“บ้าน”...ฉันไม่อยากอยู่ (9) : ครูมองวัยรุ่น...แบบทดสอบชีวิต
ในช่วงชีวิตที่ผ่านมาพบว่าเราเจอแบบทดสอบชีวิตอยู่เป็นประจำ วันนี้มานั่งทบทวนและสังเกตพฤติกรรมที่ผ่านมาของผู้คนที่ผ่านเข้ามาในชีวิต และหยุดความคิดไว้ที่ใครคนหนึ่งซึ่งอยู่ในช่วงวัยผู้ใหญ่เป็นวัยแห่งการทำงาน เนื่องจากเป็นกรณีตัวอย่างที่น่าสนใจ ซึ่งจากการสังเกตดูความเป็นไปในแต่ละวันคล้าย ๆ กับว่าเขากำลังโดนทดสอบด้วยบทเรียนของชีวิตเกี่ยวกับการแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวอยู่ จึงเกิดประเด็นที่สนใจว่า "แท้ที่จริงพฤติกรรมก้าวร้าวนั้นฝังติดตัวมนุษย์เรามาในทุกระยะของพัฒนาการแห่งวัยหรือไม่" การแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวจะรุนแรงมากน้อยเพียงใดนั้นย่อมขึ้นอยู่กับลักษณะของความแตกต่างระหว่างบุคคล การศึกษา อายุ วุฒิภาวะ ประสบการณ์ ความฉลาดทางอารมณ์ สถานที่ บรรยากาศ สถานการณ์ยั่วยุที่เกิดขึ้น และความรุนแรงของเรื่องราว
จากการเฝ้าดูการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ดิฉันจึงขอแบ่งการทดสอบครั้งนี้เป็น 3 ระยะ ในระยะแรก เมื่อผู้ถูกทดสอบถูกยั่วยุทางอารมณ์จะแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวชนิดรุนแรง มีอาการณ์เกรี้ยวโกรธ กระวีกระวาดจนไม่สามารถควบคุมสติอารมณ์ของตนเองได้เลย และแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรงเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ พฤติกรรมที่แสดงออกมาเป็นลักษณะของการไม่รู้ตัวควบคุมอารมณ์ไม่ได้ฟุ้งซ่าน จนเกิดอาการเครียดทำอะไรไม่ถูกแต่จะแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวทางวาจา อารมณ์ไม่มั่นคงมีลักษณะพุ่งไปข้างหน้า ในระยะที่สอง ผู้ถูกทดสอบจะมีพฤติกรรมก้าวร้าวอยู่ในระดับที่ลดลงจากเดิมเล็กน้อย และนิ่งเป็นบางครั้งเพื่อทบทวนแต่อารมณ์ยังไม่สงบอย่างแท้จริง ยังคงครุ่นคิดวนเวียนซ้ำแล้วซ้ำเล่ากับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และพยายามตั้งคำถามกับตัวเองและผู้อื่นอยู่ตลอดเวลา หากแต่เมื่อเขาได้ระบายความรู้สึกซึ่งเป็นการถ่ายเทสิ่งสกปรกออกไปบ้างก็จะค่อย ๆ นิ่งลงเรื่อย ๆ หากมีคนคอยเตือนสติอารมณ์ที่เคยฟุ้งซ่านเกรี้ยวโกรธกล่าวโทษโยนบาปให้คนอื่นก็จะลดน้อยลงแต่แค่ขณะนั้นตอนนั้นเท่านั้น แต่พฤติกรรมที่เกิดขึ้นใหม่และเป็นสิ่งที่ไม่น่าพึงปรารถนาคือ ต้องการแก้แค้นเอาคืน และจะเริ่มวางแผนการเพื่อชำระหนี้แค้น ส่วนระยะที่สาม