การทำแผนกลยุทธ์
1. เรียงลำดับความสำคัญของปัญหา 5 อันดับแรก
2. นำปัญหา มาตั้งเป้าหมายในปี 2550
จากโจทย์ที่ได้ เราก็งง ๆ เพราะว่าด้วยหน่วยงานแต่ละที่ก็มีวิธีการทำแผนไม่เหมือนกัน ก็ต้องพยายามสลัดความคิดเดิมๆ ท่องไว้ในใจว่าเราคิดในบริบทของสสจ.นม. อาจารย์เก๋ก็มาช่วยชี้แนวทางให้เราได้ตาสว่างมากขึ้น
เริ่มด้วยการเข้ากลุ่มเดิม ให้กระบวนการ KM กำหนดคุณเอื้อ คุณอำนวย คุณกิจ และคุณลิขิต มีอุปกรณ์ Flip Chart และปากกาให้ ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่เหมาะสมกับการทำกระบวนการกลุ่มมากๆ เพราะว่าทุกคนในกลุ่มสามารถเห็นรายละเอียดได้หมด มีการเสนอความคิดของทุกคน แลกเปลี่ยนความรู้กัน โดยใช้ข้อมูลวิสัยทัศน์ พันธกิจของ สสจ.นม. และข้อมูลปัญหาในองค์กร ปัญหาสุขภาพที่วิเคราะห์ในสัปดาห์ที่แล้ว มาดำเนินการดังนี้
1. รวมปัญหาที่เป็นเรื่องเดียวกัน
2. เลือกปัญหา 3 อันดับแรก จากการโหวตเลือก
3. กำหนดเป้าหมาย
4. เลือกเป้าหมาย 1 เป้าหมายที่ต้องการทำก่อน จากการโหวตเลือก
คั่นรายการด้วยหลัก AAR (After Action Review) จากอาจารย์หาญชัย (สสจ.นม.) มีกิจกรรมสนุก ๆ เล่นด้วย ซึ่งจะขอเล่าในครั้งต่อไปเพราะว่าเดี๋ยวจะไม่ต่อเนื่อง
ต่อมาอาจารย์นกได้บรรยายถึงการยกร่างยุทธศาสตร์ โดยใช้หลัก SWOT เสริมจุดแข็ง แก้ไข/ป้องกันจุดอ่อน เข้ากระบวนการกลุ่มต่อ ดังนี้
5. วิเคราะห์ปัจจัยสภาพแวดล้อมภายในองค์กร โดยใช้หลัก SWOT ทำตาราง
- ปัจจัยภายใน
- Strength จุดแข็ง
- Week ness จุดอ่อน
- ปัจจัยภายนอก
- Opportunity โอกาส
- Threat ภาวะคุกคาม
6. ให้น้ำหนักความสำคัญ โดยทุกคนมีคะแนนคนละ 100 คะแนนสำหรับให้น้ำหนักแต่ละของปัจจัยภายนอก และอีก 100 คะแนนสำหรับให้น้ำหนักแต่ละข้อของปัจจัยภายใน (ตามใจชอบของแต่ละคน) จากนั้นคะแนนที่ทุกคนให้แต่ละข้อมาเขียนลงในช่องแล้วรวมคะแนนในแต่ละข้อ รวมคะแนนจุดอ่อน จุดแข็ง โอกาส และภัยคุกคาม (แยกแต่ละด้าน)
7. นำคะแนนที่ได้มาพล็อตกราฟ 4 มิติ จุดอ่อน (ซ้าย) จุดแข็ง (ขวา) โอกาส (บน) และภัยคุกคาม (ล่าง) แล้วลากเส้นเชื่อมต่อทั้ง 4 จุด ดูว่ากราฟเบ้ไปทางไหน จากที่กลุ่มทำ กราฟเบ้ไปทางโอกาสและจุดอ่อน เป็นสถานะ Question marks คือ ควรปรับปรุง/พัฒนา/แก้ไข/ทบทวน
8. กำหนดยุทธศาสตร์ คือ “การพัฒนาสถานบริการผ่านเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพ”
9. ทำแผนยุทธศาสตร์ (Strategy map) ใช้หลัก BSC (Balanced Score Card) 4 มุมมองคือ ลูกค้า การเงิน กระบวนการภายใน และการเรียนรู้/นวัตกรรม
10. เลือกแผนยุทธศาสตร์ มา 1 เรื่อง ทำตารางกำหนดวัตถุประสงค์, CFS, KPI, Baseline และเป้าหมาย
11. ทำแผน (Action Plan) โดยใช้ตาราง 7 ช่อง ซึ่งเราไม่ได้ทำเพราะว่าเวลาไม่พอ
หลังจากที่เราทำกิจกรรมมาทั้งวัน อาจารย์เก๋ก็ได้มาสรุปบทเรียน (AAR) ในกลุ่มว่า เราเริ่มจากการวิเคราะห์ปัญหา (ภายนอก ภายใน ปัญหาสุขภาพ) จากนั้นกำหนดเป้าหมาย ทำ SWOT กำหนดยุทธศาสตร์ ทำ BSC 4 มิติ กำหนดวัตถุประสงค์, CFS, KPI, Baseline, เป้าหมาย และทำ Action Plan จนได้แผนออกมาเป็นรูปเป็นร่าง
เราก็เพิ่งจะเข้าใจกระบวนการแบบเต็ม ๆ ว่ามันช่างซับซ้อนและใช้เวลาพอสมควร ทั้งนี้ทั้งนั้นก็เพื่อให้ได้โครงการที่สามารถตอบสนองต่อวิสัยทัศน์และพันธกิจของหน่วยงานและสามารถแก้ปัญหาในพื้นที่ได้อย่างดีที่สุดนั่นเอง
นันท์นภัส สุขใจ
สาธารณสุขศาสตร์มหาบัณฑิต
พัฒนาสุขภาพชุมชน รุ่นที่4
ความเห็น (1)
การทำแผน ไม่ว่าจะเป็นยุทธศาสตร์ กลยุทธ์ หรือกระทั่งแผนปฏิบัติการ ขององค์กร ล้วนแล้วเป็นการขับเคลื่อนองค์กรให้เดินหน้าได้อย่างรวดเร็ว และถึงเป้าประสงค์ที่ตั้งได้อย่าสงแม่นยำมากขึ้น แต่ ทั้งนี้และทั้งนั้น ต้องได้รับความร่วมมือจากบุคลากรทั้งภายในและภายนอกองค์กรด้วยละมัง จึงจะมองภาพได้ชัดขึ้น และสนองต่อความต้องการของชุมชนได้มากขึ้นกว่าที่เป็น