๒๔๗. ปลูกความคิด..ชีวิตแบบพอเพียง

              คำว่า “เศรษฐกิจพอเพียง” ในระดับที่เลี้ยงตัวเองได้ จะต้องตั้งอยู่บนพื้นฐานของความประหยัดและลดค่าใช้จ่าย เรียกว่า “เศรษฐกิจพอเพียงแบบพื้นฐาน”

            แต่เราและครอบครัว ตลอดจนองค์กร ต้องการพัฒนาไปสู่ “เศรษฐกิจพอเพียงแบบก้าวหน้า” ต้องเริ่มต้นจากหลักของการพึ่งตนเอง เปลี่ยนจากการอาศัยผู้อื่นตลอดเวลา หันมาพัฒนาตนเองให้มีความเข้มแข็ง เป็นอิสระ แล้วค่อยๆพัฒนาเป็นการแลกเปลี่ยน รวมกลุ่มช่วยเหลือ นำไปสู่การพึ่งพิง สงเคราะห์เกื้อกูล ร่วมมือกัน

            สู่เส้นทางที่จะพาไปให้ถึง “จุดหมายที่แท้จริงของเศรษฐกิจพอเพียง คือ การสร้างความสมดุลที่พร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลง และการก้าวทันต่อโลกยุคโลกาภิวัตน์ นั่นเอง

            การพัฒนาตนเอง ในเส้นทางสู่จุดหมายดังกล่าว..ในระหว่างทางเราควรปลูกความคิด เรียนรู้และใช้ชีวิตแบบพอเพียงอย่างไร?  ผมใคร่แนะนำ ให้รู้จักถ้อยคำต่อไปนี้....

            รู้ใช้ รู้ค่า...ทรัพยากรมีจำกัด ร่วมใช้อย่างประหยัดและคุ้มประโยชน์ ผมจะสอนให้นักเรียน ประหยัดน้ำและไฟฟ้าอยู่เสมอ

            ใช้ต่อ ก่อค่า...เพิ่มคุณค่าให้ของเหลือทิ้ง หลากหลายสิ่งล้วนก่อให้เกิดประโยชน์ อย่างเช่นขวดน้ำ เมื่อใช้แล้ว นักเรียนจะนำไปใส่น้ำหมักชีวภาพ

            ยิ่งให้ ยิ่งสุข...เอื้อเฟื้อแบ่งปัน สร้างสุขทั้งผู้ให้ อิ่มใจทั้งผู้รับ ๒ สัปดาห์มาแล้ว ที่เด็กนักเรียนทุกคน ได้รับไข่ไก่ ไปรับประทานที่บ้าน

            รู้คิด ผลิตใช้...สร้างพลังงาน ด้วยพลังคน ลดการใช้พลังงานโลก อย่างเช่นแก๊สชีวภาพ ที่เทศบาลมาติดตั้งให้โรงเรียน นักเรียนใส่เศษอาหารทุกวัน ได้ใช้แก๊สทุกวัน

            มีออม มีใช้..เก็บออมได้ทุกวัน เก็บกันได้ทุกวัย เพื่อความมั่นคงในอนาคต นักเรียนฝากออมทรัพย์กับครูประจำชั้น ผอ.แบ่งปันดอกเบี้ยให้เมื่อสิ้นปี เป็นทุน สำหรับปีการศึกษาใหม่..

            พออยู่ พอตัว..ไม่มากไม่น้อย วางแผนจัดสรรความพอดีให้ลงตัว บอกตัวเองเสมอว่า นี่คือโรงเรียนขนาดเล็ก “อย่าเยอะ” ให้สะอาด ร่มรื่น เรียบร้อยเป็นปัจจุบันก็พอ

            พึ่งพิง อิงอาศัย..เปิดใจรับความต่าง ลดช่องว่างอย่างเข้าใจ..ไม่พยายามแข่งขัน หรือเปรียบเทียบกับใคร ใครอยากบินสูงบินต่ำก็ตามใจ ขอแค่มีความสุขกับงานก็พอ

            ฉลาดคิด ประดิษฐ์ใช้...นวัตกรรมสร้างได้ จากภูมิปัญญาที่สร้างสรรค์ด้วยตนเอง ทุกวันนี้..ใช้กระป๋องน้ำเจาะรูที่ก้นกระป๋อง ให้เด็ก ป.๑ เพาะถั่วงอกทุกสัปดาห์

            ผ่อนหนัก ผ่อนเบา..มุงานหนัก ก็ต้องพักเต็มที่ สร้างชีวิตสมดุล..ปิดเทอมทั้งทีก็ต้องไปเที่ยวพักผ่อนกันหน่อย เปลี่ยนบรรยากาศให้ชีวิต จะได้ปรับเปลี่ยนมุมคิดบ้าง

            พอใจ ไม่เกินตัว...รักในสิ่งที่มี พอดีในสิ่งที่เป็น..มีแล้วก็รักษาไว้ รักษาสัมพันธภาพทั้งชีวิตและงาน ให้เดินไปได้อย่างราบรื่น “ความพอดี งดงามเสมอ”

            พอสุข ตามฐานะ..สุขตามที่มี พอดีตามที่ได้ มากความหมายเกินราคา เพียงแค่ไม่ทำอะไรเกินตัว "..เล่นหมากรุกยังต้องคิด หมากชีวิต..ไม่คิดได้อย่างไร?”

            ไม้ประดับ มากประโยชน์.. ปลูกความคิดใหม่ ได้ประโยชน์ลดรายจ่าย หมายถึงไม่ต้องซื้อหามาประดับบ้าน ปลูกเองดูแลเอง..ถ้ามีแล้ว ก็หมั่นรดน้ำใส่ปุ๋ยบ้างเท่านั้นเอง

            ในมุมมองของผม..ยังมีอีกหลากหลายถ้อยคำ ช่วยนำทางไปสู่ชีวิตที่พอเพียง อาทิ ประหยัดอดออม พอเพียงพอดี ฟันฝ่าอุปสรรค ร่วมแรงร่วมใจ ซื่อสัตย์มัธยัสถ์ ประหยัดพลิกแพลง ค่อยเป็นค่อยไป พินิจพิจารณา ขยันขันแข็ง ตั้งใจจริงจัง  และริเริ่มสร้างสรรค์ เป็นต้น

            สิ่งที่ต้องทำความเข้าใจเป็นลำดับแรกก็คือ “เศรษฐกิจพอเพียง” ไม่ใช่เพียงเรื่องของการเกษตรเพียงอย่างเดียว แต่ครอบคลุมถึงการดำเนินชีวิตของพวกเราทุกคน ทุกฐานะและทุกอาชีพ

            เพื่อที่พวกเราจะได้ “พอมีพอกิน” และ “อุ้มชูตนเองได้”

ชยันต์  เพชรศรีจันทร์

๑๖  กันยายน  ๒๕๖๑

 

[ทนงศักดิ์ ทินบุตร]

เยี่ยมครับท่าน