MoHo does not mean โมโห. What does it mean ?

        วันนี้เราจะมาเรียนรู้เกี่ยวกับกิจกรรมบำบัด โดยได้ยก Model หนึ่งมาให้ทุกคนได้รู้จักนั้นคือ “ Model of Human Occupation ” หรือ “ MoHo ” คือ แบบจำลองกิจกรรมการดำเนินชีวิตของมนุษย์ โดยนักกิจกรรมจะใช้แบบจำลองนี้ในการประเมินแยกแยะปัญหาเพื่อตั้งเป้าหมายรายบุคคลจาก Assets (สิ่งดีๆในตัวเรา) Liabilities (สินทรัพย์-หนี้สินที่มี) Performance (ความสามารถที่แสดงออก) Influence (สิ่งที่มีผลจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิตที่เกิดจากสิ่งแวดล้อมรอบๆตัว) นอกจากนี้ MoHo Model ยังเพิ่มความสามารถของผู้รับบริการในการแสดงบทบาทที่มีความหมายต่อชีวิตอีกด้วย โดยใช้สิ่งรอบตัวเป็นสื่อในการพัฒนา ปรับเปลี่ยนไปตามช่วงวัย อีกทั้งยังสามารถสร้างทักษะชีวิต สร้างอุปนิสัย บทบาทใหม่ให้แก่ผู้รับบริการได้อีกด้วย

MoHo สามารถนำมาใช้ทั้งการรักษา ประเมินผู้บริการทำให้นักกิจกรรมบำบัดเข้าใจถึงข้างในจิตใจ ตัวตนของผู้รับบริการ และสามารถนำมาเป็นหลักในการจะนำมาพัฒนาตัวเองได้อีกด้วย โดยสามารถนำมาใช้ได้โดยการตั้งคำถามกับตัวเองและตอบตัวเองให้ได้ซึ่ง MoHo Model มีคำถามหลักๆทั้งหมด 7 ข้อ ได้แก่

1.Occupational Identity : การแยกแยะหรือบ่งบอกตัวตน บอกความต้องการของตัวเองว่าอะไรคือสิ่งที่อยากทำในชีวิต เพราะอะไรถึงอยากทำสิ่งนั้น เช่น กิจกรรมที่เราอยากทำคืออะไร? เพราะอะไรถึงอยากทำ?

2. Occupational Competence : การวิเคราะห์ว่ากิจกรรมที่เราอยากทำนั้นต้องใช้ความสามารถอะไรในการทำกิจกรรม กิจกรรมนี้พัฒนาศักยภาพอะไรของตนเอง เช่น การทำอาหารต้องใช้ทักษะ ความสามารถอย่างไร?

3. Participation : การประเมินว่าในปัจจุบันตนเองมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมอย่างไร เช่น ปัจจุบันมีหน้าที่หรือส่วนร่วมในการทำกิจกรรมอย่างไร?

4. Performance : การบอกว่าตนเองมีความสามารถอะไร อย่างไร เช่น มีทักษะความสามารถในการทำกิจกรรมอย่างไร?

5. Skills : ทักษะต่างๆของตนเอง เช่น ด้านกระบวนการคิด ร่างกาย การสื่อสาร เช่น มีทักษะอย่างไรในการทำกิจกรรมนั้น?

6. Volition-Habituation-Performance : เป็นกระบวนการที่สำคัญมากในMoHo Model สามารถแบ่งได้เป็น3หัวข้อ
6.1 Volition คือ เจตจำนงค์ของตนเองว่าต้องการทำอะไร volition เป็นสิ่งเริ่มแรกที่เราต้องประเมินและต้องรับรู้ให้ได้ว่าเราต้องการจะทำกิจกรรมอะไรซึ่งจะส่งผลทำให้เกิดเป็นอุปนิสัยและความสามารถในภายภาคหน้า                                                                                                6.2 Habituation คือ อุปนิสัยที่จะนำไปสู้เป้าหมายที่ตั้งไว้จะทำได้อย่างไร
6.3Performance Capacity คือ ความสามารถสูงสุด ต้องใช้ความสามารถอะไรในการทำกิจกรรมนั้นบ้าง ทำได้อย่างไร

7. Environment : สิ่งแวดล้อมรอบๆตัวมีผลอย่างไรกับการที่จะทำกิจกรรมให้บรรลุเป้าหมาย สิ่งแวดล้อมมีผลกระทบหรือส่งผลดีอย่างไร สิ่งแวดล้อมอย่างไรจะทำให้บรรลุตามเป้าหมาย เช่น สิ่งแวดล้อมรอบตัวส่งผลต่อพฤติกรรมการดำเนินชีวิตอย่างไร?

---

MoHo เป็นกรอบความคิดที่มีประโยชน์ในการสำรวจ ประเมินและพัฒนาตนเอง สามารถนำมาปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้ นำมาใช้ในการค้นหาตัวตนของตนเอง ใช้กำหนดเป้าประสงค์เป้าหมายของตนเองเพื่อช่วยให้มีความคิดที่เป็นระบบและทำให้เราสามารถทำเป้าหมายของเราให้สำเร็จได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด ทุกคนๆที่ได้อ่านก็อย่าลืมนำหลักแนวคิดนี้ไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับตนเองนะคะ :)

---

นางสาวอรุณี ดอกมะลิ นักศึกษากิจกรรมบำบัด ชั้นปีที่ 1/2563 มหาวิทยาลัยมหิดล