งานคลินิกสุขภาพเท้าในผู้ป่วยเบาหวาน
คลินิกเบาหวานโรงพยาบาลวิเชียรบุรี
จังหวัดเพชรบูรณ์
ความเป็นมา
โรงพยาบาลวิเชียรบุรี
จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นโรงพยาบาลชุมชนขนาด 150 เตียง
ได้ดำเนินงานตามนโยบายกระทรวงสาธารณสุขในด้านการรักษา ส่งเสริม
ป้องกันฟื้นฟู ให้กับประชาชนในเขตรับผิดชอบ มีผู้ป่วยเบาหวานประมาณ
2,000 คน คลินิกเบาหวานเกิดขึ้นเมื่อใดไม่แน่นอน
แต่คนไข้เบาหวานที่มารับบริการในแต่ละนัดประมาณ 200 คนต่อครั้ง
ไม่มีคัดกรองภาวะแทรกซ้อน ถ้าพบผิดปกติจึงส่งพบแพทย์ จนกระทั่ง
เมื่อปี พ.ศ.2546 ได้พัฒนาคลินิกเบาหวานขึ้น โดย พญ.นิภาพร
อรุณวรากรณ์ได้จัดตั้งทีมเบาหวานเป็นสหวิชาชีพและเริ่มศึกษาดูงานคลินิกเบาหวานที่โรงพยาบาลเทพธารินเป็นเวลา
1 วัน โดยมีโอกาสศึกษาดูงานที่คลินิกเท้าเพียงระยะเวลาสั้นๆ
จากนั้นได้ปรับปรุงคลินิกเบาหวานเป็น one stop service
โดยให้มีมุมตรวจเท้าเพิ่มขึ้น
พบว่าผู้ป่วยเบาหวานที่มีแผลที่เท้าเป็นจำนวนมากบางครั้งพบช้าไปจนต้องส่งให้แพทย์ศัลยกรรมเพื่อตัดเท้าค่อนข้างมาก
แต่เมื่อจัดตั้งมุมตรวจเท้าขึ้นนั้น
ในผู้ป่วยที่ยังไม่พบผิดปกติก็สามารถป้องกันการเกิดแผลที่เท้าได้เป็นอย่างดี
ทำให้ลดภาวะเสี่ยงที่อาจต้องตัดเท้าลงได้
แต่ในมุมตรวจเท้านั้นมิได้มีการตรวจด้วยเครื่องมือใดๆ
เป็นเพียงตรวจด้วยตาเปล่าและให้คำแนะนำไปตามที่มองเห็นและจากที่ไปศึกษาดูงานมาที่
รพ.เทพธารินนั้น
ยังขาดความรู้ความชำนาญในการตรวจเท้าและการทำแผลที่เท้าอีกมาก
ดังนั้นทาง
รพ.วิเชียรบุรีจึงได้พยายามแลกเปลี่ยนเรียนรู้คลินิกเท้ากับ
รพ.พุทธชินราช ในวันที่ 14 ธันวาคม 2548 ที่ผ่านมา
โดยได้เดินทางไปคลินิกเบาหวาน กลุ่มงานเวชศาสตร์ครอบครัว
ศูนย์สุขภาพชุมชนเมือง รพ.พุทธชินราช จ.พิษณุโลก
และได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้การดูแลเท้ากับทีมเบาหวานของ รพ.พุทธชินราช
ในครั้งนั้น
รพ.วิเชียรบุรีประทับใจในการต้อนรับและมิตรภาพอันอบอุ่นที่ได้รับจากทีมเบาหวานของพุทธชินราชมาก
เหมือนว่าเรากำลังกลับมาบ้านเก่าที่จากไปนาน
เนื่องจากว่าจนท.ในทีมหลายท่านจบการศึกษาที่นั้น
และที่ประทับใจสุดๆคือ
รพ.พุทธชินราชเต็มใจและเต็มที่ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทำให้
รพ.ชุมชนเล็กๆอย่างวิเชียรบุรีใจพองโต
มีพลังและเต็มที่ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในครั้งนั้น
กลับมารพ.วิเชียรบุรีได้เริ่มนำการตรวจเท้าโดยใช้ monofilament
มาใช้ในคลินิกเบาหวาน
และเริ่มปรับปรุงรูปแบบคลินิกใหม่โดยเพิ่มมุมต่างๆมากขึ้น
และในช่วงต่อไป รพ.วิเชียรบุรี จะจัดแคมป์เบาหวานในวันที่ 2-3 กพ.49
โดยดึงชุมชน PCU สอ. เข้าร่วมกิจกรรมในครั้งนี้ด้วย
แต่ทั้งนี้และทั้งนั้น รพ.วิเชียรบุรี
ก็ยังขาดประสบการณ์ในตรวจเท้าและการทำแผลผู้ป่วยเบาหวานที่สมบูรณ์
จึงได้พยายามเรียนรู้ต่อไป
โดยขอศึกษาการตรวจและการดูแลเท้าผู้ป่วยเบาหวานจาก รพ.เทพธาริน
และได้รับคำตอบจาก อ.ดร.วัลลา ว่ายินดีรับรพ .วิเชียรบุรี
ร่วมฝึกงานการดูแลเท้ากับ รพ.พุทธชินราช นับว่าเป็นโอกาสดียิ่ง ของ
รพ.วิเชียรบุรี และให้โควตาเรา 1 คน ดังนั้น
รพ.วิเชียรบุรีจึงขอส่ง
1.นายวสิน นงนาคพเนาว์
พยาบาลวิชาชีพ 5
-พยาบาลศาสตร์บัณฑิต ม.นเรศวร
จ.พิษณุโลก ปี 2543
-ประกาศนียบัตรพยาบาลเฉพาะทางอุบัติเหตุและฉุกเฉิน
หลักสูตร
4 เดือน รพ. รามาธิบดี ปี 2547
-ประสบการณ์การทำงานแผนกอุบัติเหตุและฉุกเฉิน
5 ปี
-ประสบการณ์ในคลินิกเบาหวานคือตรวจเท้าผู้ป่วยเบาหวาน
ทำแผลผู้ป่วย
2 ปี ส่วนสำคัญที่โรงพยาบาลวิเชียรบุรี
ขอเรียนรู้จากโรงพยาบาลเทพธารินคือ
1.
รูปแบบการจัดบริการคลินิกสุขภาพเท้าในผู้ป่วยเบาหวาน
2. ทักษะการตรวจคัดกรองและประเมินเท้าที่ถูกต้อง เช่น
การวัด ABI การทดสอบความรู้สึกที่เท้า การจับชีพจรที่เท้า
การวัดอุณหภูมิที่ผิวหนังเท้า การตรวจหาตาปลา เป็นต้น
3. ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับ neuropathic ulcer
4.
การดูแลผู้ป่วยที่มีปัญหาสุขภาพเท้าตามระดับความเสี่ยง
5. ทักษะการดูแลเท้าเพื่อป้องกันการเกิดแผล
และทักษะการดูแลแผลต่างๆ เพื่อป้องกันการถูกตัดเท้าและขา
6.
ทักษะการขูดและตัดหนังหนาและตาปลาในผู้ป่วยเบาหวาน
เทคนิคการทำแผลใหม่ๆ
7.
ประสบการณ์การสอนให้ผู้ป่วยดูแลสุขภาพเท้าและแผลที่เท้าด้วยตนเอง