การสร้างเสริมสุขภาพแบบองค์รวม : จากทัวร์สุขภาพ สู่สปาไทย..ดำเนินสปายา

สุรัติ เล็กอุทัย
โรงพยาบาลดำเนินสะดวก

ความเป็นมาและความสำคัญ
– จากสภาวะเศรษฐกิจของประเทศไทยที่ตกต่ำลงในช่วงฟองสบู่แตก ซึ่งมีผลกระทบต่อประชาชนทุกอาชีพ รว่มกับวิถีการรักษาพยาบาลในปัจจุบันได้มีการมุ่งเน้นถึงการส่งเสริมสุขภาพ แบบองค์รวม และการส่งเสริมภูมิปัญญาไทยด้านการแพทย์แผนไทยและสมุนไพรไทย เป็นผลให้มีความตื่นตัวของกระแสสังคมในเรื่องวิถีการดูแลและส่งเสริมสุขภาพ ของตนเองมากกว่าแต่ก่อน โรงพยาบาลดำเนินสะดวกซึ่งเป็นโรงพยาบาลของภาครัฐ ได้ส่งเสริมและสนับสนุนให้มีบริการด้านการแพทย์แผนไทยในระบบบริการสุขภาพ โดยได้นำปรัชญาของการแพทย์แผนไทย คือ การเป็นการแพทย์องค์รวม มาพัฒนาการดำเนินงานเพื่อให้คนมีสุขภาพดี อย่างองค์รวม ร่วมกับการส่งเสริมเชื่อมโยงถึงการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ธรรมชาติ จึงก่อให้เกิดการพัฒนาการส่งเสริมสุขภาพแบบประยุกต์โดยใช้ภูมิปัญญาการ แพทย์แผนไทยดังกล่าว เป็นการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพขึ้นหรือที่เรียกว่า “ทัวร์สุขภาพ” (Health tourism) และได้พัฒนาต่อยอดไปสู่การผสมผสานภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยกับสปาตะวันตก เป็นสปาไทย (Thai spa) ..ดำเนินสปายา ซึ่งเป็นมุมมองใหม่ของระบบการแพทย์และสาธารณสุขภาครัฐ

แนวทางการพัฒนา
Phase I
ทัวร์สุขภาพ (Health tourism) ประกอบด้วยกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพแบบองค์รวม 4 มิติ

- มิติด้านกาย : การตรวจสุขภาพ การออกกำลังกาย โภชนบำบัด การแพทย์แผนไทยเพื่อส่งเสริมสุขภาพ เช่น การนวด “ดำเนิน” การอบไอน้ำสมุนไพร การประคบสมุนไพร
–มิติด้านใจ : การท่องเที่ยวทัศนศึกษาเชิงอนุรักษ์ท้องถิ่น พักผ่อนหย่อนใจกับกิจกรรมการแสดงและกิจกรรมนันทนาการ
- มิติด้านสังคม : กิจกรรมสร้างสัมพันธ์ และกิจกรรมร่วมกันทางด้านศาสนา
– มิติด้านจิตวิญญาณ ; การปฏิบัติโยคะ / ฤาษีดัดตน การปฏิบัติสมาธิ

Phase II
ดำเนินสปายา (Damnoen Spaya)

- มิติด้านกาย : การนวดน้ำมันหอมระเหย “ดำเนิน” การขัดผิว การพอกผิว ซาวน่า การแช่บำรุงน้ำมันหอมระเหย “ดำเนิน” / อ่างน้ำวนจากกุชชี่ การดูแลผิวหน้า (Facial spa) และการแพทย์แผนไทยเพื่อส่งเสริมสุขภาพ
– มิติด้านใจ : พักผ่อนหย่อนใจกับบรรยากาศแบบไทยๆ และความสดชื่นเขียวขจี
– มิติด้านสังคม : พบกับการบริการต้อนรับจาก ผู้ให้บริการ (Therapist) ที่ผ่านการฝึกอบรมตามมาตรฐานสปา
– มิติด้านจิตวิญญาณ : เกิดสมาธิจากความสงบและความผ่อนคลายจากดนตรีบำบัด

ผลการดำเนินงาน
Phase I
- ทัวร์สุขภาพ
- - ดำเนินกิจกรรมอย่างต่อเนื่องเข้าสู่ปีที่ 6 ของการดำเนินงาน รวม 150 กว่ารุ่น
- - ผลการตรวจสุขภาพอันดับที่ 1 คือ โรคไขมันในเลือดสูง
- - การประเมินผลความพึงพอใจในภาพรวม มากกว่า 90% ขึ้นไป
Phase II ดำเนินสปายา

จากการนำเสนอผลงานทางวิชาการ
การประชุมวิชาการประจำปีกระทรวงสาธารณสุข ครั้งที่ 13 ประจำปี 2548