การศึกษากับต้นพญาสัตบรรณที่สูงที่สุดในประเทศไทย

ที่ทำงานขับเคลื่อนการศึกษาทั่วไป ตั้งอยู่ ณ อาคารราชนครินทร์ ๘ ชั้น ด้วยความที่เดิมเป็นตึก HUSOC  (Humanity and Society Faculty) จึงถูกออกแบบให้เป็นรูปคล้าย ๆ ตัว H ที่นี่มีต้นพญาสัตบรรณและต้นจำปี ดังภาพ 

ต้นตีนเป็ด น่าจะเป็นต้นพญาสัตบรรณที่สูงที่สุดในประเทศไทย หากท่านว่าไม่ใช่ โปรดแนะด้วยว่าสูงกว่านี้มีอีกที่ไหน  พญาสัตบรรณต้นนี้สูงเท่าตึก ๘ ชั้น  ถัดไปมีต้นจำปี ซึ่งก็น่าจะเป็นต้นจำปีที่สูงที่สุดเช่นกัน สูงเท่าตึก ๗ ชั้น 

ผมตั้งคำถามนิสิตบ่อย ๆ ว่า เคยเห็นต้นตีนเป็ด และ ต้นจำปี ที่สูงกว่านี้ไหม  ...  และถามไปว่า "ทำไม"  ทำไมมันสูงอย่างนี้  นิสิตก็จะตอบผมทันทีว่า เพราะมันต้องการแสง  

นี่คือภรานุภาพของสิ่งแวดล้อมที่มีผลต่อการเจริญเติบใหญ่ของต้นไม้สองต้น  ผมตีความว่า การเรียนรู้และพัฒนาปัญญาของคน ก็เฉกเช่นนั้น  เหมือนกับที่ ครั้งหนึ่ง ลิงลูซี่ได้ลุกขึ้นเดินไปในทุ่งหญ้า เพราะว่าป่าไม้ถูกไฟไหม้หมด จากนั้นสมองจาก ๔๐๐ ซีซี ก็ค่อย ๆ เพิ่มทวีเป็น ๑,๔๐๐ ซีซี เป็นโฮโมซาเปียนอย่างมนุษย์เราในวันนี้ ... เหล่านี้ล้วนแต่เป็นเพราะสิ่งแวดล้อม 

ผมสรุปว่า การเรียนรู้เรื่องโลก ๆ เรื่องกายภาพ เรื่องธรรมชาติ ต้องใช้การกระตุ้นจากภายนอกเป็นหลัก แรงบันดาลใจใฝ่รู้จะเกิดดี ต้องมีการท้าทาย แข่งขันกับผู้อื่น มีเป้าหมาย แต่การเรียนรู้ทางธรรม ต้องน้อมนำออกมาจากภายใน ใช้ศรัทธา ศาสนา และปัญญาอันละเอียดขึ้น 

การจัดการศึกษาส่วนใหญ่เป็นไปในเรื่องโลก ๆ  ดังนั้น สิ่งที่เราต้องทำคือ การออกแบบและสร้างสิ่งแวดล้อม ให้นิิสิตได้คิด ได้ทำ ได้ฝึก และได้เติบใหญ่ไปให้ถึงเป้าหมาของแต่ละคน การจัดชั้นเรียน การสร้างกระบวนการเรียนรู้ การประเมินผล กลไกการบังคับให้เรียนรู้โดยค่อยเป็นค่อยไป และการสร้างความมั่นใจว่านิสิตจะมีความสุข สนุกที่ได้เรียน คือสิ่งที่เราควรพิจารณานำมาเป็นเป็นแนวปฏิบัติ 

[เพชรน้ำหนึ่ง]

-สวัสดีครับอาจารย์-การได้เรียนรู้จากการนำหลักการต่างๆ มาเปรียบเทียบให้เห็นชัดเจนแบบนี้ทำให้เข้าใจเห็นชัดได้กับคำสอนตามหลักการต่างๆ นะครับ-วันก่อนได้มีโอกาสสนทนาธรรมกับ”พระมหาโต”ท่านได้สอนเรื่อง”การให้”-อธิบายความได้อย่างชัดแจ้ง เข้าใจได้ครับ-สิ่งที่ท่านบอกไว้มักจะอ้างอิงจากคำสอนจากครูบาอาจารย์ด้วย-พอเราได้ทราบเช่นนี้แล้วก็มักจะนำเอาไปบอกต่ออยู่เสมอ ๆ เมื่อมีโอกาสครับ-ขอบคุณครับ