เมื่อผู้ถูกทดสอบได้มีโอกาสระบายความแค้นด้วยการกระทำพฤติกรรมก้าวร้าวประเภทต่าง ๆ ตามที่ได้วางแผนไว้ และเมื่อทำสำเร็จอาการเกรี้ยวกราดก็จะลดลง แต่ในทางตรงข้ามหากทำไม่สำเร็จจะยิ่งทวีความแค้นขึ้นเรื่อย ๆ และพฤติกรรมก้าวร้าวจะวนเวียนอยู่เช่นนั้น จะเห็นว่าความโกรธที่ก่อตัวจากอารมณ์เคียดแค้นนั้นยากที่จะหาความสุขได้ จากเหตุการณ์ดังกล่าวดิฉัน พบว่า พฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรงไม่ได้หยุดอยู่ที่พัฒนาการใดพัฒนาการหนึ่งของช่วงวัย แต่จะฝังตัวอยู่ในตัวมนุษย์ทุกคนทุกวัย และพร้อมจะสำแดงอาการได้ทุกเมื่อเมื่อมีเหตุปัจจัยเอื้ออำนวย
พฤติกรรมก้าวร้าวในช่วงวัยต่าง ๆ บางครั้งบางทีการศึกษา อายุ วุฒิภาวะ หน้าที่ตำแหน่งงาน ประสบการณ์ สิ่งเหล่านี้แทบจะไม่ได้ช่วยอะไรได้มากมายนักกับการเกิดพฤติกรรมก้าวร้าว เพราะบ่อยครั้งที่มองเห็นและเฝ้าเพียรสังเกตดูผู้คนที่ผ่านเข้ามาในชีวิตล้วนแล้วแต่ตกหลุมแห่งอารมณ์แทบทั้งสิ้น มากบ้างน้อยบ้างแล้วแต่พื้นฐานการเลี้ยงดูของครอบครัว สถาบันครอบครัวเป็นสถาบันที่สำคัญและยิ่งใหญ่ที่สุดในการผลิตเด็กและเยาวชนให้เป็นผู้ใหญ่ที่ดีในวันหน้า พฤติกรรมก้าวร้าวที่แสดงออกมาโดยส่วนใหญ่มาจากการขาดความรักความอบอุ่น ขาดการอบรมสั่งสอนที่ดี ขาดตัวแบบที่ดีที่จะมาคอยชี้แนะให้เด็กและเยาวชนของชาติเดินไปในแนวทางที่ถูกที่ควร ดังนั้นการปูพื้นฐานที่ดีทางด้านจิตใจ สร้างอารมณ์ที่แจ่มใสให้เด็กตั้งแต่ยังเยาว์วัย และต่อเนื่องทุกระยะตามพัฒนาการแห่งวัยเป็นสิ่งสำคัญอย่างมากต่อการลดพฤติกรรมก้าวร้าว
ความเห็น (14)
เจริญพร จ้า
เข้ามาอ่านนะ โดยส่วนตัวชอบอ่านหนังสือจิตวิทยา จนบางครั้งก็ทำท่าหลงตัวเองว่าวิชานี้ก็อาจพอสอนได้ 5 5 5 (อ๋อจิตวิทยาสายศิลป์นะ มิใช่สายวิทย์)
หาเรื่องคุยต่อครับ ใครว่าไว้ก็จำไม่ได้แล้ว เค้าว่าจิตวิทยาคล้ายคลึงกับจริยศาสตร์ กล่าวคือ " จิตวิทยาศึกษาว่าพฤติกรรมเป็นอย่างไร ?"
ขณะที่ "จริยศาสตร์ศึกษาว่าพฤติกรรมควรจะเป็นอย่างไร? "
สรุปความต่างประเด็นว่า พฤติกรรมของคนศึกษาไม่ยากเท่ากับการแก้ไขพฤติกรรม 6 6 6 (ไม่ 5 เพราะทำท่าจะเครียด 5 5 5)
เจริญพร
- มีความคิดเห็นว่าถ้าครอบครัวอบอุ่น สังคมที่ดีก็จะตามมา
- มากับพระครับวันนี้
- ยังอยู่ชายแดนอยู่เลยครับ
- สวัสดีปีใหม่ครับผม
- เข้ามาให้กำลังใจ และโชคดีปีใหม่นะจ๊ะ
สวัสดีค่ะคุณ "ขจิต" วันนี้เป็นเด็กวัดเหรอค่ะ เดินตามหลังหลวงพี่ตามต้อย ๆ เชียวค่ะ หิ้วปิ่นโตมาด้วย...
