ก้าวกระโดดใหญ่ ของระบบวิทยฐานะครูและบุคลากรทางการศึกษา

ก้าวกระโดดใหญ่ ของระบบวิทยฐานะครูและบุคลากรทางการศึกษา

ระบบการศึกษาไทยเดินผิดทางในเรื่องวิทยฐานะและตำแหน่งครูมานาน    นานแค่ไหนผมไม่มีความรู้    แต่เชื่อว่ายาวนานพอที่จะสร้างความเสียหายให้แก่คุณภาพการศึกษาไทยอย่างรุนแรง    โดยมีหลักฐานที่ผลการทดสอบ PISA   

ความผิดพลาดที่ร้ายแรงยิ่งของระบบที่ใช้ในปัจจุบันคือ ระบบผลประโยชน์ของครูและบุคลากรทางการศึกษาไม่เชื่อมโยงกับคุณภาพของผลงานจริงๆ คือผลลัพธ์การเรียนรู้ของนักเรียน    ให้วิทยฐานะจากผลงานหลอกๆ    เป็นบาปต่อศักดิ์ศรีความเป็นครู    ทำให้ผู้คนไม่เชื่อถือครู  

สิ่งที่ผมอยากเห็น คือการวิจัยระบบการศึกษา  เรื่องนโยบายและมาตรการด้านตำแหน่งและวิทยฐานะครูในช่วง ๒๐ ปีที่ผ่านมา    ว่ามันก่อผลอย่างไร  มันให้ความรู้อะไรแก่เรา

สิ่งที่สร้างความสุขแก่ผมคือ ประกาศ กคศ. “ประกาศหลักเกณฑ์การประเมินวิทยฐานะ ข้าราชการครูและบุคลากรการศึกษา ๔ สายงาน” (๑)   ซึ่งจะใช้ตั้งแต่วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๖๔ เป็นต้นไป     

กลักเกณฑ์ ตำแหน่งครู (๒)  

หลักเกณฑ์ ตำแหน่งผู้บริหารสถานศึกษา (๓)

หลักเกณฑ์ ตำแหน่งศึกษานิเทศก์ (๔)    

หลักเกณฑ์ ตำแหน่งผู้บริหารการศึกษา (๕)   

ประกาศนี้เป็นการเปลี่ยนยุคระบบวิทยฐานะครูและบุคลากรทางการศึกษา    จากยุคมิจฉาทิฏฐิ  สู่ยุคสัมมาทิฏฐิ  

ท่านเลขาธิการ กคศ. ชี้แจงเรื่องนี้ที่ 

ผมอ่านรายละเอียดจริงๆ เฉพาะตำแหน่งครู    ตำแหน่งอื่นอ่านผ่านๆ    อ่านแล้วเห็นด้วยอย่างยิ่งต่อหลักการในประกาศ    แต่เดาว่าตอนดำเนินการน่าจะมีข้อท้าทายมากมาย    จึงขอเสนอว่า กคศ. น่าจะจัดทีมติดตามประเมินผลการดำเนินการตามประกาศ    ใช้หลักการ DE (Developmental Evaluation) (๖)    เพื่อให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย    นำมาเป็น feedback สู่ Double-loop learning ในเรื่องการพัฒนาระบบวิทยฐานะครูและบุคลากรการศึกษาที่จะทำให้ระบบวิทยฐานะส่งผลยกระดับผลลัพธ์การเรียนรู้ของนักเรียนได้อย่างแท้จริง   

แต่เมื่ออ่านประกาศนี้แล้ว  ผมเกิดความเห็นอีกอย่างหนึ่งว่า    ระบบการบริหารการศึกษาของไทยในภาพรวมเป็ระบบที่ล้าหลัง คือรวมศูนย์เกินไป    หากไม่แก้ไข   ไม่มีทางยกระดับคุณภาพการศึกษาได้อย่างแท้จริง  

ที่จริง จะวิพากษ์เฉพาะระบบการศึกษาก็ไม่ถูก    ระบบการปกครองบ้านเมืองของเราในภาพรวมก็ล้าหลังยิ่ง  มีการรวมศูนย์เกินไป    ทำให้พัฒนายาก และมีปัจจัยเสื่อมเสียอีกหลายอย่างตามมา    ที่ไม่เป็นระบบที่ซื่อสัตย์สุจริตทำเพื่อประโยชน์ของบ้านเมืองอย่างแท้จริง    อำนาจรวมศูนย์นี้รุนแรงขึ้นหลังทหารเข้ามามีอำนาจปกครองบ้านเมืองตั้งแต่ปี ๒๕๕๗ เป็นต้นมา  

วิจารณ์ พานิช

๒๒ พ.ค. ๖๔