โทรลล์ : จากคติชนวิทยาสู่โลกภาพยนตร์

โทรลล์ : จากคติชนวิทยาสู่โลกภาพยนตร์

โดย วาทิน ศานติ์ สันติ @Vatin SanSanti

(14/2/2562)

#โทรลล์ในโลกภาพยนตร์

โทรลล์ (troll) เป็นสิ่งมีชีวิตเหนือธรรมชาติ ปรากฎในนิทาน เทพนิยาย ภาพยนตร์หลายเรื่อง ที่รู้จักกันดีคือโทรลในวรรณกรรม/ภาพยนตร์เรื่อง The Lord of the Rings ของ J. R. R. Tolkien และที่ออกมาอาละวาดในห้องน้ำปราสาท Hogwarts ในวรรณกรรม/ภาพยนตร์เรื่อง Harry Potter and The Philosopher's Stone ของ J. K. Rowling แต่ Troll Hunter (2010) คนล่ายักษ์ หนังตื่นเต้น ผจญภัย แนว found footage เล่าเรื่องของโทรลล์ได้อย่างน่าสนใจ ในแง่คติชนวิทยา ทั้งยังได้คะแนนความชื่นชอบฝั่งนักวิจารณ์จาก rotten Tomato ถึง 83% และคะแนนฝั่งคนดูจาก imdb 7.0

Troll Hunter เล่าถึงทีมนักศึกษาถ่ายทำสารคดีเกี่ยวกับการต่อต้านการล่าหมี พวกเขาแอบตามถ่ายชีวิตชายคนหนึ่งที่สันนิษฐานว่าเป็นพรานล่าหมี พวกเขาตามชายคนนั้นไปยังป่าแห่งหนึ่งจึงรู้ว่าชายคนนั้นไม่ได้เป็นคนล่าหมีแต่เป็นคนล่าโทรลล์ แล้วพวกเขาก็ขอชายคนนั้นติดตามไปด้วยเพื่อถ่ายทำการล่าโทรลล์ด้วย

ขึ้นชื่อว่าเป็นหนังแนว found footage ก็รับรองความปวดหัวได้เลย แต่เรื่องนี้กล้องส่ายน้อยตามความจำเป็น หากจะส่ายมากเฉพาะตอนผู้ถ่ายวิ่งหนีเท่านั้น มุมกล้องค่อนข้างชัด ภาพกลางคืนก็มองเห็นได้ผ่านกล้องแบบ night shot ไม่ได้ดูยากมากนัก

เนื้อเรื่องไม่ได้มีอะไรมากนัก มีเพียงเฉพาะคนกลุ่มหนึ่งถ่ายทำการล่าโทรลเท่านั้น เนื้อไม่ได้ตื่นเต้นอะไร ไม่ได้น่ากลัว ไม่มีการสยองขวัญได้เลยทั้งสิ้น โทรลล์ก็ดูธรรมดา กราฟฟิกไม่ได้ดีนัก เน้นการผจญภัย และการเรียนรู้เรื่องราวของโทรลล์ นับว่าเป็นหนังที่ดูสนุกเพลิดเพลินไปกับการเล่าเรื่อง ถือว่าดูให้ผ่านเวลาไปได้ไม่เลวร้ายนัก

ในหนังบอกกว่าโทรลล์คือผู้ที่ไม่เข้ารีตศาสนาคริสต์ ไม่เชื่อในพระเจ้า หากใครไม่นับถือพระเจ้าหรือไม่เป็นคริสเตียนจะมีปฎิกิริยากับโทรลล์ ในหนังบอกว่าโทรลล์ไม่ชอบแสง UV หากเป็นโทรลล์แก่เมื่อถูกแสงจะกลายเป็นหินทันที หากเป็นโทรลล์วัยรุ่นร่างระเบิด กลุ่มนักล่าโทรลล์จะล่าโทรลล์ที่ล้ำเขตแดนมนุษย์เท่านั้น ในนอร์เวย์มีองค์กรที่ดูแลโทรลล์โดยเฉพาะ มีการขึ้นทะเบียน มีการจดบันทึกการตาย มีการกั้นเขตแดนโดยปิดเป็นความลับไม่ให้คนทั่วไปรับรู้

#โทรลล์ในความหมายทางคติชน

โทรลล์ปรากฏในเทพปกรณัมของนอร์เวย์และยังแพร่กระะจายในคติชนแถบสแกนดิเนเวีย โทรลล์ส่วนใหญ่จะมีร่ายกายใหญ่โต บางชนิดก็ตัวเล็ก หน้าตาน่าเกลียด เนื้อตัวตะปุ่มตะป่ำ มีความสามารถ ความฉลาดและการรับรู้ต่างกัน มักมีกลิ่นเหม็น มีพละกำลังมาก อาศัยอยู่ตามภูเขาหิน ถ้ำ ป่าลึก แม่น้ำ ทะเล อยู่อย่างสันโดษ หรือเป็นครอบครัวไม่ใหญ่นัก ส่วนใหญ่แล้วมักจะเป็นฝ่ายร้าย บทบาทของโทรลล์เทียบได้กับยักษ์ จะออกล่าเหยื่อในป่าทึบ มีข้อเสียคือเมื่อร่างกายถูกแสงแดดจะแตกระเบิดทันที นอกจากนี้โทรลล์ยังมีหลายลักษณะเช่น

