แรงบันดาลใจจากนักโทษประหาร

ถ้าเรือนจำทำตามที่คุณฟิลิปขอก่อนตาย ปรากฏการณ์ทางสังคม ที่ "คนนอกเรือนจำ" พากันทำตามเจตนารมย์ที่จะทำความดีก่อนตายของนักโทษประหารคนหนึ่ง ก็คงจะไม่เกิดขึ้น และสังคมอเมริกัน รวมทั้งสังคมโลก ก็คงจะไม่ได้เรียนรู้เรื่องของแรงบันดาลใจที่มีพลังจากตัวอย่างนี้

คอลัมน์เล็กๆ ชื่อ เกร็ดต่างแดน ในหน้าต่างประเทศ ของ นสพ.มติชน ฉบับวันอังคารที่ ๑๕ พ.ค.๕๐ ลงเรื่อง "อาหารมื้อสุดท้าย"

เนื้อหาเป็นเรื่องของนักโทษคนหนึ่งชื่อ ฟิลิป เวิร์คแมน (Philip Workman) อายุ ๕๒ ปี ที่ถูกประหารชีวิตโดยการฉีดยาพิษเมื่อสัปดาห์ที่แล้วที่เรือนจำรัฐเทนเนสซี สหรัฐอเมริกา ก่อนถูกประหารเขาขอไม่กินอาหาร แต่ขอให้เรือนจำนำพิซซ่าหน้ามังสวิรัติ ไปให้คนจนที่ไร้ที่อยู่อาศัยคนหนึ่งกินแทน แต่เรือนจำจัดให้ไม่ได้เพราะผิดกฎ

เมื่อข่าวนี้แพร่ออกไป ชาวอเมริกันที่ได้ "แรงบันดาลใจ" จากคุณฟิลิป (ก่อนตาย) ได้โทรศัพท์สั่งพิซซ่าให้ส่งไปเลี้ยงเจ้าหน้าที่กู้ภัยในเมืองแนชวิลล์ถึง ๑๗๐ ถาด นอกจากนี้ยังมีคนโทรศัพท์สั่งพิซซ่าไปให้ผู้ที่ต้องการความช่วยเหลืออื่นๆ ด้วย

ผมไม่ทราบว่าคุณฟิลิป คิดไว้ก่อนหรือเปล่าว่าเรือนจำจะปฏิเสธคำขอของแก และจะส่งผลให้เกิด "ปรากฏการณ์ทางสังคม" นี้ขึ้น

ผมสนใจข่าวเล็กๆ ชิ้นนี้เพราะเชื่อในเรื่องพลังของปัจเจกบุคคล และเชื่อในความคิดของคุณหมออัลเบิร์ต ชไวท์เซอร์ (1875-1965) แพทย์ นักดนตรี และนักปรัชญาชาวเยอรมันที่ภายหลังโอนสัญชาติเป็นฝรั่งเศส เจ้าของรางวัลโนเบิลไพรส์สาขาสันติภาพ ปี 1952 ที่กล่าวว่า ตัวอย่างไม่ใช่สิ่งสำคัญที่มีอิทธิพล(ต่อความคิดและการกระทำ)ของคนอื่น แต่เป็นเพียง "สิ่งเดียว" เท่านั้น หรือพูดอีกนัยหนึ่ง ก็คือ ตัวอย่างเองนั่นแหละเป็นทั้งหมด ทั้งหลาย ทั้งปวงที่ส่งผลต่อการคิดการกระทำของคนอื่น

ความสนใจผมมีมากถึงขนาดต้องไปค้นดูรายละเอียดในข่าวย้อนหลังของสถานีโทรทัศน์ CNN ของอเมริกา

ข้อมูลที่ทำให้ผมสะดุดใจมากอันหนึ่งจากรายละเอียดในข่าวนี้ คือ เรือนจำไม่สามารถทำตามความประสงค์ของคุณฟิลิปที่ขอบริจาคอาหารมื้อสุดท้ายของแกให้คนจรจัดคนหนึ่งในแนชวิลล์(Nashville) ซึ่งจะเป็นเพื่อนของแกหรือเปล่าผมไม่แน่ใจ แต่คิดว่าเป็นเช่นนั้น เมื่อดูจากภูมิหลังของแกที่ CNN บอกว่าแกเป็น junkie (ขี้ยา) คนหนึ่ง ที่ตัดสินใจควงปืนเข้าไปปล้นร้านอาหารแห่งหนึ่งในเมืองนั้นเพื่อจะเอาเงินมาซื้อยา พนักงานในร้านแอบกดสัญญาณแจ้งไปโรงพัก ตำรวจมาแล้วเกิดการยิงกันจนตำรวจตายไปคนหนึ่ง ตัวแกถูกตีหัวจนสลบ แล้วถูกเอาตัวไปดำเนินคดี เหตุเกิดตั้งแต่ปี 1982 คดียืดเยื้อมานานเพราะแกต่อสู้ว่าไม่ได้เจตนาฆ่า แต่ในที่สุดก็แพ้คดีและถูกตัดสินประหารชีวิต

