สำรวจพื้นที่ตรัง นครฯ พัทลุง (6-จบ) ..สร้างพื้นที่ให้คนเล็กคนน้อยที่ลุ่มน้ำปะเหลียน

เราคิดว่า การอนุรักษ์ก็ประเด็นหนึ่ง แต่หัวใจการทำงานจริงๆของอาจารย์พิศิษฐ์ คือ “การสร้างพื้นที่ให้กับคนเล็กคนน้อย”

ลุ่มน้ำปะเหลียนกินพื้นที่กว้างมีระบบนิเวศที่น่าสนใจมากทั้งเขตป่าบก ไล่ลงมาเป็นป่าสาคู ...ป่าชายเลน

เราคุ้นเคยกับป่าชายเลนอยู่บ้าง เพราะบ้านเดิมก็อยู่ลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา และเคยไปดูงานป่าชายเลนในหลายจังหวัด น่าเสียดายที่ครั้งนี้ไม่มีเวลาไปดูป่าสาคู ซึ่งคุณด้วง ภรรยาอาจารย์พิศิษฐ์บอกว่า เป็นป่าที่สำคัญต่อแหล่งน้ำจืด งานนี้จึงไปดูแต่ป่าชายเลน

ชาวบ้านในเขตป่าชายเลนส่วนใหญ่เป็นมุสลิม เราได้ไปคุยกับชาวบ้านหลายกลุ่มทั้งที่บ้านตะเซะ (กลุ่มชาวบ้านมีการอนุรักษ์ป่าชายเลน) บ้านแหลม (โรงเรียนมีบทบาทสำคัญมากในการจัดกิจกรรมที่มีผลต่อการอนุรักษ์) และนั่งเรือมาบ้านแตะหรำ (ที่ที่ชาวบ้านชี้ให้เห็นความแตกต่างของป่าปลูกเชิงเดี่ยวของรัฐ กับป่าชุมชนซึ่งมีความหลากหลายของพันธุ์พืชมากกว่า) เราใช้เวลาในการคุยแต่ละพื้นที่ประมาณ 2 ชั่วโมง

สิ่งที่เป็นความรู้ใหม่น่าสนใจสำหรับเรา คือ แนวทางการทำงานของอาจารย์พิศิษฐ์ ของสมาคมหยาดฝน และ ดร.เลิศชาย นักสังคมวิทยาจากมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ที่มาช่วยให้คำแนะนำวิธีการศึกษาพื้นที่แก่ทีมเศรษฐศาสตร์

สำหรับอาจารย์พิศิษฐ์

เราคิดว่า การอนุรักษ์ก็ประเด็นหนึ่ง แต่หัวใจการทำงานจริงๆของอาจารย์พิศิษฐ์ คือ “การสร้างพื้นที่ให้กับคนเล็กคนน้อย”

“เราต้องใช้ประวัติศาสตร์เพื่อสร้างตัวตนให้กับชุมชน” อาจารย์บอกเรา และขณะนี้ เราคิดว่า อาจารย์ก็กำลังใช้เศรษฐศาสตร์ที่มองประโยชน์ทางเศรษฐกิจจากการรักษาป่า เพื่อสร้างความชอบธรรมและทำให้สังคมยอมรับบทบาทของ “คนเล็กคนน้อย” ผู้รักษาป่าเหล่านี้ ให้พวกเขามีที่ยืนในสังคมได้อย่างสง่างาม

และไม่ต้องแปลกใจว่า ทำไมอาจารย์จึงเห็นความสำคัญของการทำงานร่วมกันหลายฝ่ายเพื่อสนับสนุนชุมชน

สำหรับ ดร.เลิศชาย

อาจารย์ย้ำว่า “ชุมชนไม่ได้เป็นเอกภาพเสมอไป” และการศึกษาชุมชน คือ “การศึกษากระบวนการ” ที่เกิดขึ้นในชุมชน ซึ่งเปลี่ยนแปลงได้ และมักเป็นเรื่องของการจัดการที่จะ“อยู่ร่วมกันภายใต้ความขัดแย้งซึ่งมีอยู่เป็นธรรมดา”

**************

ก่อนออกจากตรัง เราได้ไปสักการะอนุสาวรีย์พระยารัษฎานุประดิษฐ์ เราเคยอยู่ที่ตรัง มาวิ่งเล่นและปิคนิคที่สวนบริเวณอนุสาวรีย์นี้อยู่ 7 ปี

เป็นเวลา 30 ปีแล้วที่เราไม่ได้กลับมาคารวะท่านอีกเลย

ได้มีโอกาสผ่านบ้านเก่าที่เคยอยู่ ผ่านโรงเรียนเก่าที่เคยเรียน ผ่านร้านหนังสือที่เคยแวะอ่านการ์ตูน เมืองตรังวันนี้เล็กลงถนัดตา และทรุดโทรมไปมาก