โทรลล์แม้จะเป็นยักษ์แต่ก็มีพลังอำนาจในการเปลี่ยนแปลงรูปร่างได้ มักจะเฝ้าดูแลขุมทรัพย์ บ้างก็ว่าโทรลล์เป็นผู้เชี่ยวชาญในงานโลหะเชี่ยวชาญการรักษาโรคด้วยสมุนไพรและมนต์ขลัง บ้างก็ว่าโทรลล์เป็นคนแคระ หลังค่อมหัวโต ผมสีแดง มีสติปัญญาน้อยแต่ก็เป็นมิตร มีเล่ห์เหลี่ยมชอบแกล้งคนอาศัยอยู่ตาม ภูเขา หรืออยู่รวม ๆ กับมนุษย์ ชอบสวมเสื้อผ้าสีทึบ ๆ สวมหมวกสีแดง ชอบเต้นรำ บางทีก็ชอบลักเล็กขโมยน้อย และชอบเอาลูกของตนสับเปลี่ยนกับลูกของมนุษย์ บางตำนานเล่าว่าเธอมีรูปร่างใหญ่โตร่างกายเต็มไปด้วยขนปกคลุมมีท่าทางชั่วร้าย มีรูปร่างเหมือนพายดินหรือโนม (gnome) สามารถกลายร่าง ให้เป็นลักษณะใดก็ได้

ในประเทศเดนมาร์กระบุว่าโทรลล์เป็นชายร่างเล็กมีเครายาวสีขาว สวมหมวกสีแดง คาดผ้ากันเปื้อนทำด้วยหนัง จมูกยาวเหมือนตะขอ

ในประเทศนอร์เวย์ระบุว่าโทรลล์มีเพศหญิงด้วย จะมีรูปร่างหน้าตาสวยงาม มีผมยาวสีแดง ใช้ชีวิตอยู่ในกลุ่มเดียวกันเองภายใต้ภูเขา

ในประเทศฟินแลนด์กล่าวว่าโทรลล์จะมีนิสัยดุร้าย อาศัยอยู่ในทะเลสาบ ชอบเก็บตัวอยู่ในน้ำลึก

ในกรีนแลนด์และแคนาดากล่าวว่า โทรลล์จะมีตัวใหญ่มหึมา ประสงค์ร้ายต่อมนุษย์ มีพุงพุ้ยใหญ่โตและยานจนลากพื้น มีกรงเล็บแหลมคมน่ากลัว อาศัยอยู่ตามภูเขา ชอบจับเหยื่อที่เป็นมนุษย์ฉีกเนื้อกินเป็นชิ้นๆ

ส่วนที่อยู่ของโทรลล์นั้น นอกจากจะอาศัยอยู่ในป่าหรือถ้ำแล้ว ก็มีเรื่องเล่าแตกต่างกันไป บางตำนานเล่าว่าอาศัยอยู่ในปราสาทราชวังอันใหญ่โตมโหฬาร เต็มไปด้วยทรัพย์สมบัติ

กล่าวโดยสรุปโทรลล์เป็นอมนุษย์ที่โลดแล่นอยู่ในเรื่องเล่าและตำนานของชาวสแกนดิเนเวียหลายต่อหลายเรื่อง มักมีรูปร่างใหญ่โต ดุร้ายแต่มีสมองน้อย ชอบจับเด็ก มีข้อเสียคือไม่สามารถถูกแสงอาทิตย์ได้ กล่าวได้ว่าโทรลล์คือตัวละครที่มีมนต์เสน่ห์ มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวและสามารถขายได้ในโลกของงานวรรณกรรม เรื่องเล่า และภาพยนตร์ มาถึงทุกวันนี้

#ถอดระหัส Troll Hunter (2010) คนล่ายักษ์ จากปกรณัมสู่โลกภาพยนตร์และความสัมพันธ์เชิงคติชนวิทยา

ในภาพยนตร์จะเห็นได้ว่ามีการนำเสนอว่ามีหน่วยงานของรัฐที่ดูแลเรื่องโทรลล์โดยเฉพาะ มีการควบคุม ดูแล แบ่งเขตที่อยู่อาศัย ป้องกันไม่ให้โทรลล์ออกมารุกรานชาวบ้าน หรือกินปศุสัตว์ของชาวบ้าน หัวหน้าทีมล่าโทรลล์เข้าจะเล่าเรื่องราวของโทรลล์ให้กับทีมถ่ายทำฟัง สอนเรื่องราวเกี่ยวกับโทรลล์ทุกเรื่อง ในที่นี้เป็นการแสดงว่า ผู้คนหรือชุมชนไม่อาจหลีกหนีเรื่องราว เรื่องเล่าและตำนานที่เป็นของพื้นเมืองได้ ชุมชนหรือเมืองจะดำรงอยู่ได้นั้นต้องมีคติชนเป็นตัวขับเคลื่อนให้ชุมชนได้ดำเนินไปได้ นอกจะนี้คติชนยังเป็นเครื่องมือสำคัญในการควบคุมผู้คน ให้อยู่ในกฎ ในกรอบ ในระเบียบ ให้อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและธรรมชาตินั่นเอง

ภาพประกอบ

ภาพ 1 โทรลล์ จาก Harry Potter and The Philosopher's Stone

ภาพ 2 โทรลล์ จาก The Lord of the Rings

ภาพ 3 โทรลล์ จาก Troll Hunter

เอกสาร ประกอบการเขียน

เสาวลักษณ์ อนันตศานต์. (2554). ตำนานพื้นบ้าน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยรามคำแหง.https://

Life in Norway. (2018). The Mythology of Norwegian Trolls. สืบค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 25562 จาก www.lifeinnorway.net/norwegian...