บุหรี่กับสุขภาวะของชุมชนน่าอยู่บ้านโสร่ง

           บุหรี่เป็นยาเสพติดประเภทหนึ่งที่มีอันตรายต่อสุขภาพของผู้เสพและบุคคลใกล้ชิด เป็นสาเหตุสำคัญอันดับสองของการเสียชีวิตทั่วโลก เห็นได้จากข้อมูลคนที่สูบบุหรี่ทั่วโลกเสียชีวิตจากการสูบบุหรี่ประมาณ 650 ล้านคน ในแต่ละปีมีคนไม่สูบบุหรี่หลายแสนคนต้องเสียชีวิตด้วยโรคที่เกิดจากการได้รับควันบุหรี่มือสอง คือควันบุหรี่ในบรรยากาศหรือควันบุหรี่มือสองที่เกิดขึ้นจากสองแหล่ง คือ ควันบุหรี่ที่ผู้สูบบุหรี่พ่นออกมาและควันบุหรี่ที่ลอยจากตอนปลายมวนบุหรี่ ทันทีที่บุหรี่ถูกจุดขึ้น การเผาไหม้ของมวนบุหรี่จะทำให้เกิดสารเคมีกว่า 4,000 ชนิด เป็นสารพิษมากกว่า 250 ชนิด และกว่า 50 ชนิด ที่เป็นสารพิษที่วงการแพทย์ระบุว่าเป็นสารก่อมะเร็ง (วรวุฒิ เจริญศิริ, 2560: ออนไลน์) การสูบบุหรี่ถึงแม้หลายคนรู้ว่าเป็นอันตรายต่อสุขภาพแต่ยังมีบุคคลที่ไม่ยอมเลิก และตรงกันข้ามอีกหลายคนมีความตั้งใจว่าจะเลิกสูบแต่ก็ไม่ประสบผลสำเร็จ เนื่องจากทุกวันนี้ถึงแม้ไม่ได้สูบบุหรี่โดยตรงแต่ก็ยังรับควันบุหรี่มือสองที่ผู้สูดควันเข้าไปก็จะได้สารในบุหรี่เหมือนกัน การเข้าสังคมกับเพื่อนที่สูบบุหรี่มันก็มิได้ต่างอะไรมากนัก ดังนั้นหากต้องการให้ทุกคนเลิกบุหรี่จึงจำเป็นที่ต้องดูด้านหลักคำสอนของศาสนาว่าเป็นที่อนุญาตหรืออนุมัติหรือไม่ ซึ่งก่อนหน้านี้ประชาชนส่วนใหญ่มีทัศนะว่า การสูบบุหรี่นั้นเป็น มักรูฮ (การห้ามอย่างไม่เด็ดขาดหรือเพียงการกระทำที่ไม่พึงประสงค์) แต่ระยะหลังมีคำวินิจฉัยทางศาสนา (ฟัตวา) โดยเฉพาะในประเทศไทยที่ออกโดยสำนักจุฬาราชมนตรี ที่ 02/2549 ว่าบุหรี่นั้นเป็นสิ่งต้องห้ามในอิสลาม ด้วยเหตุผลที่ว่านำตัวเองและผู้อื่นสู่ความหายนะ โดยอาศัยหลักฐานจากคัมภีร์อัลกุรอานที่มีความหมายว่า “และจงอย่าฆ่าตัวของพวกเจ้าเอง แท้จริงอัลลอฮฺเป็นผู้ทรงเมตตาต่อพวกเจ้าเสมอ” (อันนิซาอฺ, 4: 29)

        ชุมชนบ้านโสร่ง ตั้งอยู่หมู่ที่ 3 ตำบลเขาตูม อำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี เป็นชุมชนขนาดใหญ่มีประชากรจำนวน 4,567 คน แยกเป็น ชาย 2,141 คน และ หญิง 2,426 คน มีจำนวนครัวเรือน 804 หลังคาเรือน มีประชากรแฝงที่มากับมหาวิทยาลัยฟาฏอนี สถานีตำรวจภูธรบ้านโสร่ง และหน่วยงานรัฐอีก ประมาณ 5,000 คน จากจำนวนประชากรดังกล่าว มีเยาวชนหรือวัยรุ่นเป็นจำนวนมาก จากการเก็บข้อมูลของคณะทำงานชุมชนในการเตรียมข้อมูลทำแผนชุมชน มีข้อมูลสำคัญที่ไม่เคยมีใครทราบมาก่อนคือ ชุมชนมีการสูญเสียเงินนับ 10 ล้านบาทกับการใช้จ่ายเรื่องการสูบบุหรี่ในชุมชน ความสูญเสียนี้ มีการเก็บข้อมูลจากการสำรวจค่าใช้จ่ายระดับครัวเรือน ซึ่งมีครัวเรือนจำนวน กว่า 700  ครัวเรือน ที่สูบบุหรี่ และมีค่าใช้จ่ายต่อวันรวมกันแล้ว เฉลี่ยอยู่ที่ 40 บาทต่อครัวเรือน ตกเป็นเงินกว่า 10 ล้านบาท ต่อปี ถือเป็นความสูญเสียทางเศรษฐกิจที่มีมูลค่าสูงมากเมื่อเทียบกับคุณภาพชีวิตของชุมชนกับงบประมาณสำหรับการพัฒนาชุมชน จากการเก็บข้อมูลของโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพตำบลเขาตูม พบว่า มีเด็กเล็กที่ได้รับผลกระทบจากการสูบบุหรี่ของพ่อและคนในครอบครัว ทำให้เกิดอาการของโรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจติดขัด กว่า 20 รายในแต่ละปี และทำให้เด็กได้รับควันพิษสะสม ผลกระทบของเด็กต่อปัญหาบุหรี่ ปัญหายาเสพติดที่ระบาดในชุมชนทุกชนิดนั้น มาจากการเริ่มต้นการสูบบุหรี่ของเยาวชนอยากลองหรือนักสูบหน้าใหม่ทั้งหมด เด็กกลุ่มนี้ คือกลุ่มที่เรียนอยู่ระดับประถมปลายและมัธยมศึกษาตอนต้น