ยา ในวิถีชีวิตประจำวัน

เมื่อการเจ็บป่วยทางด้านร่างกายเกิดขึ้นกับคนใดคนหนึ่ง คงปฏิเสธไม่ได้ว่าสิ่งแรกที่ผู้คนส่วนใหญ่นึกถึงคือการแสวงหา ยา เพื่อบรรเทาอาการเจ็บป่วยนั้นให้ทุเลาเบาบางไป แล้วแต่ละคนจะแสวงหายามาจากไหนได้บ้าง

สถานการณ์สมมตินี้ผู้เขียนลองเขียนขึ้น อาจจะเรียกว่า มโน นั่นแหละ แต่เคยได้นำไปลองเล่าให้ฟังเมื่อมีประชุมเรื่องยาในชุมชน ร่วมกับเจ้าหน้าที่ รพ.สต. และเจ้าหน้าที่ระดับอำเภอ ส่วนใหญ่พยักหน้าเห็นด้วย อย่างยิ่ง ว่าเป็นตามที่ว่านั่นแหละค่ะ คุณหมอ

“ ช่วงนี้อากาศเปลี่ยนลมหนาวพัดมาที่หมู่บ้านอย่างไม่มีปี่มีขลุ่ย นายแมวชายหนุ่ม วัย 28 ปี ผู้เป็นมัคทายกของวัดประจำหมู่บ้าน เกิดมีอาการป่วยเป็นหวัดครั่นเนื้อครั่นตัว นายแมวได้ความรู้มาจาก อสม.ในหมู่บ้านอยู่บ้างเลยลองสังเกตอาการตนเองและยังไม่รับประทานยา

ผ่านไป ๑ วันอาการหวัดยังไม่ดีขึ้นและเริ่มมีอาการเจ็บคอ เขาจึงไปลองค้นดูยาในบ้านว่ามียาชนิดใดอยู่บ้าง เจอซองยาของพี่สาวที่เคยไปหาหมอที่ คลินิกหมอชื่อดังในอำเภอ และทานเหลือเก็บไว้อยู่ในตู้ยาที่บ้านซึ่งนายแมวจำได้ว่าพี่สาวมีอาการคล้ายๆ กับที่เขากำลังเป็นตอนนี้ ข้างซองเขียนว่าเป็นยาแก้อักเสบ เลยรับประทานไป ๑ เม็ด

หลังทานยาได้สักพัก นายแมวหลับไปตื่นมารู้สึกสดชื่น เลยไปเล่าอาการนี้ให้ นางปีโป้ เพื่อนบ้านที่มีอาการคล้ายๆ กันฟัง นางปีโป้เลยเห็นชอบด้วย ขอยาที่นายแมวกินไปดูเพื่อเอาเป็นตัวอย่างจะได้ไปถามหาซื้อยาจากร้านของป้าหมี ซึ่งเป็นร้านขายของชำในหมู่บ้านมาเก็บไว้ได้ยามาเม็ดลักษณะเดียวกันแต่คนละสีมา ๒ เม็ด นางปีโป้ก็กินจนหมด

๒ วันต่อมานางปีโป้ อาการหวัดคัดจมูกไม่ดีขึ้น นางปีโป้เลยนำตัวอย่างยาที่ได้จากนายแมวไปให้เภสัชกร ที่ร้านขายยาในอำเภอใกล้หมู่บ้านดู เภสัชกรที่ร้านให้ยานางปีโป้มา ๑ แผงและแนะนำให้ไปตรวจเพิ่มเติมที่โรงพยาบาลในตำบลหรือโรงพยาบาลอำเภอ นางปีโป้ไม่ค่อยว่างเพราะต้องทำโอทีที่โรงงานผลิตตุ๊กตาลูกเทพ เลยไม่ได้ไปตรวจ

บ่ายวันนั้นในหมู่บ้านมีรถเร่มาขายยาสมุนไพรติดเครื่องกระจายเสียงโฆษณาสรรพคุณรักษาได้ทุกโรคปรับธาตุ ปรับสมดุล รักษาหวัดภูมิแพ้ก็ได้ แถมคนขายยังหน้าตาดีและแต่งตัวน่าเชื่อถืออีกด้วย ชาวบ้านในหมู่บ้านให้ความสนใจกันเป็นจำนวนมาก นางปีโป้ก็เป็นหนึ่งในนั้นเธออยากแข็งแรงเพราะต้องเร่งทำงาน เลยได้ไปซื้อยามาเก็บไว้จะลองกินดูราคาขวดละ ๑๐๐ บาท ซื้อยาเสร็จจากรถเร่เธอกลับมานอนเล่นเพลินๆ ที่กระท่อมปลายนาเพื่อรอเข้างานโรงงานผลิตตุ๊กตาลูกเทพกะเย็น นางปีโป้ฟังคลื่นวิทยุจากดีเจคนโปรด วันนี้ดีเจบอกว่ามีน้ำสมุนไพรชนิดหนึ่งกินแล้วดี ผิวสวย เปล่งปลั่ง ขับเลือดลม ช่วยฟื้นฟูความสาวรักษาโรคภูมิแพ้และทำให้ร่างกายแข็งแรง นางปีโป้ได้ยินถึงกับหูผึ่ง เพราะสรรพคุณตรงกับที่เธอต้องการแถมดีเจคนโปรดเป็นคนบอกด้วยเธอเลยตั้งใจว่าเงินโอทีเดือนหน้าออกจะโทรไปสั่งซื้อมาลองทานดูสัก ๑ ขวด

คำถาม

• มีปัจจัยอะไรที่อยู่เบื้องหลังการเลือกตัดสินใจรักษาตนเอง ของนายแมว และนางปีโป้
• มีบุคคลหรือสภาพแวดล้อมใดเข้ามามีส่วนร่วมในการตัดสินใจเลือกการรักษาของแต่ละคน