จิตรกรรมฝาผนังโบสถ์เก่าวัดกู้ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี

#บทความ #ศิลปะในประเทศไทย

จิตรกรรมฝาผนังโบสถ์เก่าวัดกู้  อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี

โดย วาทิน ศานติ์ สันติ (20 กรกฎาคม 2562)

โบสถ์เก่าวัดกู้ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี เป็นอาคารทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาด 5 ห้องด้านหน้าและหลังมีพะไล (หลังคา) ยืนอออกมา มีเสาสี่เหลี่ยมรองรับ 3 ต้น มีประตูอยู่ผนังหุ้มกลองด้านหน้าและที่พนังหุ้มกลองด้านหลังด้านละ 2 บาน ฐานพระอุโบสถด้านข้างแอ่นโค้งท้ายท้องสำเภาเรือ อันเป็นรูปแบบของสถาปัตยกรรมในสมัยกรุงศรีอยุธยา ส่วนงานจิตรกรรมฝาผนังนั้นเขียนเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์มอญ เรื่องราวเกี่ยวกับราชการมอญในราชสำนักไทย เขียนภูมิทัศน์ เขียนเรื่องราวเกี่ยวกับจริยวัตรสงฆ์ เป็นรูปแบบของงานศิลปกรรมในสมัยช่วงรัตนโกสินทร์ราวรัชกาลที่ 3 ถึงรัชกาลที่ 5 ส่วนที่บานแผผละหน้าต่างเขียนโต๊ะหมู่บูชาลายมงคลแบบจีน อันเป็นที่นิยมในช่วงรัชกาลที่ 3

เมื่อสังเกตจากสถาปัตยกรรม และงานจิตรกรรมแล้ว แล้วสันนิษฐานได้ว่าตัวอาคารแห่งนี้น่าจะสร้างขึ้นในสมัยช่วงอยุธยาตอนปลายถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้น กรมศิลปากรประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานอาคารแห่งนี้ในราชกิจจานุเบกษาเล่มที่ 135 ตอนพิเศษ 3ง วันที่ 13 มกราคม 2541

คำว่าวัดกู้นั้นหาใช่ไหมความถึงการกู้เรือพระที่นั่ง ของ สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี ซึ่งวัดมีความเกี่ยวข้องกับการตั้งศาลและเรือที่กู้ขึ้นมา หลังจากที่พระองค์ทรงประสบอุบัติเหตุทางน้ำ จนสิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ 5 แต่แท้จริงแล้วเป็นชื่อเรียกวัดแห่งนี้ในภาษามอญ ซึ่งแต่เดิมชื่อวัดนี้ในสมัยอยุธยาเรียกชื่อว่าวัดท่าสอน แต่ในช่วงรัตนโกสินทร์ตอนต้นชาวมอญได้อพยพเข้ามาอาศัยอยู่ในบริเวณแห่งนี้ซึ่งเห็นว่ามีความอุดมสมบูรณ์จึงเรียกพื้นที่แห่งนี้ว่า "บ้านไร่" และคำว่าบ้านไร่นี้เองตรงกับภาษามอญว่า "กวานกู้" และ ชาวมอญที่อาศัยอยู่ในบริเวณแห่งนี้ได้บูรณะวัดท่าสอนนี้ขึ้นมาใหม่ แล้วเรียกชื่อใหม่ว่าวัด "เภี่ยกู้" หรือแปลว่า "วัดกู้" ในภาษาไทยปัจจุบัน

ข้อมูลประกอบการเขียน

สำนักศิลปากรที่ 2 สุพรรณบุรี

ถ่ายภาพโดยวาทิน ศานติ์ สันติ

เมื่อ 21 กรกฎาคม 2562