การออกแบบคำถาม

วันนี้เป็นวันสุดท้ายที่เข้าอบรมเรื่อง"การสร้างและประเมินแบบสอบถามสำหรับการวิจัยทางสังคมและสาธารณสุข" จัดโดยศูนย์วิทยาการวิจัยแพทย์ศาสตร์ คณะแพทย์ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  บันทึกนี้จะเล่าถึงการออกแบบคำถาม บรรยายโดย ผศ.นพ.ชัยชนะ  นิ่มนวล ซึ่งอาจารย์กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างคำถามการวิจัยและการวัด และมีการเกี่ยวข้องกับตัวแปร ซึ่งในการทำวิจัยสิ่งที่วัดคือตัวแปร วิธีการวัดมีหลากหลายรูปแบบตั้งแต่สัมภาษณ์ แบบสอบถาม การสังเกต เป็นต้น ก่อนที่จะมีตัวแปรนั้นเราต้องมีข้อมูล ข้อมูลมี 2 ประเภท คือข้อมูลเชิงข้อเท็จจริง ได้แก่ คุณลักษณะของบุคคล พฤติกรรม หรือข้อมูลทางกายภาพ (ข้อสำคัญในการวัดข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริงคือ การให้คำจำกัดความ การให้มาตรวัดเชิงปริมาณ การกำหนดเวลาอ้างอิง)และข้อมูลที่ไม่ใช่ข้อเท็จจริง ได้แก่ ความรู้ ความเชื่อ ความคิดเห็น หรือเจตคติ

การออกแบบคำถาม ในส่วนของโจทย์ต้องระลึกถึงความรู้ความสามารถของผู้ตอบ  หลีกเลี่ยงคำคลุมเครือ กำหนดเวลาอ้างอิงกรือ  คำ  ที่กำหนดปริมาณที่ชัดเจน หนึ่งข้อหนึ่งประเด็น  หลีกเลี่ยงการใช้คำปฏิเสธซ้อนปฏิเสธ   ต่อมาในส่วนของตัวเลือก ควรครอบคลุมคำตอบที่เป็นไปได้ทั้งหมด  ตัวเลือกแต่ละตัวแยกกันอย่างเด็ดขาด จำนวนตัวเลือกไม่ควรมากเกินไป  ตัวเลือกควรสอดคล้องกับคำถาม

ประเด็นที่ควรพิจารณาในการออกแบบคำถาม

1. การใช้คำถามเป็นวิธีการที่ดีที่สุดในการเก็บข้อมูลหรือไม่?ถ้าไม่ให้ใช้วิธีอื่นที่เหมาะสมกว่า

2. คำถามนี้จำเป็นจริงๆหรือไม่? ถ้าสงสัยให้ตัดออก

3. ผู้ตอบเข้าใจคำถามหรือไม่?

4. ผู้ตอบแต่ละคนจะเข้าใจข้อคำถามตรงกันหรือไม่?

5. ผู้ตอบจะยินดีหรือตั้งใจตอบคำถามหรือไม่? เช่น คำถามที่เป็นเรื่องส่วนตัวมากเกินไป

6.ผู้ตอบมีความสามารถที่จะตอบได้หรือไม่ เช่น คำถามที่ต้องใช้ความคิดลึกซึ้งหรือความจำอย่างมาก  

7. คำถามซับซ้อนหรือยาวไปหรือไม่

8.คำตอบของคำถามจะมีความหลากหลายพอหรือไม่

9.จะวิเคราะห์คำตอบของคำถามทางสถิติต่อไปได้อย่างไร

 

โดย  ปิยะวดี  ฉาไธสง

 

[พัฒนาคุณภาพ]

การออกแบบคำถามเป็นเรื่องยากนะคะ เพราะการออกแบบคำถามที่ดีจะส่งผลถึงข้อมูลที่ได้และองค์ความรู้ที่เกิดขึ้น ขอบคุณที่แมวนำมาลปรร.ค่ะ

[พ.ญ. อัจฉรา เชาวะวณิช]

เข้ามาทักทายค่ะ