งานเฮียนดี (เล่นไพ่ ไฮโล) กิจกรรมหนึ่งของงานศพ ที่เปลี่ยนไป

สำหรับผมแล้วเป็นเด็กอีสานโดยกำเนิด ได้รู้จักคำว่า “งานเฮียนดี” มาตั้งแต่จำความได้ เมื่อมีคนตาย และจัดงานศพเมื่อใด ก็จะมีการเล่นไพ่ ไฮโล ตอนเด็กๆ ผมก็เคยไปเล่นด้วยตามประสาเด็ก ตาละบาทสองบาท (แลกใบ 10 บาท จะได้เหรียญ 11 บาท จากเจ้ามือ) เล่นกันพอสนุกสนาน หอมปากหอมคอเจ้าหน้าที่ตำรวจไม่จับ ถือว่าให้เกียรติและอยู่เป็นเพื่อนเจ้าภาพ ญาติผู้ล่วงลับ ตลอดคืน

เมื่อสับดาห์ที่แล้วลุงผมเสีย ตั้งศพไว้ 3 วัน ก่อนจะประชุมเพลิง และในช่วง 3 วันนี้ก็อีกหล่ะตามประเพณีอีสาน คือ มีงานเฮียนดีเล่นไพ่ ไฮโล แต่สิ่งที่เปลี่ยนไปที่ผมเคยเห็นตั้งแต่เด็ก คือ

• เล่นกันแบบเอาเป็นเอาตาย จริงจัง เคร่งเครียด ปราศจากเสียงหัวเราะ
• วงเงินในการเล่นสูงจนน่าตกใจ
• แอบเล่นหลบๆซ่อนๆตามสุ่มทุมพุ่มไม่รอบบ้านงาน
• มีคนต่างถิ่นเดินทางมาเล่นจำนวนมาก (ไม่มีใครรู้จักเลย)

ผมเพิ่งได้ความกระจ่าง คือ จะมีคนที่ทำอาชีพประเภทนี้ คือ รู้ว่าบ้านไหนมีใครตาย ก็จะรีบไปเป็นเจ้ามือ (เซียน) รู้ข่าวเร็วกว่ากำนัน ผู้ใหญ่บ้านซะอีก มีความสามารถได้ยินเสียงประทัด ภายในรัศมี 10 กิโลเมตร (สัญญาณบอกว่า มีคนตาย) เค้าแถบจะไม่รู้จัก หรือพูดคุยกับเจ้าภาพ หรือไปกราบศพเลย เอาเป็นว่ามาเล่นเพื่อหาผลประโยชน์ใส่ตน จากการที่มีคนตาย

ผมรู้แล้วว่าเจ้ามือทำไม่ใจดีจังให้ผมแลกใบ 10 บาท ได้เหรียญ 11 บาท เพราะสุดท้าย “เจ้ามือก็กินเรียบตามระเบียบ”

บันทึกนี้ผมจึงอยากสะท้อนสิ่งที่เปลี่ยนไป ของ “งานเฮียนดี” ที่ผมได้ประสบพบเจอ

ผมลองค้นหาความรู้ในอินเทอร์เน็ตแล้ว พบว่า เจตนาของงานเฮียนดี นั้น จะเป็นกิจกรรมอะไรก็ได้ที่ผู้มาร่วมงานศพกระทำอะไรซักอย่าง เพื่อช่วยให้เจ้าภาพคลายความโศกเศร้า เช่น การช่วยกันหอขนม ทำกับข้าว เป็นต้น แต่ปัจจุบันมีการพนันเข้ามาแทนแล้ว

KPN

[Sasinand]

อ่านแล้ว หดหู่ใจจริงๆ การพัฒนาแบบนี้อย่างนี้ แย่ลงๆ   แต่ที่กรุงเทพ ไม่มีนะคะ ตำรวจจับ

[กิตติพงศ์ พลเสน]

