๒๒. เพาะเลี้ยงแหนแดง..ไม่ยากอย่างที่คิด

ผมเฝ้าสังเกตมาหลายเดือน พบว่าแหนแดงในกาละมังที่วางข้างห้องน้ำ ให้ผลผลิตที่รวดเร็วและสวยงาม แตกหน่อต่อลำตัวและใบซ้อนกันอย่างขยันขันแข็ง เก็บเกี่ยวแทบไม่ทัน

กิจกรรมซ้อมเกษียณของผม ไม่มีอะไรมาก นอกจากปลูกผัก เลี้ยงไก่ เลี้ยงปลาและเพาะเลี้ยงแหนแดง ตั้งใจว่าเมื่อเกษียนแล้วจะใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์เพียงแค่นี้เท่านั้น

ทำไปทำมา การฝึกซ้อมเริ่มเรรวน อันเนื่องมาจากเรี่ยวแรงและเวลา ตลอดจนปัจจัยแวดล้อมนานา ที่พอจะนึกได้แล้วเอามาเป็นข้ออ้าง เพื่อจะยกโทษให้ตัวเอง

แต่มีอยู่หนึ่งอย่างที่ไปได้ดี ถึงขนาดต้องนึกถึงคำพูดของท่านสุนทรภู่ที่ว่า “มีความรู้รู้กระจ่างแต่อย่างเดียว แต่ให้เชี่ยวชาญเถิดจักเกิดผล” จะอะไรเสียอีก ถ้าไม่ใช่..แหนแดง

ทดลองเลี้ยงมาเกือบปี มีผิดพลาดอยู่สองครั้ง พอถึงครั้งที่สามก็ผ่านฉลุย แบบว่าฉุดไม่อยู่เสียแล้ว ต้องขยับขยายกำลังการผลิต เริ่มจาก ๕ กาละมัง จนถึงวันนี้ปาเข้าไป ๒๐ กาละมัง

สายพันธุ์แหนแดงที่เลือกใช้ ก็ไม่ใช่ธรรมดา เป็นพันธุ์ที่กรมวิชาการเกษตรยอมรับว่าได้มาตรฐาน เรียกขานกันทางวิชาการว่า...อะซอลล่า ไมโครฟิลล่า (Azolla microphylla)

การได้มาก็ไม่ต้องลงทุน แต่ลงแรงนิดหน่อย โดยไปขอมาจากศูนย์เพาะเลี้ยงแหนแดงอยู่ที่ อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี และไปขอเพิ่มเติมจากบ้านสวน ดร.รฐา อำเภอเมืองนครปฐม

ก่อนที่จะขอสายพันธุ์เขามา ผมเคยเพาะเลี้ยงแหนแดงแบบบ้านๆ มีชื่อฝรั่งว่า อะซอลล่า พินนาต้า (Azolla pinnata) แต่ไปไม่รอด เสียดายเวลาอยู่เหมือนกัน

่ คิดอีกทีก็ช่างมันเถอะ เพราะเท่าที่ศึกษาและหาประสบการณ์ พันธุ์แหนแดงแบบบ้านๆหรือดั้งเดิมนั้น ให้คุณค่าที่ไม่ดีนักและที่สำคัญคือ ไม่สวยงามเหมือนแหนแดงที่เพาะเลี้ยงอยู่ทุกวันนี้

ผมเพาะเลี้ยงอยู่ในโคกหนองนา แบ่งเป็น ๒ ส่วน ส่วนหนึ่งอยู่ในกระโจม มีผ้ายางคลุม มีแสงแดดส่องรำไร ให้ผลผลิตค่อนข้างดี อีกส่วนหนึ่งผมเพาะเลี้ยงอยู่ข้างห้องน้ำ

แหนแดง..ข้างห้องน้ำ ไม่มีอะไรคลุมเลย เจอแสงแดดเต็มๆ ตั้งแต่ตอนสายๆเป็นต้นไป จากนั้นตั้งแต่ตอนเที่ยงไปจนถึงเย็นค่ำแดดร่มลมตก แหนแดงก็จะสงบเย็นเป็นสุขตลอด

ทุกวันนี้...การเพาะเลี้ยงแหนแดง จึงต้องลืมคำว่ายากไปได้เลย เริ่มจากสารตั้งต้นที่จะขาดไม่ได้ก็คือดินผสมมูลวัว ใส่กาละมัง ๒ กำมือ ใส่น้ำ(คลอง)ครึ่งกาละมัง จากนั้นก็ใส่สายพันธุ์แหนแดงลงไปพอประมาณ ไม่ต้องใส่เยอะเกิน เดี๋ยวมันจะแน่น พาให้หายใจไม่ออก สุดท้ายจะลืมใส่ไม่ได้เลย คือ ใส่ใจลงไปด้วย

ผมคิดว่า การที่แหนแดงเจริญเติบโตดี อาจเป็นเพราะผมคอยเติมน้ำลงไป ไม่รอให้เหือดแห้ง และเวลาจอกแหนแน่นกาละมังผมก็จะตักออก นำไปให้ไก่และปลา กินแทนหัวอาหาร ทำให้ประหยัดต้นทุนไปได้เยอะ

เขาบอกว่า..แหนแดงมีโปรตีนสูง จะทำให้ไก่และปลาโตเร็วและแข็งแรง ผมพิสูจน์แล้วและยอมรับว่าเป็นความจริง ส่วนราคาแหนแดงในปัจจุบันก็เริ่มจะสูงขึ้นเรื่อยๆ สร้างรายได้แก่เกษตรกรมือใหม่มาแล้ว ถือเป็นอาชีพเสริมที่น่าสนใจมิใช่น้อยเลย

ผมพอจะมองเห็นภาพสีเขียวสดใสอยู่ภายในใจ...เอาเป็นว่า...หลังเกษียณก็แล้วกัน ค่อยมุ่งมั่นและจริงจัง ให้มั่นคงและยั่งยืนมากกว่านี้

ชยันต์ เพชรศรีจันทร์

๑๖ มีนาคม ๒๕๖๖