นกที่ไม่เคยบินรวมฝูง
thought experiment
> Mister Tompkins [email protected]
นกที่ไม่เคยบินรวมฝูง
ชีวิตเต็มไปด้วยความลึกลับซับซ้อน
เพราะไม่ว่าเราจะมองลึกลงไปยังส่วนไหนของสิ่งมีชีวิต
เรากลับมองไม่พบเห็นสิ่งที่เรียกว่า "ชีวิต" อยู่เลย
ไม่มีชีวิตซ่อนอยู่ในโปรตีน ไขมัน หรือสารอินทรีย์ใดๆ ที่ประกอบขึ้นเป็นร่างกาย
แล้วชีวิตที่เราคุ้นเคยและอยู่กับเรามาตลอดอยู่ตรงไหนกันแน่
ระบบมากมายในธรรมชาติเป็นระบบซับซ้อน
ที่ประกอบขึ้นจากส่วนย่อยๆ ที่เรียบง่าย
ฝูงนกบนท้องฟ้ามีพฤติกรรมที่ซับซ้อน
ราวกับต้องใช้ต้นไม้ทั้งโลกมาทำกระดาษเพื่อเขียนบรรยายอย่างไม่รู้จบสิ้น
ทว่าในความจริง สมการเพียงไม่กี่บรรทัดกลับเพียงพอ
เพราะนกทุกตัวมีพฤติกรรมการบินง่ายๆ คือ
แต่ละตัวจะบินให้เกิดแรงต้านอากาศน้อยที่สุด
หรือพูดอีกอย่างว่านกจะพยายามบินเกาะกลุ่มให้เสียแรงน้อยที่สุด
แล้วรูปแบบของฝูงก็เกิดขึ้นโดยที่ไม่มีนกตัวไหนบอกกล่าว
เช่นเดียวกับรูปทรงของจอมปลวกที่เกิดขึ้นโดยปราศจากสถาปนิกและแผนผัง
พฤติกรรมของการจราจร, กลไกของระบบภูมิคุ้มกัน, การทำงานของระบบประสาท
จนถึงสภาวะของเศรษฐกิจ
ต่างก็เป็นระบบซับซ้อนที่ประกอบขึ้นจากกฎเกณฑ์ง่ายๆ
การพยายามมองหาความเรียบง่ายที่ซ่อนอยู่ในความซับซ้อนจึงต้องใช้จินตนาการอย่างสูง
เพราะบางครั้งในระบบที่ซับซ้อน
ก็มีคุณสมบัติใหม่ๆ ก่อเกิดขึ้นมาจากความสัมพันธ์ที่มองไม่เห็นระหว่างองค์ประกอบย่อย
ดังเช่นน้ำที่สามารถดับไฟได้
ก่อเกิดมาจากความสัมพันธ์ระหว่างก๊าซออกซิเจนที่ช่วยให้ไฟติดแรงขึ้นกับก๊าซไฮโดรเจนที่ลุกไหม้ไฟ !
การศึกษาส่วนย่อยๆ ของระบบจนทะลุปรุโปร่ง
จึงไม่ได้แปลว่าจะสามารถเข้าใจภาพรวมของระบบได้อย่างสมบูรณ์
เราจึงไม่สามารถจินตนาการถึงรสชาติอันกลมกล่อมที่สอดประสานกับกลิ่นหอมหวาน
ของข้าวเหนียวมะม่วง
ได้จากการกินมะม่วงแยกกับข้าวหนียวและน้ำกะทิ
และเพราะการอยู่เพียงลำพังไม่อาจมองเห็นความสัมพันธ์ระหว่างชีวิต
นกที่ไม่เคยบินนรวมฝูงจึงไม่มีวันเข้าใจความรู้สึกขณะบินอยู่ในฝูงได้เลย
ระบบซับซ้อนอย่างชีวิตและสติปัญญา
อาจไม่ได้เป็นอะไรมากไปกว่าภาพรวม
ของความสัมพันธ์ระหว่างสารอินทรีย์ที่เปลี่ยนแปลงไปตามกระบวนการทางเคมี
การมองลึกเข้าไปในสิ่งมีชีวิตจึงเห็นเพียงองค์ประกอบทางเคมีของชีวิต.....แต่มองไม่เห็นชีวิต
บอกไม่ถูกเหมือนกันว่า
ในการศึกษาชีวิตควรเริ่มจากการอยู่ในสังคมหรืออยู่เพียงลำพัง
ในเมื่อสิ่งที่พบเห็นนั้นย่อมแตกต่างกัน
บอกได้เพียงว่า
บางครั้งการมองชีวิตอย่างลึกซึ้งนั้นต้องถอยออกมามองห่างๆ
a day ปีที่ 7 ฉบับที่ 80 เดือนเมษายน 2550
ปก ปังคุง กับ เจมส์
ความเห็น (4)
- สวัสดีครับ
- ชีวิตเป็นเรื่องละเอียดอ่อน ..ซับซ้อนด้วยเหตุและผล
- นกที่เคยบินรวมฝูงและแยกตัวไปจากฝูง น่าจะเป็นนกที่มีความกล้าแกร่งและจัดเจนต่อวิถีของท้องฟ้าไม่น้อยก็มาก
- .....
- ขอบคุณบันทึกดี ๆ มุมคิดดี ๆ ที่นำมาแบ่งปันนะครับ
- สวัสดีครับ
- ดีใจจัง ผมก็เป็นญาติของนิตยสารอะเดย์ตั้งแต่ฉบับแรก ๆ จนถึงปัจจุบัน
- ถึงแม้ว่าจะไม่ค่อยมีเวลาอ่าน แต่ผมก็ซื้อ(เก็บ)ไว้อ่านทุกเดือนเลยครับ
- อยากให้ทุกคนมีแนวคิด จุดยืน และพัฒนาการเหมือนนิตยสาร อะเดย์ จังเลยครับ
- Weak Up Now .......
ขอบคุณทุกท่านนะคะ ที่เข้ามาอ่านและร่วมแสดงความคิดเห็นกัน และขอบคุณสำหรับ Link ดีๆที่นำมาแบ่งปันคะ