ร้องเพลงให้ฟังอีก...หล๊ะ "อยู่ชายแดนน้องแสนอาลัย...ใจหนอใจ...เอ้ย...(จำเนื้อร้องไม่ได้) เอ้ย...ช่อดอกรักใครมาหาญหักเราต้องหวงแหน..." ร้องเพลงให้คุณครูแถวชายแดนฟังค่ะ พออุ่น ๆ ขึ้นมาใหมคะ สวัสดีปีใหม่ค่ะ มีความสุขเยอะ ๆ นะคะ
สวัสดีค่ะพี่สาวคนสวย Bright Lily ขอบคุณสำหรับกำลังใจค่ะจะหอบเก็บไว้เติมเต็มจนถึงปีใหม่หน้าเลยค่ะ ปีใหม่นี้มีความสุขเยอะ ๆ นะคะ เดินทางโดยสวัสดิภาพ ท่องเที่ยวอย่างมีความสุขนะคะ โชคดีปีใหม่ค่ะ
เจริญพร จ้า
อาจารย์ Vij ว่ามา ก็มีความเห็นแว๊บขึ้นมา ก็จะวิจารณ์ความเห็นเพิ่มเติมเล็กน้อย (แบบว่าบางทีก็แว๊บขึ้นมา บางทีก็ไม่แว๊บ ประมาณนั้น) โดยการนำมาเปรียบเทียบกับคำสอนทางพระพุทธศาสนา
เรื่องการใช้ความเพียรพยายามเพื่อแก้ปัญหานั้นเป็นเรื่องธรรมดา ดังพุทธศาสนสุภาษิต
วายเมถว ยาว นิปทา ควรพยายามจนกว่าประสบความสำเร็จ
วิริเยน ทุกฺขมจฺเจติ บุคลล่วงทุกได้ด้วยความเพียร
ส่วนประเด็น พฤติกรรมติดตัว นี้ ศัพท์ธรรมะ เรียกว่า วาสนา แปลว่า เป็นที่อยู่ (ต้องอธิบายอีก แค่นี้ไม่รู้เรื่อง 5 5 5) หมายถึง ขันธปัญจกะเป็นที่อยู่อาศัยในกาลก่อน (ยังไม่รู้เรื่อง ยากส์จริงๆ นะ ในการอธิบาย 5 5 5)
อธิบายว่า ขันธ์ห้า คือ กายและใจซึ่งประมวลมาเป็นตัวตนของเราในกาลก่อน ที่เราเคยมีเคยเป็นในการก่อน ซึ่งอาจเป็นชาติก่อนหรือชาตินี้ก็ได้ สรุปว่า พฤติกรรมในการก่อนของเรานั่นเอง ศัพท์ธรรมะเรียกว่า วาสนา (ศัพท์นี้คนไทยก็ใช้กันติดปาก แต่มักจะเข้าใจง่ายๆ ว่าเป็นเวรกรรม ประมาณนั้น)
วาสนา หรือพฤติกรรมที่เคยประพฤติในการก่อนแล้วติดตัวมานี้ ตามหลักพระพุทธศาสนาถือว่า พระพุทธเจ้าเท่านั้น จึงสามารถละได้หมด นอกจากนั้นไม่สามารถละได้หมด เช่น พระอรหันต์บางรูป เวลาเดินชอบกระย่อง คล้ายๆ ลิง เพราะเคยเกิดเป็นลิงมาหลายร้อยชาติ ...ประมาณนี้ แหละ
เรื่องนี้ ไม่อาจพิสูจน์ได้เชิงประจักษ์ แต่อาจเป็นอุทาหรณ์ได้ว่า เรื่องพฤติกรรมติดตัวนี้เป็นสิ่งแก้ไขได้ยากส์.... จ้า
เจริญพร
- การปูพื้นฐานที่ดีทางด้านจิตใจ สร้างอารมณ์ที่แจ่มใสให้เด็กตั้งแต่ยังเยาว์วัย และต่อเนื่องทุกระยะตามพัฒนาการแห่งวัยเป็นสิ่งสำคัญอย่างมากต่อการลดพฤติกรรมก้าวร้าว
- เป็น..สาระสำคัญที่จำเป็นต่อการดูแลคนในครอบครัว
- ทุกวันนี้เล่นกับเจ้าตัวเล็กแบบหัวหกก้นขวิด เพราะเชื่อว่า ของเล่นที่ดีที่สุดก็คือร่างกายของพ่อกับแม่นั่นเอง
- และสิ่งหนึ่งที่ปฏิบัติสม่ำเสมอคือพาเจ้าตัวเล็กทั้งสองไปวัดอย่างสม่ำเสมอ
- ขอบคุณในสาระที่ดีและมีประโยชน์ต่อสถาบันครอบครัว ครับผม...
