สังคมแห่งความรอบรู้ด้านสุขภาพ : Good Teeth For Better Life
หนึ่งชั่วโมงนั่งฟังนายแพทย์วชิระ เพ็งจันทร์ อธิบดีกรมอนามัย และนายกสมาคม THLA (Thai Health Literacy Association) บรรยายเรื่อง การขับเคลื่อน "Health Literacy Society"
เท่าที่ผ่านการตีความ เข้าใจว่าแบบนี้ และเขียนออกมาตามความรอบรู้ไม่กว้างนัก เชิญติดตามนะคะ
^_,^
Why HL
วงการสาธารณสุขไทยขับเคลื่อน 1 ใน 10 ประเด็น คือ HL (Health Literacy) เพื่อสร้างสังคมไทยเป็นสังคมแห่งการรอบรู้
Keyword คือ การตัดสินใจบนฐานข้อมูล ความรู้ ที่เหมาะสมกับตนเอง ครอบครัว จัดการได้ด้วยตัวเอง (Self management)
เพื่อผลลัพธ์ดีขึ้น หน้าที่เราไม่ใช่สอน เปลี่ยนบทบาทเป็นจัดสภาพแวดล้อม สร้างบรรยากาศการเรียนรู้
สสม. (การสาธารณสุขมูลฐาน) ชาวบ้านเป็นหลักในการดูแลตนเอง เชื่อในความรู้ ความสามารถของชาวบ้าน
ทำอย่างไร ความสามารถ ความรู้ของชาวบ้านจะเพิ่มพูน กลไก คือ สถานีอนามัย
ไทย เพิ่มองค์ประกอบของ สสม. อีก 2 องค์ประกอบ คือ dental และ mental health ทำเรื่องลึกให้กว้างขึ้น ทันตสุขภาพรุ่งเรืองกว่า
^_,^
WHO ประกาศ สุขภาพดีถ้วนหน้าปี 2543
ไทย สอนผ่าน ผสส. (ผู้สื่อขาวสาธารณสุข) ทำ 3 บทบาท แจ้งข่าวร้าย กระจายข่าวดี ชี้บริการ
พัฒนาเพิ่มเป็น อสม. (อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน) ปัจจุบัน ล้านกว่าคน มีอำนาจพลังความรู้
สื่อสารให้เก่ง สร้างความรอบรู้ เป็นนักสื่อสารสุขภาพชุมชน จัดการสิ่งต่าง ๆ ได้ด้วยตนเอง
สอดคล้องกับ Ottawa charter ปี 2529 ให้ความหมายการสร้างเสริมสุขภาพ เป็นกระบวนการเพิ่มสมรรถนะให้ประชาชนมีความสามารถในการควบคุมและพัฒนาสุขภาพตนเอง (บรรลุสุขภาพสมบูรณ์ด้านกาย จิต สังคม)
^_,^
ต่อมามี Bangkok charter สรุปได้ PIRAB
B คือ Building capacity ซึ่งมี Literacy เกี่ยวข้อง
ไทยเป็นจ่าเฉย ไม่ทำ
จีน ทำ baseline 66 ข้อ key message
10 ปีต่อมา 2559 ไทยทำ 5 ประเด็น รวม 3 อ 2 ส สำรวจประชากรอายุ 15 ปีขึ้นไป สองหมื่นกว่าคน
ความรอบรู้ 3 อ 2 ส ของ อสม. ระดับดีมาก 1.6%
(น่าตกใจ) ความรู้มากกว่าเจ้าหน้าที่สาธารณสุข อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
^_,^
Conceptual model of HL ของไทย เติมอีก 1 ระบบ การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์สุขภาพ
วงจรการสร้างความรอบรู้ หมุนเคลื่อนการเปลี่ยนแปลง รูป V วีขาแรกข้อ 1-4 เมื่อตัดสินใจได้ จะเป็นขาวีด้านขวา ขาขึ้นสู่การเปลี่ยนพฤติกรรมใหม่
1. เข้าถึง
