บัยตุลมาล

การประยุกต์ใช้ระบบบัยตุลมาลในชุมชนมุสลิม : กรณีศึกษามัสยิดตะลุบัน

อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี

มะดาโอะ  ปูเตะ¹ ฮัสบุลลเลาะ  อาศิสสกุล²  สะสือรี  วาลี³  อิบรอเฮม  เตะแห⁴

¹ M.Sc (รัฐประศาสนศาสตร์), ผู้ช่วยศาสตราจารย์, อาจารย์สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี

² M.A. (รัฐประศาสนศาสตร์), ผู้ช่วยศาสตราจารย์, อาจารย์สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี

³ M.A. (อิสลามศึกษา), ผู้ช่วยศาสตราจารย์, อาจารย์สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี

ดร. (ภาษาอาหรับ), ผู้ช่วยศาสตราจารย์, อาจารย์สาขาวิชาภาษาอาหรับ คณะศิลปศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการประยุกต์ใช้ระบบบัยตุลมาลในชุมชนมุสลิม มัสยิดตะลุบัน อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี และ 2) เพื่อศึกษาปัญหาในการบริหารและการประยุกต์ใช้ระบบบัยตุลมาลในชุมชนมุสลิม มัสยิดตะลุบัน อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ การเก็บข้อมูลโดยวิธีการสัมภาษณ์ สัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนาพูดคุยแบบไม่เป็นทางการ และการสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม กลุ่มเป้าหมาย อิหม่ามและคณะกรรมการประจำมัสยิด ผู้นำชุมชน สัปปุรุษประจำมัสยิด และประชาชนทั่วไป รวมทั้งสิ้น จำนวน 20 คน

ผลการศึกษา พบว่า การประยุกต์ใช้ระบบบัยตุลมาลในชุมชนมุสลิมมัสยิดตะลุบัน รายได้บัยตุลมาลมัสยิดมาจาก ซะกาตมาล (การค้า) และซะกาตฟิตเราะห์ การบริจาคทั่วไป การบริจาครายสัปดาห์ในวันศุกร์ เก็บค่าเช่าบ้าน (ของมัสยิด) รายได้จากการเก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตร (สวนมะพร้าวที่ได้จากการบริจาค) รายรับที่ได้มาส่วนหนึ่งทางมัสยิดนำไปใช้ในการลงทุน และใช้จ่ายหรือมอบให้กับคนยากจน อนาถา หรือกลุ่มที่มีสิทธิ์รับซะกาตทั้ง 8 ประเภท แต่จะเพิ่มการช่วยเหลือให้เด็กกำพร้า (ช่วยเหลือด้านการศึกษา) และยังเปิดโอกาสให้ประชาชน (ครอบครัวที่ยากจน) มากู้ยืมเงินฉุกเฉินหรือไปใช้ในการลงทุนได้ กองทุนบัยตุลมาลมัสยิดได้รับการยอมรับจากประชาชนด้วยดี เริ่มต้นบริหารบัยตุลมาลจากเงินเพียงสามหมื่นบาท แต่ปัจจุบันบัยตุลมาลมีเงินร่วมลงทุนประมาณสามล้านกว่าบาท ทางมัสยิดมีการสร้างบ้านเช่า สร้างโรงเรียนอนุบาลถึงชั้นมัธยมศึกษา มีสหกรณ์ของมัสยิดซึ่งเป็นสหกรณ์ของชุมชน บัยตุลมาลมัสยิดตะลุบันสามารถแก้ปัญหาในชุมชน ยกระดับและช่วยเหลือคนยากจน อนาถา เด็กกำพร้า แม่หม้าย รวมทั้งมอบทุนการศึกษาแก่นักเรียนในชุมชน และยังเปิดโอกาสให้นักเรียนหรือนักศึกษาที่ได้ทำเรื่องกู้เงินจากกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) ของรัฐบาล สำหรับเดือนใดที่เงินค่าครองชีพออกช้าก็สามารถมากู้ยืมเงินจากบัยตุลมาลมัสยิดไปใช้ก่อน และจ่ายคืนเมื่อเงินกู้ กยศ. ออก ส่วนคณะกรรมการบริหารบัยตุลมาลมัสยิดจะเป็นชุดเดียวกับคณะกรรมการมัสยิด การดำเนินงานเป็นไปด้วยความราบรื่น โปร่งใส เนื่องจากมีการบันทึก รายรับ-รายจ่าย พร้อมมีการปิดประกาศรายชื่อผู้บริจาคพร้อมจำนวนเงินตามป้ายประชาสัมพันธ์มัสยิด

คำสำคัญ : การประยุกต์ บัยตุลมาล ชุมชนมุสลิม มัสยิด  ตะลุบัน

ต่อ.............................