น่าเสียดายประเพณีที่ดีงามของเราครับ

แต่เท่าที่ได้ยินมา บางทีมีการทำเป็นกระบวนการมากกว่านี้ คือ มีการ "เช่าศพ" (ผมอาจจะใช้คำแรงไป แต่คิดว่าน่าจะเข้าใจได้ตรง) คือ เจ้ามือที่ว่าจะจ่ายเงินให้เจ้าภาพถ้ามีการตั้งศพไว้นานขึ้น แล้วทำให้สามารถ "หากิน" ได้นานขึ้น

แต่ก็มีหลายที่ที่ตำรวจเริ่มเข้ามาจับกุม ซึ่งน่าจะทำได้ แต่ถ้าตำรวจ "รับส่วย" จากเจ้ามือเพื่อให้สามารถเล่นได้ก็น่ากลัวเช่นกันครับ

ด้วยความเคารพรัก

[Direak]

ในสังคมปัจจุบัน...

มีสิ่งเหล่านี้ในหลาย ๆ รูปแบบครับ...

[แผ่นดิน]

บันทึกนี้พาตัวเองกลับไปวังวนความทรงจำ "งานเฮียนดี"  อีกครั้ง....และยังช่วยสะท้อนให้เห็นภาพความเปลี่ยนแปลงและลื่นไหลด้านรูปแบบทางวัฒนธรรมของสังคม

....

สะท้อนใจ....แต่เข้าใจและเห็นใจในวิถีเหล่านี้นะครับ

.....

พี่แวะมาชวนไปทำบุญร่วมชาติ  ตักบาตรร่วมบล็อก นะครับ

http://gotoknow.org/blog/pandin/89225

[KPN AC jack]

ขอบคุณ

sasinanda

ในครั้งแรกที่ผมรู้จัก ก็เป็นกิจกรรมที่ดีครับ แต่พอโตมาได้เห็น ได้ฟัง กับตากับหู ก็เป็นการพัฒนาที่แย่ลงครับ กลายเป็นการหาผลประโยชน์จากคนที่ตายแล้ว

[KPN AC jack]

ขอบคุณ

นายประชาชน

"เช่าศพ" ฟังแล้วน่าตกใจมากครับ บาปหนาจริงๆคนที่ทำเช่นนี้ได้ ไม่ว่าจะเป็นเจ้ามือ หรือญาติผู้เสียชีวิต

จริงๆแล้วผมเคยได้ยินมาแว้วๆเช่นกันครับ การกระทำในลักษณะเช่นนี้ แต่ไม่เคยประสบการตนเอง เลยไม่กล้าที่จะพูดครับ

ขอบคุณมากครับ

[KPN AC jack]

ขอบคุณ คุณดิเรก

Mr.Direct

เห็นอย่างนี้ก็ต้องปลงครับ

แต่มีวิธีหนึ่งที่เราช่วยได้โดยไม่ต้องออกแรง คือ "ไม่ต้องไปเล่นด้วย" ถ้าไม่มีคนเล่น เจ้ามือก็จะกลับเองครับ

 

[KPN AC jack]

ขอบคุณพี่พนัส

แผ่นดิน

เข้าไม่ร่วมตักบาตรแล้วนะครับ และร่วมอนุโมทนากับสามเณรแผ่นดินครับ

[นิสิตช่วยงาน]

    ที่เชียงใหม่ก็มีการเล่นเหมือนกันเลยค่ะ แต่ไม่ชอบเลยค่ะ

[นุ้ยcsmsu]

แถวบ้านนุ้ย ก็มีการเล่นแบบนี้เหมือนกันค่ะ นุ้ยถึงไม่ชอบไปงานศพค่ะ เห็นแล้วรู้สึกหดหู่ยังไงก็ไม่รู้ค่ะ

[KPN AC jack]

ขอบคุณ

นิสิตช่วยงาน

ดีแล้วครับที่ไม่ชอบ

[KPN AC jack]

ขอบคุณนุ้ย

นุ้ยcsmsu

สำหรับผมแล้วการไปงานศพถือเป็นลำดับต้นๆที่ต้องทำ ถ้าวันเวลาเดียวกัน กับงานแต่งงาน คงต้องไปงานศพก่อน