สมเด็จพระราชชนนี สมเด็จผู้ทรงใฝ่ศึกษา

สมเด็จพระราชชนนี สมเด็จผู้ทรงใฝ่ศึกษา

ครั้งที่สมเด็จพระราชชนนียังทรงประทับ ณ พระตำหนักวิลล่าวัฒนา เมืองโลซานน์ ประเทศสวิสเซอร์แลนด์ เมื่อทรงว่างจากพระราชภารกิจในการถวายอภิบาลพระโอรสธิดาซึ่งยังทรงพระเยาว์ สมเด็จพระบรมราชชนนีเสด็จไปทรงศึกษาที่มหาวิทยาลัยโลซานน์แบบไม่นับหน่วยกิต เสด็จไปทรงฟังบรรยายวิชาที่โปรดเป็นชั่วโมงๆ ทรงสนพระราชหฤทัยวิชาปรัชญาและวรรณคดี ต่อมาทรงศึกษาหลายวิชาเพิ่มขึ้น ค่าลงทะเบียนแบบไม่นับหน่วยกิตแพง จึงทรงลงทะเบียนสมัครเป็นนักศึกษา เพื่อทรงประหยัด ทรงเริ่มศึกษาในมหาวิทยาลัยโลซานน์ก่อน พ.ศ.๒๔๘๕ ก่อนพระธิดาจะทรงเข้าศึกษา ณ มหาวิทยาลัยดังกล่าวเสียอีก

สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา ทรงอธิบายวิธีการศึกษาระดับอุดมศึกษาในประเทศสวิสเซอร์แลนด์ขณะนั้นว่า มีการเรียนเป็น ๒ แบบ แบบแรก คือเรียนแบบเก็บหน่วยกิต (credit) ผู้สนใจสมัครเป็นนักศึกษาต้องเสียค่าลงทะเบียน ค่าบำรุงห้องสมุด ค่าบำรุงสโมสรนักศึกษา เป็นต้น ส่วนอีกประเภทเป็นการเรียนแบบไม่นับหน่วยกิต (audit) ผู้ที่สนใจใฝ่หาความรู้เฉพาะวิชาอาจเลือกเรียนวิชาใดวิชาหนึ่งก็ได้ ไม่ต้องลงทะเบียนเป็นนักศึกษา แต่ต้องเสียค่าลงทะเบียนชุดวิชานั้นๆ แพงกว่านักศึกษาทั่วไปเกือบเท่าตัว ไม่มีการบังคับให้แต่งเครื่องแบบ และไม่จำกัดอายุ ถือว่านักศึกษาทุกคนเป็นผู้ใหญ่แล้ว

การเรียนในมหาวิทยาลัยที่สวิสเซอร์แลนด์ ตอนต้นภาคการศึกษา นักศึกษาจะต้องนำสมุดไปให้อาจารย์ผู้สอนลงนามว่าเข้าเรียน และเมื่อปลายภาคก็นำไปให้อาจารย์ลงนามอีกครั้งว่าว่าได้เข้าฟังการบรรยายจนครบหลักสูตร ไม่มีการบังคับว่านักศึกษาต้องสอบไล่เมื่อใด ก็ไปแจ้งกับสำนักเลขานุการเพื่อขอสอบ เมื่อสอบไล่จนครบหลักสูตรแล้วจึงจะได้รับปริญญา ถ้าไม่สอบไล่ก็ไม่ได้รับปริญญา แต่ก็ไม่ถือว่ามีความผิดแต่อย่างใด

สมเด็จพระบรมราชชนนีเสด็จไปทรงฟังการบรรยายวิชาต่างๆ ทรงทำการบ้านส่งพระอาจารย์ แต่ไม่เคยทรงสอบเลย ทรงเรียนด้วยพระราชหฤทัยใฝ่รู้ “เป็นงานอดิเรกอย่างหนึ่ง”

ที่มา : พระมามลายโศกหล้า เหลือสุข