ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ท่านอายุ 64 ปี ปัจจุบันดำรงตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.), ที่ปรึกษาสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.), ประธานคณะกรรมการรางวัลนานาชาติ และ ประธานคณะกรรมการที่ปรึกษาทางวิชาการ มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์, member of WHO Expert Advisory Panel on Human Genetics, และ อีกกว่า 20 แห่งที่ท่านได้รับเชิญเป็นกรรมการ ในภาคราชการ ภาคการศึกษา และภาคเอกชน
ท่านได้รับ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์สูงสุดคือ มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งนายกสภามหาวิทยาลัยมหิดล ได้รับปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยมหิดล, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม และ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
คุณูปการต่อบ้านเมืองของท่านมีมากมาย ที่สูงสุด คือเรื่องการจัดการการวิจัย ท่านดำรงตำแหน่ง ผู้อำนวยการสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) อยู่ 2 สมัย ท่านได้รับเชิญจากทางสถาบันด้านการวิจัยจากประเทศแคนาดา “International Development Research Centre of Canada (IDRC) ให้บริหารจัดการโครงการ Asian Development Research Forum ซึ่งเป็นเวทีการสังเคราะห์งานวิจัยนโยบายในเอเชีย
ความประทับใจ ที่ได้สัมผัสจากการเป็นผู้ใต้บังคับบัญชา 2 โครงการ ADRF 3 ปี และ สคส. ปีกว่า คือ ความตั้งใจของท่านในการทำงานที่เป็นประโยน์ต่อบ้านเมือง ได้เห็นวิธีคิดที่ซับซ้อน เห็นความละเอียด ตรงไปตรงมา ซื่อสัตย์ ประหยัด ไม่ว่าจะได้เงินจาก ต่างชาติก็ตาม เรียกได้ว่าเล่นตามกฎ กติกา มารยาท วิธีเจรจาต่อรอง ซึ่งสำคัญมากไม่ให้เสียเปรียบต่างชาติ เรียกได้ว่า เป็น mutual collaboration จริงๆ
พอมาอยู่กับ สคส. อาจารย์มีวิธีให้คนทำงาน ทำงานได้ง่าย ไม่ติดขั้นตอน เพราะจะได้เอาเวลาส่วนนั้นมาช่วยกันคิดช่วยกันทำ ให้ภารกิจลุล่วงและบรรลุเป้าหมาย
อาจารย์เป็นนักฝึก ให้ลองทำ “no pain no gain” (พยายามขุดศักยภาพของเรา) ทำแล้วดี.... ก็ชื่นชม ถ้าไม่ดี...ก็ต้องมานั่งคุยกันเป็น “lesson learned” นะ แต่ถ้าความไม่สำเร็จนั้นมัน นอกเหนือที่เราจะควบคุมได้ ท่านก็จะพูดให้กำลังใจว่า “อิทัปปัจจยตา” มันก็เป็นเช่นนี้แล .... เราก็ได้แต่เดินเหี่ยวทำใจกันไป...
นอกเหนือจากที่ท่านฝึกคนรอบข้างแล้วท่านก็เป็น "ยอดนักฝึกตนเอง" ตัวยง แฟนๆ blog “ชีวิตที่พอเพียง” ของอาจารย์คงจะทราบดีว่าท่านฝึกตนเองตั้งแต่ สมัยเด็ก ชีวิตแต่งงาน รวมถึงชีวิตที่เกี่ยวข้องกับงาน เช่นเรื่องเทคโนโลยี เรื่องการเขียน เราจะไม่เอ่ยถึงการเขียนงานด้านวิชาการที่ท่านเป็นผู้เชี่ยวชาญ แต่จะเป็นเรื่องการเขียนเล่าเรื่องที่ไปพบมา แล้วมาshare กับชาว gotoknow ช่วงแรกๆ ก็จะมีออกมาฝืดๆ (ขอโทษนะคะอาจารย์...แฮ่) แต่หลังๆ ขอโทษท่านพัฒนาฝีมือขึ้นเรื่อยๆ อ่านแล้วได้อารมณ์ ลองอ่านเรื่อง การเข้าสปาครั้งแรกของอาจารย์...โห..เห็นภาพ สนุกค่ะ เยี่ยมกู้ด!
ท่านที่มีโอกาสได้ทำงานและได้รู้จักกับ ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช คงเขียนเล่าได้อีกมากมาย หากแต่ที่เล่าในวันนี้เป็นเพียงความประทับใจจากช่วงเวลาที่ได้สัมผัส...