แต่การกลับมาเยือนก็น่าตื่นเต้นและมีความหมายมาก เราเก็บดอกศรีตรังจากสวนไว้ดอกหนึ่ง ทับไว้อย่างดีในหนังสือ

เราจะได้มาเมืองตรังและลุ่มน้ำปะเหลียนอีกครั้งในเดือนเมษายน

เขียนใน GotoKnow โดย ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ
ใน เศรษฐศาสตร์เพื่อชีวิต

คำสำคัญ (Tags): #ตรัง#ลุ่มน้ำปะเหลียน

หมายเลขบันทึก: 82317เขียนเมื่อ 6 มีนาคม 2007 23:34 น. ()แก้ไขเมื่อ 11 กุมภาพันธ์ 2012 17:40 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (10)

ดอกแก้ว

เขียนเมื่อ 7 มีนาคม 2007 05:30 น. ()

น่าสนใจจังคะ หน่อยยังไม่เคยไปเยี่ยม สมาคมหยาดฝนเลย แต่มีรุ่นพี่อยู่ ตรัง ด้วยคะ สมัยก่อนไปเที่ยว บ้านพี่และไปนั่งเรือ ไปลอดถ้ำ

จำชื่อไม่ได้ และไปดำน้ำดูปะการังด้วยคะ โลกใต้น้ำ

มีสีเยอะมาก ติดใจ ....พี่ทำงาน ประสานงานเครือข่ายชาวประมงภาคใต้ ภาคประชาชน

หัวหน้าเก่าของหน่อยที่สุรินทร์คะ

........................

อาจารย์ มีประสพการณ์ หลายจังหวัดดีนะคะ

ชอบ ดอกศรีตรัง ด้วยคะ

ขจิต ฝอยทอง

เขียนเมื่อ 7 มีนาคม 2007 16:12 น. ()

ตามมาอ่านบันทึกอาจาย์
มาจากบันทึกคุณดอกแก้ว
อยากชวนมาที่นี่ครับ
สนใจไหมครับ
จำได้ว่าเคยพบคุณพิศิษฐ์ที่สมาคมหยาดฝน มีน้องในชมรมมาจากตรัง ทำงานเก่งมาก
ขอบคุณครับผม

ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ

เขียนเมื่อ 7 มีนาคม 2007 18:36 น. ()

คุณหน่อยคะ

พี่อยู่ตรังตอนที่พื้นที่รอบตัวเมืองเป็นเขตสีชมพู หรือสีแดง คือ เป็นช่วงของการต่อสู้ทางการเมืองระหว่างรัฐกับ พคท. จำได้ว่า แทบไม่ได้ออกไปนอกพื้นที่เขตเมืองเลย ยกเว้นตอนปิดเทอมที่ต้องเดินทางกลับบ้านที่สงขลา คือ จากตรัง ข้ามเขาพับผ้าไปพัทลุง แล้วไปลงเรือข้ามทะเลสาบสงขลา

ด้วยเหตุนี้ จึงไม่รู้จักทะเลสวยๆของเมืองตรังเลย เสียดายมาก ลุ่มน้ำปะเหลียนก็เพิ่งได้ไปเยี่ยมครั้งนี้เป็นครั้งแรกค่ะ

รู้งี้เก็บดอกศรีตรังมาสองดอกก็ดีนะคะ จะได้ทับดอกไม้แห้งเผื่อคุณหน่อย

ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ

เขียนเมื่อ 7 มีนาคม 2007 18:45 น. ()

ขอบคุณอาจารย์ขจิตนะคะที่มาเยี่ยม และเชิญชวนไปที่พื้นทีครูบาสุทธินันท์ มีชาวบล็อคหลายคน น่าสนุกนะคะ ดิฉันเคยเรียนหนังสือกับอาจารย์จิระ หงส์ลดารมย์ ตอนเรียนที่เศรษฐศาสตร์ มธ. ด้วยค่ะ

ปี 47 เราเคยพากลุ่มชาวบ้านและนักวิจัยโครงการระบบแลกเปลี่ยนชุมชนไปสัมมนาที่ศูนย์ของครูบาฯค่ะ ครูบาสุทธินันท์เก่งมาก ยิ่งการนำเสนอใช้ไฮเทครวดเร็ว สนุก ได้สาระ

ตอนนี้กำลังจัดโปรแกรมชีวิตตัวเองอยู่นะคะ จะรับเอาข้อมูลจากอาจารย์ไว้พิจารณาด้วยค่ะ ขอบคุณค่ะ