ข้อมูลนี้ทำให้ผมต้องตั้งคำถามว่า

"หัวใจ" ของเจ้าหน้าที่เรือนจำทำด้วยอะไร?
"กฎ" ที่ต้องยึดไว้ก่อนเป็นอันดับแรกเสมอ (ความถูกต้อง-ความดี-ความงามไว้ทีหลังก็ได้) อย่างนั้นหรือ?

ถ้าผมเป็นผู้คุมอยู่ในเรือนจำเทนเนสซี ผมจะยอมควักเองหรือเรี่ยไรให้เพื่อนผู้คุมช่วยกันมีส่วนร่วมสั่งพิซซ่าถาดนั้นให้ร้านไปส่งตามความประสงค์ของคุณฟิลิปเลย ไม่ต้องใช้เงินหลวงก็ได้

ก็น่าสงสัยว่าคนเป็นผู้คุมในเรือนจำจะเป็นประเภทคนลักษณ์หนึ่ง-the perfectionist-คนเนี๊ยบเจ้าระเบียบยึดกฎเกณฑ์ ตามตำรานพลักษณ์ - enneagram แต่ไม่ได้หมายความว่าคนลักษณ์หนึ่งจะเป็นคนไม่ดีนะครับ คนละเรื่องกัน คนทุกลักษณ์พัฒนาตนเองเป็นคนดีได้หมดหากเข้าใจจุดอ่อนจุดแข็งของตน

จากในข่าวของ CNN เจ้าหน้าที่เรือนจำชื่อคุณคาร์เตอร์ แถลงว่า ตามกฎอาหารมื้อสุดท้ายสำหรับนักโทษประหารจะจ่ายเกิน ๒๐ เหรียญไม่ได้ และก็ไม่มีระเบียบว่าให้โอนสิทธิในอาหารนั้นไปให้คนอื่นด้วย เหตุผลที่คุณคาร์เตอร์อ้างก็คือ ประชาชนผู้เสียภาษีจะคิดอย่างไรหากเรือนจำทำตามความประสงค์ของนักโทษรายนี้

สำหรับผมและคนนอกคุกทั่วไป(ซึ่งได้พิสูจน์แล้ว)ก็ "อนุโมทนาสาธุ" นะซีครับ หากเรือนจำยอมทำตามคำขอ อภิโธ่...มันจะมากกว่า ๒๐ เหรียญไปอีกสักกีเหรียญเชียว

แต่เอาเถอะ เรื่องมันก็แล้วไปแล้ว เพราะ "เรื่องอะไรก็ตามที่เกิดขึ้นแล้ว เรื่องนั้นย่อมดีเสมอ" ประโยคนี้เอามาจากชื่อหนังสือเล่มหนึ่งที่ลงโฆษณาในมติชนเมื่อปีที่แล้ว ซึ่งผมเห็นด้วยมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สามารถใช้เป็นทัศนะในการมองประวัติศาสตร์ด้วยสายตาที่เข้าใจว่า "มันเกิดขึ้นแล้ว" และ "เราได้เรียนรู้อะไรจากมันบ้าง"

ที่ว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนี้ดีก็คือ ถ้าเรือนจำทำตามที่คุณฟิลิปขอก่อนตาย ปรากฏการณ์ทางสังคม ที่ "คนนอกเรือนจำ" พากันทำตามเจตนารมย์ที่จะทำความดีก่อนตายของนักโทษประหารคนหนึ่ง ก็คงจะไม่เกิดขึ้น

และสังคมอเมริกัน รวมทั้งสังคมโลก ก็คงจะไม่ได้เรียนรู้เรื่องของแรงบันดาลใจที่มีพลังจากตัวอย่างนี้.

บันทึกการแก้ไขบันทึกนี้