2. เข้าใจ
3. ประเมิน (โต้ตอบ ซักถาม แลกเปลี่ยน) ให้ประชาชนถาม
4. ตัดสินใจ
5. ปรับใช้ เปลี่ยนพฤติกรรม
6. บอกต่อ
จะทำได้ครบต้องมีทั้งความรู้ สมรรถนะ และแรงจูงใจ
^_,^
HL มี 3 core literacy บนพื้นฐาน Basic literacy อ่านออก เขียนได้ คิดเลขเป็น ซึ่งจะเป็นพื้นฐานไปสู่เรื่องอื่น ๆ
ไทยอ่อน 3 เรื่อง Health litetacy, digital literacy, financial literacy
พัฒนาไปด้วยกัน HFL (Health financial literacy) ใช้กลไกการเงินปรับพฤติกรรมส่วนบุคคล เช่น สร้างแรงจูงใจปรับการกิน อาหาร ออกกำลังกาย เพื่อลดค่าใช้จ่าย ลดยาเพิ่มสะสมแต้ม เอาแต้มเปลี่ยนเป็นการลดรายจ่ายบางอย่าง เป็นต้น
Digital literacy เช่น ทำ Infographic สวย ๆ กระตุ้น create Demand ให้อยากเปลี่ยนแปลงตัวเอง กระบวนการขับเคลื่อนเปลี่ยนแปลงบุคคล ทำได้ตั้งแต่ก่อนเกิด แรกเกิด ตลอดเส้นทางชีวิต
โดยคำนึงด้วย ด้านสุขภาพเป็น Social marketing (ตัวเงินไม่ใช่ผลกำไรสูงสุด ; ผู้เขียน)
^_,^
What HL
เปลี่ยนวิธีการ ให้คนไข้สอนเรา Teach me back มาครั้งที่แล้ว ได้อะไรบ้าง สอนหมอหน่อย
Ask me, please ถามหมอสิ โต้ตอบ ซักถาม แลกเปลี่ยน
ที่เริ่มขับเคลื่อน HL คือ สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ จุดเชื่อมต่อภาครัฐและประชาชน
ทำอย่างไร ให้ประชาชนอยากรอบรู้ คนไทย 5% อ่านไม่ออก ... ทำเป็น Symbol
พัฒนา สร้างสภาพแวดล้อม
มี internet เข้าถึงง่าย
^_,^
คิดต่อ ... เรา บุคลากรสายสุขภาพ นอกจากวันนี้ได้แนวคิด HL แล้ว
เรา มีความเชื่อมั่นในศักยภาพการเรียนรู้ของมนุษย์ ... มากพอไหม
เริ่มที่ตัวเรา ขจัดเงื่อนไขที่ขัดขวางการเรียนรู้ของตัวเองก่อน ... ได้ไหม
ได้แน่นอน
ต่อไป ง่ายแล้ว แสวงหาวิธีการเรียนรู้ จัดบรรยากาศเอื้อให้เข้าถึง มีโอกาสทำความเข้าใจ ส่งเสริมการเรียนรู้ให้ผู้คนที่เราเกี่ยวข้องในสายอาชีพ ได้ซักถาม โต้ตอบ แลกเปลี่ยน
นำไปสู่การตัดสินใจด้วยตัวเอง
ส่งเสริมบรรยากาศ แสวงหาความร่วมมือ สร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมกายภาพ สังคม ขั้นนี้ คงต้องร่วมกันทำอีกหลายอย่าง หลายองค์กร กว่าปัจเจกจะเปลี่ยนพฤติกรรมได้ และได้อย่างยั่งยืน พฤติกรรมถาวรบังเกิด
มีการเรียนรู้ต่อ รู้วิธีขยายบอกต่อ
จนกลายเป็นพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ของผู้คนในสังคมส่วนใหญ่ ... เปลี่ยนเป็นบรรทัดฐานทางสังคมอันใหม่
จะกลัวตกงานกันไหมละคะ
คุณหมอด้านการรักษาทั้งหลาย
ยอมค่ะ ... ถ้าคนไทยมีความรอบรู้ พึ่งตนเองได้ สุขภาวะดีได้ด้วยตนเอง
