รู้หน้ารู้ใจ

หนึ่งโรงเรียนหนึ่งนวัตกรรม

ชื่อนวัตกรรม    รู้หน้า รู้ใจ

โรงเรียนบ้านชุมทอง   อำเภอคลองหาด  จังหวัดสระแก้ว*****************************************************************
ชื่อ – สกุล ผู้พัฒนานวัตกรรม นางสุมนฉัตร์   สีมาคูณ    ตำแหน่ง ครู                โทรศัพท์ 086-1430540  โทรศัพท์  037-260-456 (โรงเรียน) สภาพปัญหาก่อนการพัฒนาตามพระราชบัญญัติการศึกษา พุทธศักราช 2542 ได้กำหนดความมุ่งหมาย และหลักการจัดการศึกษาต้องเป็นไปเพื่อพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกายและจิตใจ สติปัญญา ความรู้ และคุณธรรม มีจริยธรรมและคุณธรรมในการดำรงชีวิต สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข (มาตรา 6) และแนวการจัดการศึกษายังให้ความสำคัญแก่ผู้เรียนทุกคน โดยยึดหลักว่าทุกคนมีความสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้ และถือว่าผู้เรียนมีความสำคัญที่สุด ต้องส่งเสริมให้ผู้เรียนพัฒนาตามธรรมชาติและเต็มตามศักยภาพ (มาตรา 22) ในการจัดการศึกษาต้องเน้นความสำคัญ ทั้งความรู้ คุณธรรม กระบวนการเรียนรู้ และบูรณาการตามความเหมาะสมของแต่ละระดับการศึกษาซึ่ง เรื่องหนึ่งที่กำหนดให้ดำเนินการคือเรื่องความรู้และทักษะในการประกอบอาชีพและการดำรงชีวิตอย่างมีความสุข ทั้งนี้การจัดกระบวนการเรียนรู้ให้คำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล ให้ผู้เรียนประยุกต์ความรู้มาใช้เพื่อป้องกัน และแก้ไขปัญหา ให้รู้จักคิดเป็น ทำเป็น รวมทั้งปลูกฝัง คุณธรรม ค่านิยมที่ดีงาม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ไว้ในทุกวิชาอีกทั้งยังมีการประสานความร่วมมือกับบิดามารดา ผู้ปกครอง และบุคคลใน ชุมชนทุกฝ่าย เพื่อร่วมกันพัฒนาผู้เรียนตามศักยภาพ ดังนั้น ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนจึงเป็นระบบที่สามารถดำเนินการเพื่อรับการประกันคุณภาพได้ซึ่งครอบคลุมทั้งด้านปัจจัย ด้านผลผลิต และด้านกระบวนการสภาพทั่วไปของโรงเรียนบ้านชุมทอง  นักเรียนบางส่วนมีปัญหาด้านพฤติกรรม อันเนื่องมาจากค่านิยมที่ไม่ถูกต้อง และส่วนหนึ่งถูกผู้ปกครองปล่อยภาระการดูแลให้กับปู่ย่า ตายาย และญาติ ๆ ส่งผลให้นักเรียนมีความเบี่ยงเบนพฤติกรรมเช่น  การคบเพื่อนต่างเพศฉันท์ชู้สาวก่อนวัยอันควร  การลักขโมย เจ้าอารมณ์ เก็บตัว เฉื่อยชา ขาดความรับผิดชอบ ขาดเรียนบ่อย และมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำ  หากปล่อยให้พฤติกรรมดังกล่าวเกิดขึ้นกับตัวนักเรียน ซึ่งเป็นเยาวชนของชาติ โดยไม่มีการป้องกันแก้ไขช่วยเหลือแล้ว  แนวโน้มอาจนำไปสู่การเกิดปัญหาทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม ซึ่งจะมีผลกระทบต่อคุณภาพของนักเรียนในทุกๆ ด้าน เช่นด้านการเรียน   ด้านการปรับตัวในครอบครัว ในโรงเรียนและการใช้ชีวิตต่อไปในอนาคตได้ หากปัญหาดังกล่าวไม่ได้รับการแก้ไขอย่างถูกต้องแล้ว ย่อมส่งผลเสียต่อการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของประเทศ  โดยเฉพาะอย่างยิ่งนักเรียนกลุ่มที่มีปัญหา ซึ่งจะต้องสูญเสียโอกาสในการพัฒนาตนเอง เพื่อการดำรงชีวิตอย่างมีความสุขในสังคม กลายเป็นกำลังคนที่ด้อยคุณภาพของประเทศ  ก่อปัญหาและเป็นภาระให้แก่สังคมและประเทศชาติต่อไปแนวทางในการแก้ปัญหาและพัฒนาคุณภาพของนักเรียนที่ทางโรงเรียนบ้านชุมทองดำเนินการช่วยเหลือและสามารถแก้ไขปัญหาต่าง ๆได้  โดยการนำระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ซึ่งทางสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาสระแก้วเขต 1  ได้จัดการอบรมและประเมินผลงานการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ปีการศึกษา 2549 ได้จัดทำเอกสารคู่มือ ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ที่ทางกระทรวงศึกษาธิการและกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข เพื่อให้โรงเรียนได้นำไปพัฒนาใช้ในโรงเรียนและพัฒนาระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างเป็นระบบ  ซึ่งโรงเรียนบ้านชุมทอง ได้นำระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน มาใช้ โดยได้รับความร่วมมือของครู  นักเรียน ผู้ปกครอง ชุมชน  โดยทางโรงเรียนได้จัดกิจกรรมต่าง ๆ เช่น กิจกรรมการเยี่ยมบ้าน กิจกรรมการเข้าค่ายคุณธรรม จริยธรรม กิจกรรมการโฮมรูม กิจกรรมประชุมผู้ปกครองนักเรียนก่อนเปิดเรียน ก่อนปิดภาคเรียน    ซึ่งจากการพัฒนาระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนแบบมีส่วนร่วมดังกล่าว ซึ่งส่งผลทำให้คุณภาพการจัดการศึกษาของโรงเรียนบ้านชุมทอง ในภาพรวมของโรงเรียนดีขึ้นในทุก ๆ ด้าน  การออกแบบนวัตกรรมเพื่อการพัฒนากระบวนการดำเนินงานตามระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน โดยครูที่ปรึกษา เป็นบุคลากรหลักในการปฏิบัติงานมีองค์ประกอบสำคัญ 5 ประการคือ

