การเรียนรู้ตามธรรมชาติ การศึกษานอกโรงเรียน
ช่วงเทศกาลปีใหม่ เป็นวันหยุดยาว และส่วนมากก็จะไม่ได้ไปทำงาน เพราะจะไปร่วมสังสรรค์ อวยพรปีใหม่ หรืออยู่กับครอบครัว ไปเที่ยวกับครอบครัว ดังนั้น วันส่งท้ายปีเก่า จึงถือโอกาสไปเยี่ยมและอวยพรปีใหม่ ญาติผู้ใหญ่ ซึ่งอยู่ในชนบท ผ่านไปแต่ละหมู่บ้าน สิ่งที่ได้เห็นตลอดคือ มีคนนั่งสังสรรคกันเป็นกลุ่มๆ ตามใต้ถุนบ้าน หรือหน้าบ้านและที่สังเกตคือ คนที่สังสรรค์ ส่วนหนึ่งไม่ใช่คนที่อยู่ที่บ้านนั้น สังเกตจากการแต่งตัว และอีกอย่างคือ มักจะมีรถยนต์จอดอยู่ด้วย บางคันก็ทะเบียนกรุงเทพมหานคร แสดงว่า เป็นญาติพี่น้อง หรือลูกหลาน มาจากกรุงเทพ หรือต่างจังหวัดแล้วกลับมาบ้าน และในโอกาสนี้ ก็เป็นโอกาส ที่ญาติพี่น้องได้มารวมกัน พูดคุยกัน เล่าเรื่องราวต่างๆ ให้กันฟัง พร้อมทั้งมีอาหาร และเครื่องดื่ม คุยกันไป กินกันไป ดื่มกันไป
สิ่งที่คิดถึง ไม่ใช่เพียงแค่การกลับมาบ้าน มาหาญาติพี่น้อง หรือสังสรรค์ แต่ยังหมายถึง การนำเอา ประสบการณ์ต่างๆ ของแต่ละคนมาแลกเปลี่ยนกัน ได้รู้ว่า แต่ละคนไปทำอะไร ได้เรียนรู้เรื่องเล็กๆ น้อยๆ ของผู้อื่น ได้เรียนรู้วิถีชีวิต ของผู้อื่น และเป็นการเผยแพร่ความรู้ไปได้ไกลด้วยกระบวนการที่เป็นธรรมชาติ ถือว่า เป็นการเรียนรู้แบบธรรมชาติ เป็นการเรียนรู้นอกระบบโรงเรียนอย่างแท้จริง
ถ้าจะถามว่า ในเทศกาลปีใหม่ หรือเทศกาลอื่นๆ มีคนเดินทาง ไปมาหาสู่กันและร่วมสังสรรค์กันมากไหม ก็คงต้องตอบว่า มาก และถ้าถามต่อไปว่า กศน. ต้องไปทำอะไรไหมเพื่อให้เกิดกิจกรรมการศึกษานอกโรงเรียน ก็ตอบว่า ไม่ต้องทำหรอกครับ เพราะมันเกิดไปตามธรรมชาติแล้ว แต่ถ้า กศน. จะเข้าไปช่วยเสริมการเรียนรู้ได้ไหม ก็ต้องตอบว่าได้ โดยหาโอกาสเทสกาลเหล่านี้ เข้ามาเป็นปัจจัยเพื่อให้เกิดเวทีแห่งการเรียนรู้ หรือกิจกรรมการเรียนรู้ แต่อย่าเข้าไปดำเนินการนะครับ เพราะไม่ได้ผล เพราะเขากำลังอยู่ในกิจกรรมปีใหม่ เขาต้องการสังสรรค์ในหมู่ญาติพี่น้องเพื่อนฝูง ไม่ต้องการเข้าร่วมกิจกรรมที่เราไปจัดหรอกครับ
การศึกษานอกโรงเรียนที่แท้จริง จึงเป็นการศึกษาที่สอดคล้องกับวิถีชีวิต สอดคล้องกับธรรมชาติ ที่เกิดขึ้นประจำอยู่แล้ว แต่หน่วยงาน กศน. คงเป็นเหมือนกับตัวเร่ง ที่จะทำให้กระบวนการธรรมชาตินั้น เกิดเร็วขึ้น หรือเกิดขึ้นไปในทิศทางที่เป็นประโยชน์ หรือเป็นผู้สร้างเวที ให้เกิดกิจกรรม หรือกระบวนการต่างๆ ดังนั้น ความสำเร็จของการศึกษานอกโรงเรียน คือทำให้ การจัดการศึกษานอกโรงเรียน เกิดขึ้นทุกแห่ง ทุกที่ โดยประชาชนเป็นผู้ดำเนินการ เป็นผู้จัดกาศึกษา เป็นผู้เข้ารับการศึกษา ตามวิถีทางแห่งธรรมชาติ
วันที่ 31 ธันวาคม หลังจากเสร็จภารกิจการไปอวยพรญาติผู้ใหญ่แล้ว ก็เป็นเวลาค่ำแล้ว จึงเดินทางกลับ ตอนเดินทางกลับ ฟังวิทยุ ก็ได้รับทราบข่าว ที่ค่อนข้างน่าตกใจ เกี่ยวกับเหตุการณ์ลอบวางระเบิดในกรุงเทพ พอขับรถเข้ามาถึงในตัวเมืองอุบล บรรยากาศค่อนข้างเงียบ รถราบนถนนไม่ค่อยมี ก็คิดว่า คงไม่มีใครมาขับรถบนถนน ส่วนมากก็คงกำลังสนุกสนานกันอยู่ แต่ก็ได้ทราบว่า งานเทศการปีใหม่ของจังหวัด ที่คืนนี้จะมีการ Count down คงจะงด ตอนต้นตั้งใจว่า คืนนี้จะนับถอยหลังกับเขาที่บ้านญาติ ก็เลยล้มเลิก กลับมาเฝ้าหน้าจอ TV และนับถอยหลังอยู่ที่บ้านกับครอบครัว