^_,^
ความเห็น (12)
ทำต่อไปนะคะ พี่แกวจะเกษียณ รู้สึกโล่ง
แหม ๆ พี่แก้วคะ ตัดช่องน้อยเร็วจัง … ยังไงน้องก็ทำค่ะ ทำได้มากบ้างน้อยบ้างให้มีความสุขไปทุกวัน ๆ ละค่ะ
เห็นด้วยกับทุกประเด็นเลยครับและสนใจประเด็นนี้มาก เพราะสะท้อนให้เห็นพลวัตเชิงคุณภาพ
ปรับใช้ > เปลี่ยนพฤติกรรม > บอกต่อ
ขอบพระคุณครับ
เพียงรู้ แต่ทำไม่ได้ … ความรู้ท่วมหัว เอาตัวไม่รอดละค่ะ สุขภาพดีคงอยู่แต่ในตำรา
ยิ่งทำเอง ปรับใช้เหมาะตัวเอง เก่งแล้วบอกต่อ แต่ละคนไปปรับให้เข้ากับตัวเอง … กระบวนการเรียนรู้ด้วยตัวเอง ต่อเนื่อง ๆ ไป
เรียนรู้ตลอดชีวิตกันนะคะ
ขอบคุณมากค่ะ อ.แผ่นดิน
มาส่งความคิดถึงนะจ๊ะน้องหมอธิคนขยัน
คิดถึงเช่นกันนะคะคคุณครูมะเดื่อคนขยั้นขยัน ทุกสิ่ง
-สวัสดีครับพี่หมอ-นักจับประเด็น..คงเหมาะนักขอรับ-แบบนี้เรียนรู้ได้อีกหลายคน-“ไอดอล G2K”คือรางวัล…-ตามติด ภารกิจพี่หมอ.ฟัน…-อ้อ ๆ ๆ เพิ่งรู้ลึกถึงอาการปวดฟันแบบสุดๆ ก็ตอนอายุปูนนี้ขอรับ-ข้าน้อยเข้าใจแล้วแล้ว….-ต้องดูแลฟัน….-ยังไม่ถอน…บอกกับคุณหมอไปแล้ว…กล้ว ๆ การพลัดพรากจากฟันของฉัน 555-ปล.แต่เวลาเจ็บปวดอยากจะปล่อยเธอไป…-นี่หรือคือสัจจธรม “ที่ใดมีรักที่นั่นมีทุกข์”อิๆ-ด้วยความระลึกถึงพี่หมอครับ
จะว่าไปแล้ว
สถานีอนามัย ก็ประหนึ่งคลังความรู้ที่ร่วมสมัยมากๆ นะครับบูรณาการระหว่างศาสตร์แห่งวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีกับภูมิปัญญาท้องถิ่น
รักฟัน อย่าปล่อยให้ฟันเก้อ
ดูแลเธอ แค่ ๒ นาที … หลังกิน
ฟันของเธอ จะอยู่ชั่วกาลนาน แสนนาน
^_,^ ว้าว ๆ ๆ ๆ ขอบคุณสำหรับรางวัลจ่ะคุณเพชรฯ
มาหนองคายเมื่อไหร่ จะมอบรางวัลตอบแทน Idol คนขยัน … เช่นกันนะคะ
ใช่เลยค่ะ อ.แผ่นดิน สถานีอนามัยเป็น Node ของเครือข่ายโยงใยสาธารณสุขที่ใกล้ชิดประชาชนมากที่สุด
ความรู้แผนตะวันตก แผนใหม่ วิทยาการทันสมัยใด ๆ ที่ไม่สอดรับกับความเชื่อภูมิปัญญาท้องถิ่น ก็แป๊กอยู่ในเขตรั้วนั่นแล ไม่สามารถเจริญเติบโตงอกงามในใจปวงประชาได้
อันเก่าไป อันใหม่มา ผสมผสานเชื่อมใจชาวบ้าน ได้อย่างเนื้อเนียนกลมกลืนวิถีเดิม ปรับโน่นนี่หน่อยให้ทำง่าย กลายเป็นคลังความรู้จากการปฏิบัติที่มีชีวิตชีวา … สถานีอนามัยแห่งการเรียนรู้ … ใกล้ฝันที่เป็นจริงค่ะ อ.แผ่นดิน คิดว่านะคะ
พึ่งได้มาอ่าน ชอบจังค่ะ โดยเฉพาะ Ask me,please & Teach me back ?
กลับทางกันนะคะ ให้คนไข้ถามสิ่งที่เขาอยากรู้ ตรงความต้องการมากกว่า
และยิ่งสอนได้ยิ่งดี แสดงว่าต้องทำจนเก่งแล้ว จึงสอนคนอื่นได้
ช่วย ๆ กันนะคะคุณขวัญ