การวางแผนกลยุทธ์...คืออะไร

การวางแผนกลยุทธ์…คืออะไร                        การศึกษาก็เหมือนวงการอื่น จะต้องพานพบกับการเปลี่ยนแปลงที่คาดไม่ถึง เป็นเรื่องที่ยากในการทำนายอนาคต นักเขียนนิยายวิทยาศาสตร์คนหนึ่งชื่อ Arthur C. Clarks พูดว่า “อนาคตมิใช่สิ่งที่เคยเป็น” การวางแผนกลยุทธ์เป็นวิธีการในการกำหนดและธำรงรักษาทิศทางในเมื่ออนาคตกลายเป็นสิ่งที่หายากแสนยากในการทำนาย เป็นกระบวนการต่อเนื่องซึ่งองค์การต้องดำเนินตามและปรับให้เข้ากับบริษัททั้งภายในและภายนอกที่เปลี่ยนแปลงแน่นอน การวางแผนมิได้เสร็จสิ้นเมื่อเขียนแผนเสร็จแล้ว นั่นเป็นการบันทึกกระบวนการที่เห็นตามปรกติในช่วงเวลาเท่านั้น ความยากของแผนอยู่ที่ขั้นนำไปดำเนินการในการวางแผนกลยุทธ์จุดเน้นอยู่ที่วิวัฒนาการหรือขั้นดำเนินการตามแผน โดยตัวแผนต้องปรับให้เข้ากับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป                        พจนานุกรม The Concise Oxford Dictionary ได้นิยามคำว่ากลยุทธ์ว่า “เป็นศิลปะการทำสงครามของนายพล” สะท้อนให้เห็นว่ามุ่งเน้นไปที่กองทัพใช้ในระหว่างการแข่งขันและการต่อสู้ หลังจากนั้นความคิดทางกลยุทธ์ได้นำมาใช้ในการวางแผนธุรกิจ                        การวางแผนกลยุทธ์ กลายเป็นที่นิยมในปี ค.ศ.1950  และในปี ค.ศ.1960 บริษัทจำนวนมากได้นำมาใช้ในการสร้างโอกาสทางธุรกิจ กลายเป็นสิ่งจำเป็นในการทำนายอนาคตอย่างเป็นระบบ เป็นรูปแบบของการวางแผนระยะยาว จุดมุ่งหมายเป็นการกำหนดวัตถุประสงค์ของบริษัท แล้วก็กำหนดแผนเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์และในที่สุดก็จัดสรรงบประมาณเป็นเงินทุน ดังนั้น การวางแผนระยะยาวในฐานะที่เป็นวิธีการกำหนดกลยุทธ์ปรากฏการณ์นี้หายไป เมื่อมันไม่สามารถพยากรณ์แนวโน้มที่จะเกิดขึ้นในอนาคตได้ชัดนัก                        ดังนั้น แผนกลยุทธ์จึงเข้ามาแทนที่แผนระยะยาว ซึ่งคล้องรวมการเปลี่ยนแปลงที่ยอมรับว่าเป็นไปได้ในด้านแนวโน้มต่าง ๆ และแผนระยะยาวไม่อยู่บนพื้นฐานของความคิดที่ว่าความเติบโตที่อาจแน่ใจได้                        ทุกวันนี้ การวางแผนกลยุทธ์เป็นเทคนิคที่ช่วยผู้นำหรือผู้บริหารที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมที่สับสน และมีสิ่งท้าทายมากมายเผชิญหน้าองค์การอยู่ วรรณกรรมทางธุรกิจใช้คำหลากหลาย เช่น การบริหารกลยุทธ์ การวางแผนกลยุทธ์และความคิดทางกลยุทธ์ แต่หลักการก็คือ เป็นกระบวนการที่สมาชิกในองค์การสร้างวิสัยทัศน์เข้ามา (ภาพอนาคตขององค์กร) แล้วสร้างวิธีการที่จำเป็นขึ้นมาเพื่อให้บรรลุผลในภาพอนาคตนั้น                         การวางแผนกลยุทธ์เป็นโมเดลที่มีประโยชน์ วิธีการนี้เราต้องกำกับดูแลความก้าวหน้าและปรับให้เข้ากับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง ดังสรุปในตารางต่อไปนี้

ความแตกต่างระหว่างแผนระยะยาวกับแผนกลยุทธ์
แผนระยะยาว	แผนกลยุทธ์
1.      คิดในระบบปิดซึ่งมีเหตุผลชัดเจนเป็นแผนระยะ 3-5 ปี ที่สร้างขึ้น  2.      การวางแผนเป็นหน้าที่ที่แยกส่วน 3.      จุดเน้นมุ่งที่แผนสุดท้าย เป้าหมายและวัตถุประสงค์องค์การในอนาคตระยะ 3-5 ปี4.      ส่วนสำคัญคือการวิเคราะห์สิ่งแวดล้อมภายใน 5.      การตัดสินใจในเรื่องอนาคตบนพื้นฐานข้อมูลในปัจจุบัน	1.      คิดในระบบเปิดซึ่งองค์การเป็นพลวัตรและมีการเปลี่ยนแปลงแน่นอน ในขณะที่มีข้อมูลจากปัจจัยสิ่งแวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลง2.      การวางแผนเป็นการคล้องรวมของการดำเนินการขององค์การ3.      จุดเน้นที่กระบวนการ 4.      ใช้การวิเคราะห์สภาวะแวดล้อมภายในและสภาพแวดล้อมภายนอกเพื่อการสร้างวิสัยทัศน์ร่วม5.      แนวโน้มในอนาคตมาตัดสินใจในปัจจุบัน