1.   การรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล
2.   การคัดกรองนักเรียน
3.   การส่งเสริมนักเรียน
4.   การป้องกันและแก้ไขปัญหา
5.   การส่งต่อ

     

ขั้นตอนการดำเนินงานพัฒนา

1.    ขั้นเตรียมการ1.1    จัดทำโครงการ
1.2     แต่งตั้งคณะกรรมการ
1.3     เตรียมแบบประเมินต่าง ๆ   เช่น แบบประเมินความฉลาดทางอารมณ์ แบบประเมินพฤติกรรมเด็ก   แบบบันทึกการจัดกิจกรรมโฮมรูม แบบบันทึกการให้คำปรึกษาเบื้องต้น แบบศึกษาเด็กรายบุคคล  แบบการคัดกรองนักเรียน แบบเยี่ยมบ้าน แบบบันทึกการติดต่อกับผู้ปกครอง แบบการส่งต่อนักเรียน ฯลฯ       1.4     เตรียมบุคลากรประกอบด้วยบุคลากร 3 ฝ่าย ได้แก่
                   -   ทีมนำ คือ หัวหน้างานฝ่ายปกครอง  หัวหน้าโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน หัวหน้างานแนะแนว
                    -   ทีมประสาน คือ หัวหน้างานอนามัยโรงเรียน  ครูวิชาการ  หัวหน้าโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน
                    -   ทีมทำ คือ   ครูประจำชั้นทุกชั้น ผลงานที่เกิดจากการดำเนินงาน          ผลงานที่เกิดจากการดำเนินงาน  แบ่งออกเป็น  3  ด้าน  คือ1.    ด้านผู้เรียน2.    ด้านครู3.    ด้านสถานศึกษาด้านผู้เรียนนักเรียนได้รับการดูแลช่วยเหลืออย่างทั่วถึงและตรงตามสภาพปัญหาที่แท้จริง การเยี่ยมบ้านนักเรียน  โดยใช้วิธีการสังเกต  การสัมภาษณ์นักเรียน ผู้ปกครองและเพื่อนบ้าน ทำให้ทราบสาเหตุ  ปัญหาและเกิดสัมพันธภาพระหว่างครูกับนักเรียนเป็นไปด้วยดีและอบอุ่น นักเรียนรู้จักตนเอง และควบคุมตนเองได้  นักเรียนมีการพัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ ซึ่งส่งผลให้นักเรียนเป็นบุคคลที่มีความสามารถทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สติปัญญา มีคุณธรรม จริยธรรม และมีวิถีชีวิตที่เป็นสุขตามที่สังคมมุ่งหวัง  โดยผ่านการดำเนินการด้วยการส่งเสริม สนับสนุนนักเรียน  การป้องกันและการช่วยเหลือแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ด้านครู          ครูมีความตระหนักในความสำคัญของระบบการดูแล ช่วยเหลือนักเรียน มีทัศนคติที่ดีต่อนักเรียนและมีความสุขที่จะพัฒนานักเรียนในทุกด้าน ซึ่งเป็นแนวทางในการจัดทำหลักสูตรสถานศึกษา และเป็นแนวทางในการจัดการเรียนการสอน เพื่อให้สอดคล้องกับผู้เรียน ครูที่ปรึกษาเป็นหลักสำคัญ ในการดำเนินการต่าง ๆ เพื่อการดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างใกล้ชิด ด้วยความรักความเมตตาที่มีต่อศิษย์ และความภาคภูมิใจ ในบทบาทที่มีส่วนสำคัญ ต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของนักเรียนให้งอกงามเป็นบุคคลที่มีคุณค่าของสังคม ซึ่งทำให้ครูเกิดความภาคภูมิใจมีความตระหนักในความสำคัญของระบบการดูแล ช่วยเหลือนักเรียน มีทัศนคติที่ดีต่อนักเรียนและมีความสุขที่จะพัฒนานักเรียนในทุกด้าน ด้านสถานศึกษาโรงเรียนมีการจัดระบบการเรียนการสอนที่เน้นการดูแลนักเรียนในองค์รวม เพื่อการพัฒนานักเรียนให้เป็นบุคคลที่ประพฤติดี มีความรู้อยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุขซึ่ง เป็นแนวทางกิจกรรมการสร้างความเข้มแข็งของสถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา  ซึ่งส่งผลให้โรงเรียนได้รับการยอมรับจากบุคคลภายนอก  สรุปผลการพัฒนานวัตกรรม1.    นักเรียนได้รับการแก้ไขปัญหา ตามสภาพปัญหาของแต่ละบุคคล2.    นักเรียนมีความรู้ มีคุณธรรม จริยธรรม และสามารถดำเนินชีวิตในสังคมได้อย่าง มีความสุข3.    มีเครือข่ายความร่วมมือในการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของครู ผู้ปกครอง นักเรียน และชุมชน4.    การจัดระบบการเรียนการสอนในปัจจุบัน ควรเน้นการดูแลนักเรียนในองค์รวม เพื่อการพัฒนานักเรียนให้เป็นบุคคลที่ประพฤติดี มีความรู้ อยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข5.    เป็นแนวทางกิจกรรมการสร้างความเข้มแข็งของสถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา ด้วยการใช้เครือข่ายและการมีส่วนร่วมในการพัฒนา

   การขยายผลและการพัฒนานวัตกรรม1.    เป็นแนวทางในการสร้างความตระหนักในการดูแลนักเรียนแก่ผู้ปกครองและครู2.     เป็นกิจกรรมที่สร้างความเข้าใจระหว่างผู้ปกครอง นักเรียน และครู3.    เป็นวิธีการสร้างความร่วมมือในการทำกิจกรรมศิษย์และลูก  ระหว่างผู้ปกครองและครู4.    การดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่ดีเกิดจาก ความตระหนัก ความเข้าใจ และความร่วมมือที่ดีต่อกันระหว่างผู้ปกครองนักเรียน คุณครู และตัวนักเรียนเอง

                      

แผนภูมิการบริหารงาน โครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน

ทีมนำ

นางสุรีย์ ศักดิ์คันธภิญโญ

หัวหน้างานแนะแนว

นางสุมนฉัตร์  สีมาคูณหัวหน้าโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน

นายสมพงษ์ ศักดิ์คันธภิญโญหัวหน้างานฝ่ายปกครอง

นายสหัส   นุ่มนวล 

                                                

ทีมประสาน

นางสุมนฉัตร์ สีมาคูณหัวหน้าโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน

นางละม้าย  เสนตาหัวหน้างานอนามัยโรงเรียน

นางสุรีย์  ศักดิ์คันธภิญโญ

[ครูสระแก้ว]

เป็นความรู้ที่แปลกใหม่ดี