การทดลองเผาครั้งที่ ๔ นี้ มีแผนการทดลองดังนี้
- วัตถุประสงค์ เพื่อเปรียบเทียบถ่านจากไผ่ต่างชนิดกัน ได้แก่ ไผ่ด้ามขวานและไผ่เลี้ยง โดยใช้เศษโคนไผ่สร้างไพร เป็นเชื้อเพลิงในเตา (เชื้อเพลิงในเตาอบ หมายถึง แม้จะเผาเป็นขี้เถ้าก็ไม่เป็นไร)
- ตัวแปรต้น คือ ชนิดพันธุ์ไผ่
- ตัวแปรตาม คือ คุณภาพของถ่านไม้ไผ่
- ตัวแปรควบคุม คือ ไผ่สดเหมือนกัน ไผ่ขนาดเท่า ๆ กัน วางไว้ในตำแหน่งเดียวกัน รลักษณะการวางเหมือนกัน
กระบวนการทดลองเผาครั้งนี้ ดูได้จากภาพนี้ครับ
กราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างอุณหภูมิและเวลาแสดงดังกราฟด้านล่าง
ข้อสังเกตและคำอธิบาย
- อุณภูมิใต้เตา (เส้นสีเทา) และอุณหภูมิใกล้เพดานด้านใน (เส้นสีน้ำเงินเข้ม) มีค่าเท่ากันที่ประมาณ ๑๐๐ องศา ตลอดกระบวนการอบไม้แบบปิดปล่อง
- ทันทีที่เปิดปล่อง อุณหภูมิทุกจุดเพิ่มขึ้น เตาติดด้านในภายในเวลาประมาณ ๑๕ นาที อุณหภูมิควันเพิ่มขึ้นเป็น ๘๐ และ ๘๕ องศาอย่างรวดเร็ว
- ความพยายามในการหรี่ให้อุณหภูมิควันไม่เกิน ๙๐ องศา ทำให้ อุณหภูมิทุกจุดลดลง แต่ใกล้เคียงกันมากขึ้น และอุณหภูมิค่อย ๆ เพิ่มขึ้น อย่างช้า ๆ
- ภายในเวลา ๕ นาที หลังจาก เปิดช่องหรี่ ช่องฟืนและต่อปล่องควัน อุณหภูมิพุ่งขึ้นไปสูงสุด ๙๕๐ องศา ก่อนจะคงที่และปิดเตา
ลักษณะและคุณภาพถ่าน
เป็นอีกก้าวเล็ก ๆ ของความสำเร็จในการรักษารูปพรรณของถ่าน ข้อค้นพบสำหรับการทดลองครั้งนี้พบว่า
- ไม้สด ทำให้ได้ถ่าน ที่แกร่งกว่าไม้แห้ง ไม้แห้งฟืนจะแตกร้าวมากกว่า
- ถ่านจากไม้ไผ่ด้ามขวาน แกร่งมากกว่าไผ่เลี้ยง
สิ่งที่ได้เรียนรู้ ๒ ข้อนี้ ทำให้ผมตั้งสมมติฐานเพื่อการทดลองครั้งต่อไป (หลังจากที่ได้หัววัดอุณหภูมินะครับ) ว่า ไผ่ใช้ลำนำมาทำถ่านได้มีคุณภาพมากกว่าไผ่กินหน่อ ... จริงหรือไม่อย่างไร ว่ากันในการทดลองครังต่อ ๆ ไป ครับ