จริยศาสตร์คืออะไร

          ในประวัติศาสตร์ความคิดของมนุษย์ ได้แสดงถึงพัฒนาการที่พยายามยืนยันว่า มนุษย์มีความประเสริฐกว่า “สิ่ง” ทุกประเภทในโลกนี้ โดยพยายามหาข้อเท็จจริง (fact) มายืนยันในเชิงประจักษ์ว่า มนุษย์มีวิวัฒนาการด้านชีววิทยาที่ได้เปรียบสัตว์อื่นในโลกใบนี้ โดยเฉพาะวิวัฒนาการด้านสมอง ซึ่งถูกยอมรับอย่างเป็นสากลว่า มนุษย์มีความฉลาดมากกว่าสัตว์ เพราะมนุษย์เป็นสัตว์ประเภทเดียวในโลกนี้ที่มีสมรรถนะทางความคิด สามารถใช้เหตุผล และมีศักยภาพด้านวิจารณญาณ ดังนั้น การตัดสินใจที่จะคิดหรือทำสิ่งใดจึงไม่จำเป็นต้องถูกบังคับด้วยอำนาจของสัญชาตญาณสสาร พืช และสัตว์อยู่ตลอดเวลา มนุษย์จึงมีเสรีภาพ (free will) ที่จะปฏิเสธพฤติกรรมบางอย่างที่เห็นว่าขัดต่อความสำนึกในเชิงจริยธรรม ที่ส่งผลกระทบด้านลบต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต คือ ทำให้ความมีมนุษยธรรม (humanness) ลดลง มนุษย์ผู้ฉลาดและมีปัญญาจึงพยายามแสวงหาเกณฑ์อะไรบางอย่างเพื่อใช้สำหรับตัดสินว่า อะไรดี อะไรชั่ว อะไรถูก อะไรผิด อะไรควร อะไรไม่ควร โดยเชื่อว่าเกณฑ์เหล่านั้นจะสามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตให้สูงขึ้น ทั้งในส่วนปัจเจกชน (individual) และสังคมส่วนรวมอย่างเป็นสากล (universal)

          วิชาจริยศาสตร์ (ethics) คือศาสตร์ที่ถือกำเนิดขึ้น เพื่อศึกษา “ความประพฤติของมนุษย์” (conduct of human) โดยเฉพาะ ไม่ว่าจะเป็นความประพฤติดีหรือเลว ตลอดถึงเกณฑ์ตัดสินความประพฤติ (criterion) ล้วนเกี่ยวข้องในเครือข่ายของวิชานี้ทั้งสิ้น บางแห่งเรียกวิชานี้ว่า จริยศึกษา (Ethical Studies) เพราะมีการศึกษาจริยศาสตร์ในสาขาต่าง ๆ ได้แก่ ประวัติศาสตร์จริยะ (History of Ethics) จิตวิทยาจริยะ (Psychology of Ethics) สังคมวิทยาจริยะ (Sociology of Ethics) และเทววิทยาจริยะ (Ethical Theology) แต่มีนักวิชาการบางท่าน เรียกว่า ปรัชญาจริยะ (Ethical Philosophy) เพราะมีการนำเอาปรัชญาบริสุทธิ์ไปตีความผลสรุปของวิชาจริยศาสตร์สาขาต่าง ๆ ดังที่กล่าวข้างต้น ซึ่งปัญหาที่สำคัญที่สุด ก็คือ เรื่องมาตรการความประพฤติจากนักปรัชญา