พูดถึงสมาคมการศึกษาเรื่องความปวดแห่งประเทศไทย หากไม่นับอดีตนายกสมาคมแล้ว มองซ้ายมองขวาเพื่อหาคนที่มีอายุมากที่สุดที่จะบรรยายเรื่องการระงับปวดหลังผ่าตัดในผู้สูงอายุ ก็คงจะเป็นผมนี่แหละ
ดังนั้นในการประชุมประจำปี 2550 ที่จะถึงนี้ ผมก็เลยได้รับหัวข้อนี้มาโดยใช้เกณฑ์เรื่องอายุของผู้บรรยายเป็นหลัก
ช่วงวันหยุดยาวนี้ก็เลยมีเวลาเตรียมเอกสารประกอบการบรรยายไปด้วย
ข้อมูลที่ได้จาก Web site ของกรมการปกครอง คือประชากรกลุ่มนี้เพิ่มมากขึ้นทุกปี ซึ่งจะเริ่มคล้ายกับประเทศที่พัฒนาแล้ว คือต้องเลี้ยงคนแก่มากขึ้น ซึ่งก็ทราบกันดีอยู่แล้ว
แต่ที่น่าประหลาดใจก็คือ ผู้สูงอายุที่มีอายุเกิน 100 ปี กลับสวนทางกันคือลดลงทุกปี แสดงว่าอายุของคนไทยนั้นสั้นลงเรื่อยๆ
ปัญหาในการระงับปวดของผู้ป่วยสูงอายุนั้นมีหลายอย่าง
เริ่มตั้งแต่ ผู้สูงอายุมักจะมีโรคประจำตัวและได้รับยาประจำหลายอย่างจึงอาจมีผลต่อการเลือกใช้ยาหรือวิธีการแก้ปวดได้
ต่อมา ก็คือจะรู้ได้อย่างไรว่าผู้สูงอายุปวดหรือไม่ปวด ดังนั้นเรื่องประเมินความปวดจึงเป็นเรื่องยากอีกเรื่องหนึ่ง
สุดท้าย คือการเลือกวิธีให้ยาระงับปวดและขนาดยาที่จะใช้ ว่าควรจะให้วิธีไหน ให้เท่าไหร่จึงจะปลอดภัย และไม่มากหรือไม่น้อยเกินไป
การใช้เครื่องจ่ายยาด้วยตัวผู้ป่วยเอง หรือเครื่อง พีซีเอ อย่างที่เคยบันทึกมาแล้ว จะทำให้ผู้ป่วยได้ยาทีละน้อย บ่อยๆ จึงเป็นวิธีที่มีประโยชน์มาก
แต่ถ้าไม่มีเครื่องชนิดนี้ละ
การให้ยาฉีดทางหลอดเลือดดำทีละน้อย ค่อยๆให้ และให้บ่อยๆ (เรียกว่า Start low and go slow) ก็ยังใช้ได้ดี
ทั้งนี้ทั้งนั้น ต้องมีการติดตามผล และเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิดจึงจะได้ผลดีและปลอดภัย
หวังว่าผู้สูงอายุจะได้รับการรักษาอาการปวดที่ดีขึ้น ตามที่ IASP ได้ตั้งใจไว้
อ. ขจิต ครับ
อ. ขจิต ครับ