- แวะมาขอบคุณสำหรับเพลงครับ
- สวัสดีปีใหม่ครับผม
ได้สนทนาธรรมกับหลวงพี่แล้วกระจ่างในธรรมะค่ะ มีประเด็นใหม่ให้เก็บเกี่ยวเยอะแยะเลยค่ะท่าน บางอย่างก็ซึ้งแต่บางอย่างเพิ่งกระจ่างในวันนี้ค่ะหลวงพี่ และการสนทนาธรรมครั้งนี้ที่ท่านกล่าวว่า "แบบว่าบางทีก็แว๊บขึ้นมา บางทีก็ไม่แว๊บ" แต่แว๊บของท่านทำให้คนที่มืดบอดเดินคลำทางกลับเห็นแสงสว่างตรงทางประตูแห่งธรรมะขึ้นเลยค่ะท่าน
ขอบคุณคุณ แผ่นดิน ค่ะ ชอบค่ะที่กล่าวว่า ของเล่นที่ดีที่สุดของลูกก็คือร่างกายของพ่อกับแม่นั่นเอง เห็นด้วยและชอบอย่างแรง...ค่ะ คำตอบเดียวและเป็นคำตอบที่ดีที่สุดที่ทำให้ดิฉันมองเห็นความอบอุ่น และความเป็นไปของครอบครัวเลยค่ะ ครอบครัวสุขสันต์และอบอุ่นจังค่ะ
ดิฉันคนหนึ่งค่ะที่ให้ความสำคัญกับบ้าน วัด และโรงเรียน (บวร) ว่าเป็นสิ่งที่เกี่ยวเนื่องเชื่อมโยงสัมพันธ์กันต่อพัฒนาการทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม อันส่งผลต่อการเกิดพฤติกรรมในรูปแบบต่าง ๆ ของเด็กค่ะ
สวัสดีปีใหม่ทั้งคุณแผ่นดิน และคุณขจิต ค่ะ มีความสุขในปีใหม่นะคะ ขอบคุณค่ะ
แวะมาเสพธรรมนะ ยังไม่ได้แลกอะไร ยังไงก็ติดค้างไว้นะจะมาคืนให้ในกาลต่อไป
สวัสดีค่ะคุณ space ยินดีค่ะที่แวะเข้ามา ในกาลผ่านมาอาจไม่เคยได้รู้จักกัน แต่ในกาลข้างหน้าคงได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้กันค่ะ
ติดค้างอยู่...ก็รีบสอยลงมานะคะ จะได้รีบมา ลปรร.กัน
สวัสดีปีใหม่ค่ะคุณพี่ "ชายขอบ"
ขอบคุณค่ะสำหรับพรอันประเสริฐ...พรใดที่ให้มาขอให้พรนั้นสมดังหวังคืนกลับไปสู่ผู้ให้พรด้วยค่ะ
เมื่อสักครู่เข้าไปสวัสดีปีใหม่มาแล้วค่ะ...มีความสุขเยอะ ๆ นะคะ คุณพี่"ชายขอบ"