การเรียนรู้ของเด็กเล็ก

 

มี นศ. ปริญญาเอก ด้านการศึกษา ขอสัมภาษณ์เชิงลึก สำหรับทำวิทยานิพนธ์ เรื่องเกี่ยวกับเด็กเล็ก และการเรียนรู้ภายใน ที่จริงๆ แล้วผมไม่มีความรู้อย่างจริงจัง    แต่ก็ได้รับปากไปแล้วว่าจะให้สัมภาษณ์ ๓๐ นาที ทางซูม   

นศ. ผู้สัมภาษณ์ เป็นผู้ใหญ่อายุน่าจะระหว่าง ๔๐ - ๕๐ ปี   เป็นเจ้าของโรงเรียนอนุบาล    และส่งคำถามมาอย่างดี    อ่านแล้วผมนึกถึงหนังสือ พลังแห่งวัยเยาว์   ที่อ่านต้นฉบับใน Gotoknow ได้ที่ (๑)    และหนังสือ บันทึกคุณแม่นักอ่านนิทาน 

ตอนสัมภาษณ์ คุยกันสนุกสนาน  ในเรื่องพัฒนาการด้านในของเด็ก   ที่ผมเสนอ (ไม่ทราบว่าเสนอถูกหรือผิด) ว่า ไม่ได้พัฒนาแยกจากการพัฒนาด้านกายภาพหรือด้านนอก    คือจริงๆ แล้วผมคิดว่าเป็นการพัฒนาแบบบูรณาการ จากการตีความหรือสะท้อนคิดจากประสบการณ์ตรงของเด็ก    ที่ผู้ใหญ่ต้องไม่มุ่งทำ direct teaching   แต่หาทาง dialogue กับเด็ก ให้เด็กสะท้อนคิดใส่ตัวเอง   โดยครูเด็กเล็กและพ่อแม่ต้องฝึกคุยกับเด็กด้วยภาษาของเด็ก   ตามระดับพัฒนาการของเด็ก    คือต้องเอาเด็กเป็นฐาน   ไม่ใช่เอาผู้ใหญ่เป็นฐาน   

ที่สำคัญ ต้องใช้จิตวิทยาเชิงบวก    ไม่เน้นวินัย แต่เน้นความสัมพันธ์  หนุนด้วยการสะท้อนคิดตามวัย   เพื่อสร้าง empathy และพัฒนาการสู่ตัวตน ด้วย Chickering’s Seven Vectors of Identity Development    เพื่อหนุนให้เด็กค่อยๆ พัฒนาอัตลักษณ์ของตนเองขึ้น   และเคารพหรือให้คุณค่าต่ออัตลักษณ์ของเพื่อนด้วย    ทั้งหมดนั้น ผู้ใหญ่หนุนด้วยการเสวนา เน้นตั้งคำถามในระดับเด็ก   ไม่ใช่คำถามระดับผู้ใหญ่   เพื่อให้เด็กพัฒนา VASK ใส่ตัว

โดยคำนึงถึงความรู้ด้านประสาทวิทยาศาสตร์    ที่การเรียนรู้คือการกระตุ้นความเจริญเติบโต และการเชื่อมโยงใยประสาทในสมองและระบบประสาท     

ที่สนุกคือ ครูทั้สอง ตั้งคำถามเก่ง   เพราะอยู่กับเด็กและพ่อแม่เด็กจริงๆ   ต่างจากผมที่ให้ความเห็นแบบเดาๆ เอาจากการอ่านและสังเกต    ฟังแล้วผมคิดว่า ข้อท้าทายอยู่ที่ความคาดหวังของพ่อแม่ด้วย 

ผมเสนอว่า โรงเรียนต้องไม่เพียงเอาใจใส่ตอนที่เด็กมาโรงเรียน    ต้องเอาใจใส่การเรียนรู้และพัฒนาของเด็ก ซึ่งเกิดตลอดเวลา ในทุกที่   โรงเรียนจึงควรมีวิธีสร้างความร่วมมือกับครอบครัว และชุมชน ในการสร้างระบบนิเวศเพื่อการเรียนรู้ด้านดีของเด็ก   

ต้องไม่ลืมว่า ระบบนิเวศมีสองด้าน คือด้านบวก กับด้านลบ   ต้องช่วยกันปกป้องเด็กจากระบบนิเวศที่ทำลายเด็ก

วิจารณ์ พานิช

๑๖ เม.ย. ๖๗