที่ทุ่มเทพลังกายพลังใจในการทำงานแบบน่าชื่นชม เพราะถ้าไม่มีพี่ไก่ เราอาจเข้าไม่ถึงป้า ข.ไข่

5.  เย็นวันนั้นอ้อกลับบ้าน..และบอกว่า วันนั้นที่พ่อขอตัง 500  เอามาให้เพิ่มนะ และขยายความต่อว่า บังเอิญวันนั้นไม่มีแบงค์ย่อยหนะ เลยให้ไป 450 บาท  และแอบถามในใจว่า "เออ..วันนี้ มีใครมาเยี่ยมบ้านหรือเปล่า แฮะ แฮะ"  เห็นไหมคะ การสื่อสารเรื่องสำคัญ และทำให้คนตีความได้หลายอย่าง

6. ในอีกมุม..ทุกอย่างที่เกิดผล มาจากเส้นทางที่อาจารย์นิพัธและพี่โต้งได้สร้างไว้ นั้นคือ การเชื่อมระหว่างโรงพยาบาลและ PCU  ด้านระบบต่าง ๆ ...ทั้งระบบทางกายภาพ และระบบทางใจ..ที่ทำให้เราก้าวเดินไปพร้อม ๆ กัน สู่ฝันที่เราหวังไว้

ผู้เล่า รัชดา พิพัฒน์ศาสตร์

[นิพัธ กิตติมานนท์]

ถ้าป้า ข ไข่ ของอ้อ มีความสุขได้ทั้งกายและใจ อย่างนี้ก็เรียกได้ว่า งานได้ผลคนก็เป็นสุขนะอ้อ

[นางสาว ปิลันธนา จันทร]

พี่อ้อ..รู้ไหมมอไซด์(ไม่รับจ้าง) ที่ป้าซ้อนมาตอนเช้าตรู่ วินชื่ออะไร เฉลย ชื่อ หมอไก่นะ

ดีใจมากค่ะ ที่ความสำเร็จของเรา จะเป็นส่วนบุคคล หรือส่วนรวม มาจาก

เส้นทางที่อาจารย์และพี่โต้งสร้างไว้

ก็... ขอบคุณมากค่ะที่เตือน...บุญคุณนี้ไม่ลืม